Каланныҥ кодексинде кубулталар болор

31.03.2020

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин Россия Федерацияныҥ Калан кодексиниҥ 2021 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала чыду алар кубулталарына учурлай јуун ӧткӱрген.

Јуунда АР-дыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызы, акча-манат аайынча министр Ольга Завьялова, экономиканыҥ ӧзӱми аайынча министр Вячеслав Тупикин, Федерал калан службаныҥ Алтай Республика аайынча башкартузыныҥ башкараачызы Ольга Шмакова, бир канча ведомстволордыҥ ла аргачылык биригӱниҥ чыгартулу улузы турушкан. Јуун ӧйинде вмененный деген кирелтеге бирлик калан (ЕНВД) јоголтылып јатканы ла аргачылар калан саларыныҥ ӧскӧ бӱдӱм-режимдерине кӧчӧри керегинде куучын ӧткӧн.

Ольга Шмакованыҥ јартаганыла, калан саларыныҥ системазыныҥ ЕНВД бӱдӱми 2021 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала чыдузын јылыйтар, бир канча бӱдӱм товарлар садып турган калантӧлӧӧчилер ЕНВД-ны 2020 јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала тузаланып болбос. Темдектезе, идентификацияныҥ аргаларыла кыйалта јогынаҥ маркировка эдилетен товарлар — ӧдӱктер, эмдер садаачылар.

Тергеениҥ башкараачызыныҥ темдектегениле, ЕНВД-ны бистиҥ тергееде кичӱ ле орто аргачылыктыҥ субъекттериниҥ (МСП) 50 процент кирези тӧлӧйт.

«Калан саларыныҥ бу бӱдӱми анчада ла садуныҥ бӧлӱгинде (магазиндер, аптекалар), автомобильдердиҥ сервисный јеткилдежинде, коштор ло улус тартарында, јондык аш-курсактыҥ бӧлӱгинде элбеде тузаланылат» — деп, Олег Хорохордин айткан.

Оныҥ темдектегениле, каландарла колбулу кубулталар республиканыҥ кӧп тоолу аргачыларына таркадылар. Оныҥ да учун бу кубулталар бизнестиҥ улузына ла тӧзӧлмӧлӧрине уру-кӱчтер экелбезин јеткилдеерге, керектӱ бастыра керек-јарактарды ӧйинде ӧткӱрип салар керек.

«Бистиҥ тӧс амаду — кичӱ ле орто аргачылыктыҥ субъекттерин каланныҥ јасакбериминде болотон кубулталарга озолондыра белетеп саларына келери, бистиҥ аргачыларга госјӧмӧлтӧниҥ эп-аргаларыныҥ тузазын бийиктедер арганы, ол тоодо нацӱлекерлер аайынча, чокымдаары» — деп, башчы јартаган.

Ольга Завьялова Россия Федерацияныҥ субъекттериниҥ калан саларыныҥ јеҥилтилген системазы аайынча калан ставканы јӧптӧӧри јанынаҥ чыдулары керегинде куучындаган. Темдектезе, калан саларыныҥ јеҥилтилген системазын тузаланар тушта дифференцированный ставкалар јӧптӧӧри аайынча чыдулар тергеелерге берилген.

Вице-премьердиҥ јартаганыла, калан саларыныҥ јеҥилтилген системазы аайынча калан саларыныҥ «кирелте» деген объеги јанынаҥ калан ставкалардыҥ кемин 1 проценттеҥ ала 6 процентке јетире, калантӧлӧӧчилердиҥ категорияларын кӧрӱп, калан саларыныҥ «кирелтелер минус чыгымдар» деген объект аайынча — 5-теҥ ала 15 процентке јетире тергеелер јӧптӧӧрин Калан кодекс јарадып јат.

Ольга Завьялованыҥ айтканыла, калан саларыныҥ «кирелте» объеги аайынча каланныҥ ставказын 2021 јылга эҥ јабыс кемдӱ 1 процент, 2022 јылга — 2 процент, 2023 јылга 4 процент кеминде јӧптӧӧр деген шӱӱлте бар. Калан саларыныҥ «кирелтелер минус чыгымдар» деген объеги аайынча эҥ јабыс кемдӱ ставканы 2021 јылга 5 процент, 2022 јылга 8, 2023 јылга 11 процент кеминде јӧптӧӧр шӱӱлте база бар деп айткан.

Ӧдӱктер ле эмдер садып тургандар керегинде айтса, 2020 јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала јаҥар айыныҥ 31-чи кӱнине јетире олорго јеҥилтилген система аайынча кеми эҥ јабыс ставка јӧптӧӧри јанынаҥ шӱӱлте эдилген: калан саларыныҥ «кирелтелер» деген объеги аайынча — 1 процент, «кирелтелер минус чыгымдар» дегени аайынча — 5%.

Аргачылар калан саларыныҥ јеҥилтилген системазына кӧчӧр тушта бойына келиштирте бир канча бӱдӱм-варианттарды талдап алар аргалу. Аргачыларга бу јанынаҥ болушты каланныҥ калькуляторы јетирер, ол Федерал калан службаныҥ сайтында јарлалган.

Тергеениҥ башкараачызы аргачыларга мындый јаҥыртулар јанынаҥ текшилей јартамал этсин ле бизнес калан саларыныҥ ӧскӧ бӱдӱмдерине уур-кӱчтер јогынаҥ кӧчӧрин јеткилдеерине керектӱ бастыра болушты јетирзин деп баштанган.

Јуунда кичӱ ле орто аргачылыктыҥ субъекттерине госјӧмӧлтӧниҥ эп-аргаларыныҥ туза-јандырузын бийиктедери јанынаҥ сурак база шӱӱжилип кӧрӱлген.

Вячеслав Тупикинниҥ айтканыла, јеҥилтилген финансированиениҥ эп-сӱмези кичӱ ле орто аргачылыкты јӧмӧӧриниҥ фонды ажыра иштейт, мындый бӱдӱмдӱ аргачылыктыҥ субъекттерине микрозаймдар берери темдектелет.

Анайда ок Алтай Республиканыҥ јеринде кичӱ ле орто аргачылыктыҥ субъекттериниҥ јеҥилтилген кредитованиезиниҥ программазы иштейт. Бу программа аайынча МСП-ныҥ субъекттери кредиттерди чыдулу банктардаҥ јеҥилтилген ставкала — 8,5 проценттеҥ кӧп эмес јылдык процентле алар арга бар. Тӧс бӧлӱктердиҥ бирӱзинде эмезе бир канча бӧлӱктерде (јурт ээлем, обрабатывающий производство, строительство, туризм, ич ле тыш туризмди ӧскӱрерге туриндустрияда иш) иштеп турган заемщикке ӧдӱштирӱ акча-манатты толтырарына ла инвестиционный керек-јарактарга јеҥилтилген кредитти банк берер аргалу.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина