Алтайдын Чолмоны

Эл-јонныҥ су-кадыгы учун бис бастырабыс каруулу»

02.04.2020

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин бистиҥ тергееде  коронавирустыҥ инфекциязы таркабазын јеткилдеери аайынча  штабтыҥ јуунын кандык айдыҥ 1-кы кӱнинде ӧткӱрген.

Јуунда республиканыҥ башкараачызы бисте бӱгӱнги кӱнге јетире бу оорула југушталган бир де кижи јок деп темдектеген. Ол ӧткӱрип турган иштер улуска мынаҥ да ары тузалу болорына иженип турганы керегинде айткан.

Роспотребшиҥжӱниҥ тергеелик башкартузыныҥ јааны Леонид Щучинов тургуза ӧйдӧ бисте гран ары јанынаҥ јанып келген 222 кижи айылдарында карантинде отурат, олордыҥ су-кадыгы јанынаҥ кандый да чочыдулар јок деген. Бастыра бу ӧйдиҥ туркунына эмчилердиҥ шиҥжӱзинеҥ 197 кижи алылган, тулаан айдыҥ 31-чи кӱнинде дезе — 24 кижи. Бу кӱндерде гран ары јанынаҥ база 17 кижи келген. Олорго айылда карантинде отуратан јӧптӧр табыштырылган.

АР-дыҥ су-кадыкты корыыры аайынча министри Сергей Коваленко республиканыҥ лабораториялары тест-шиҥжӱ ӧткӱретен јазалдарла јеткилделген, олор коронавирусты шиҥдеер ишти толо кеминде ӧткӱрип јат деп айткан. Тургуза ӧйгӧ јетире 553 кижиниҥ су-кадыгы шиҥделген. Ӧткӱрилген 805 проба бисте бу оорула југушталган улус јок болгонын кӧргӱскен.

Алтай Республиканыҥ экономикалык ӧзӱм аайынча министри Вячеслав Тупикин садуныҥ бӧлӱгинде тургузылган баалар кӱнӱҥ сайын шиҥделип јат деп јетирген. Бу министерствоныҥ ишчилери анайда ок магазиндерде садылып турган аш-курсактыҥ јетикӱндӱк кеми-нормазы кандый болгонын бойлорыныҥ ајурузында база тудуп јат. Оныҥ айтканыла, садуныҥ бӧлӱгинде чочыдулу айалгалар јок. Магазиндер керектӱ товарларла ӧйинде јеткилделип јат.

Экономикалык ӧзӱм аайынча министрдиҥ айтканыла, олордо кӧнӱ колбуныҥ телефондоры иштеп јат. Садуныҥ ижинде болуп турган једикпестер јанынаҥ улус олорго понедельниктеҥ ала пятницага јетире 9 сааттаҥ ала 18 саатка јетире 83882229508 номерлӱ телефонго согор аргалу. Анайда ок тӱни-тӱжи 89136901212 номерлӱ телефон иштеп јат. Улус бу телефондорго бийиктедилген аш-курсактыҥ баалары јанынаҥ согор аргалу. Эл-јонноҥ 47 баштану болгон. Келген јетирӱлерди министерство монополияла тартыжар федерал службаныҥ Алтай Республика аайынча башкартузына аткарат.

Олег Хорохордин Алтай Республикада тергеениҥ бастыра улузы тулаан айдыҥ 31-чи кӱниниҥ 20 саадынаҥ ала бойлорыныҥ айылында отуратаны јанынаҥ јӧп чыгарылганы керегинде база катап айткан. Бу ӧйдӧ јӱк ле медишчилерге баштанарга, јуугындагы магазинге ле аптекага барып келерге, айылдаҥ сӱрее-чӧпти чыгара чачарга, иш токтодылбаган болзо, ого барып келерге јараар. Ийт бар болзо, оны ару кейге айылдыҥ јӱс метр јанында чыгарар керек.

Эмчиликтиҥ, јаҥ корулаар органдардыҥ, Роспотребшиҥжӱниҥ ишчилери, эл-јонныҥ амыр-энчӱзин, су-кадыгын корулап, олорго јеткер болбозын јеткилдеп турган ведомстволордыҥ ишчилери ӧрӧлӧй айдылган токтодулардаҥ камааны јогынаҥ иштеп јадылар.

Бастыра улус јонјӱрӱмдик учурлу јерлерде, текши транспортто социальный дистанция деп адалып турган ээжилерди кыйалтазы јогынаҥ бӱдӱрип, бой-бойлорына бӱдӱн-јарым метрге јууктабас учурлу. Ол бу ӧйдӧ ойын-соот ӧткӱрип турган учреждениелер, аш-курсак сатпай турган магазиндер, кафелер, ресторандар, коночылык туралар ла турбазалар бӧктӧлип јат деп айткан.

Республиканыҥ башчызы: «Бистиҥ ороондо улус удурумга айылдарында отурары керегинде јӧп чыккан кийнинде Государственный Дума административный јаҥбузуштар аайынча Кодекске кубулталар кийдирген. Ол кубулталарда карантинниҥ ээжилерин бускан улуска кезедӱлер эдилери керегинде айдылып јат. Мындый алтам бу сурак сӱрекей јаан учурлу болгон учун эдилген» — деп айткан.

Айылда отуратан ээжилер кандык айдыҥ 5-чи кӱнине јетире иштеер. 65 јаштаҥ ӧрӧ јаан улус дезе айылдарында кандык айдыҥ 14-чи кӱнине јетире отурар учурлу. Олег Хорохординниҥ айтканыла, коронавирус анчада ла јаан јашту улуска јеткерлӱ. Айдарда, олорго тышкары кӧп улус болуп турган јерлерге чыкпай, канча ла кире кӧптӧдӧ айылдарында отурар керек.

Бу јуунда «Албатыныҥ фронтты «Россия учун» деген текшироссиялык јондык кыймыгуныҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ исполкомыныҥ башкараачызы Ольга Матросова бистиҥ республикада аргазы кирелӱ ле јаан улуска болуш јетирер штаб тӧзӧлгӧн деп айткан. Бойлорыныҥ кӱӱниле иштеп турган волонтерлор андый улустыҥ айылдарына јӱрӱп, олорго болуш јетирер. Јаан јашту улус штабла 88002003411 номерлӱ телефон ажыра колбу тудуп, олорго кандый болуш керек болуп турганы керегинде угузу-заявкалар эдер аргалу. Бу телефон тӱни-тӱжи токтоду јогынаҥ иштеп јат. Тулаан айдыҥ 26-31 кӱндеринде јаан јашту улус бу телефонго Горно-Алтайсктаҥ ла Маймадаҥ јети катап соккондор. Ветерандар олорго аш-курсак ла эмдер јетирип берзин деп сурагандар.

Волонтерлор улустыҥ айылдарына барганда, таҥынаҥ коруланатан эдимдерди јазымы јогынаҥ тузаланат. Болуш јетиретен угузу-заявкалар анайда ок «ОНФ. Болуш» деген мобильный коштончы ажыра алылат. Ольга Матросова карантинниҥ ээжилери катуланып јатканыла колбой телефон ажыра болуш сурап турган улустыҥ тоозы там ла кӧптӧӧри билдирет деп ајарган.

Алтай Республиканыҥ башчызы коронавирусла колбой электрон эп-аргаларда тӧгӱн коп јайып турган фейктер кӧптӧп турганына ајару эдип, јаҥыс ла чындык јетирӱлерге бӱдер керек деген. Ол эл-јон ортодо јарлу болуп калган WhatsApp и Telegram деген мессенджерлерде коронавирусла тартыжып турган штабтыҥ окылу каналдары ачылган деп айткан.  Анайда ок окылу јетирӱлер Алтай Республиканыҥ сайтында, јонјӱрӱмдик сетьтеринде, тергеениҥ элбек јетирӱлер эдер окылу эп-аргаларында јарлалып јат. Олег Хорохордин эл-јонныҥ су-кадыгы учун бис бастырабыс каруулу деп аҥылап темдектеген.

Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы