Алтайдын Чолмоны

Турбизнес јай ӧйинде канай иштеер?

21.05.2020

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин кӱӱк айдыҥ 18-чи кӱнинде туристический бӧлӱктиҥ чыгартулу улузыла јуун ӧткӱрген. Анда быјыл коронавирус деген југуш оору таркап турган айалгаларда турбизнестиҥ јай ӧйинде ижи керегинде сурактарды шӱӱшкендер.

Республиканыҥ башчызы коронавирусла колбой аҥылу ээжилер кийдирери аайынча јакаан јӧптӧлгӧнин ле ол јакаан аайынча кичӱ изӱ айдыҥ 1-кы кӱнине јетире коночылыктарга, туристический базаларга ла улус јаттыргызар ӧскӧ дӧ јерлерге улусты јаттыргызарга јарабас болгонын темдектеген.

«Эм тургуза слерде кӱч ӧй, кандык ла кӱӱк айларда ижигерде кирелтелер болбогон. Билерим, слер туристический сезон ачыларын сакыйдар, белетенип баштап ийгенер, баштану-заявкалар аладар. Је туристтерди алар иш эпидемиологический айалгадаҥ камаанду болорын аҥылап темдектейдим. Эм тургуза бис бу југуш оорула оорып турган улус кажы ла кӱн табыла берип турганын кӧрӧдис, оныҥ ажузын ашпаганыс. Эҥ учурлузы – граждандардыҥ су-кадыгын чеберлеп алары болуп јат» – деп, Олег Хорохордин айткан.

Алтай Республиканыҥ ар-бӱткендик байлыктар, экология ла туризм аайынча министриниҥ молјуларын бӱдӱрип турган Екатерина Поварованыҥ айтканыла болзо, тергеебиске келип турган туристтердиҥ кӧп сабазы Россияныҥ тӧс јерлеринеҥ ле ӧскӧ ороондордоҥ келет ле бу бӧлӱкке келип турган акча-манаттыҥ кӧп сабазын шак олор экелет.

«Кандый ла эп-аргалар алынып турган да болзо, јайгы сезон канайда ӧдӧрин эм тургуза айдарга кӱч. Бу сезон, мынаҥ озо јылдардыйына кӧрӧ, чек башка болорын бис оҥдоп јадыс» – деп, министрдиҥ молјуларын бӱдӱреечи айткан.

Тергеениҥ туристский бӧлӱгинде 8,5 муҥ кижи иштейт, олордоҥ 6,1 муҥ кижи (72 проценти) – јаантайын иштеп турган болзо, арткандары сезон башталганда иштейт.

«Бӱгӱн турбизнеске јӧмӧлтӧ јетирер эп-аргалардыҥ тооломы белетелген. Олордыҥ тоозына субсидия-акча берери, каландар ла страховой взностор тӧлӧӧр ӧйди башка ӧйгӧ кӧчӱрери, ишјалга процент јок кредиттер берери ле оноҥ до ӧскӧзи. Бу эп-аргаларла тузаланарга предприятие окылу регистрация ӧткӧн болор учурлу» – деп, башчы айткан.

Алтай Республиканыҥ туропер-аторлорыныҥ ассоциациязыныҥ јааны Татьяна Зяблицкаяныҥ айтканыла, бастыра турбазалар ачылар ла иштеп баштаар арганы сакыйт. Олорго кажы ла кӱн улус телефон согуп, качан келип амыраарга јараар деген сурактарын берет.

«Тургуза ӧйдӧ бис кӱч айалгада, акча-манат туристтер алар ишке бир эмеш те болзо, белетенип аларына јетпейт» – деп, ол айткан.

Олег Хорохордин байа бир кирелендириштерди токтодоры, олорды јымжадары эмезе узадары јаҥыс ла коронавирусла колбулу айалгадаҥ камаанду болгонын темдектеген.

Тергеениҥ башчызы Алтай Республикада бӱгӱн 218 муҥ кижи јуртап турганын, бу ок ӧйдӧ бир јылда 2 миллионноҥ кӧп турист келип турганын айткан. Кичӱ изӱ айда тергеебиске 300 муҥ турист келип турганын айдып, быјыл орооныстыҥ граждандарында ӧскӧ ороондордыҥ курортторына барар арга јок учун бу тоо кӧптӧй берердеҥ айабас.

Республиканыҥ башчызы ӧткӧн јылда республикага Москвадаҥ келип турган авиарейстердиҥ тоозын кӧптӧдӧри аайынча јаан иш эдилгенин айдып, эмди келген кажы ла пассажирге самоизоляцияда отурары керегинде бичик табыштырылып турганын темдектеген.

«Эки ай кайра бис Алтай Республикада бийик белетеништиҥ ээжизин кийдиргенис. Бу тегин эмес ӧй биске тегин ле куру ӧтпӧгӧн болор учурлу. Бир ле јастыра јӧп чыгарып, бис бастыра јединген турулталарысты бир уунда кырып салар аргалу деп оҥдоор керек. Андый айалганы болдыртарга јарабас» – деп, Олег Хорохордин темдектеген.

Оныҥ айтканыла, келер эки неделениҥ туркунына коронавирусла колбулу айалга кандый болоры шиҥделер ле оныҥ турултазы аайынча јӧп чыгарылар. Ол јӧп аайынча сурактар кыйалтазы јогынаҥ Россияныҥ башкарузыла, туризм аайынча федерал агентстволо, коштой турган тергеелердиҥ башкараачыларыла шӱӱжилер.

Олег Хорохордин АР-дыҥ ар-бӱткендик байлыктар, экология ла туризм аайынча министерствозына Роспотребшиҥжӱниҥ республикан башкартузыла, анайда ок туротрасльдыҥ чыгартулу улузыла кожо туристический базалардыҥ ижин араайынаҥ орныктыратан эп-аргалардыҥ пакедин белетезин деген јакылта берген.

«Киреледип турган эп-аргаларды кыйалтазы јогынаҥ бӱдӱрер керек те болзо, олор удурумга болуп јат деп алаҥзыбайдым. Је, база катап темдектеп салайын, мындый айалгада тӱргендеерге јарабас, јӱк ле бӧлӱктеп, Роспотребшиҥжӱниҥ тӱп-шӱӱлтелерин буспазынаҥ бис карантинный ээжилердеҥ чыгар аргалу» – деп, Олег Хорохордин темдектеген.