Алтайдын Чолмоны

Санитарный некелтелерди бӱдӱрерин – кату шиҥжӱде

28.05.2020

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин тергеениҥ башкарузыныҥ турчыларыла, муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ башкараачыларыла неделе сайынгы јуунды видеоконференция бӱдӱмле ӧткӱрген.

Муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ башкараачылары јербойындагы айалга јанынаҥ јетирӱлер эткен. Олордыҥ айтканыла, јербойында кызалаҥ айалгалар јок, суулар ла ӧрт болдыртпазы јанынаҥ сурактар кату шиҥжӱге алылган. Анчада ла јаан ајару коронавирусный инфекция эл-јон ортодо таркабазына эдилет.

Тергеениҥ башчызы муниципалитет-тердиҥ башкараачыларына улус организацияларда ла учреждениелерде, магазиндерде ле јондык транспортто санитарно-эпидемиологиялык нормаларды, маскалардыҥ ээжилерин бӱдӱрерине шиҥжӱни тыҥытсын, дезинфекцияны улайынча ӧткӱрзин деп баштанган. «Санитарно-эпидемиологиялык норма-ээжилерди улус чике бӱдӱрзе, бис кирелендириштерди токтодорыныҥ ээчиде бӧлӱгине чыгарыс» — деп, тергеениҥ башчызы айткан.

Роспотребшиҥжӱниҥ бистиҥ тергееде башкартузыныҥ методикалык шӱӱлтелериле башкарынып, Алтай Республика коронавирустаҥ улам эдилген кирелендириштерди токтодорыныҥ баштапкы бӧлӱгине кӧчкӧн. Мындый керек эдер тушта пандемия таркабазын јеткилдеериниҥ бастыра кӧргӱзӱлери ајаруга алылган. Эмди физкультурала, спортло тышкартында тазыктыруны бир канча кирелендириш аайынча ӧткӱрери јарадылган, јартап айтса, ӧмӧ-јӧмӧ тазыктыруда эки кижинеҥ кӧп болбос, улус ортозында беш метрдеҥ ас эмес болор керек.

Роспотребшиҥжӱниҥ специалисттери Горно-Алтайсктагы «Спартак» стадионныҥ эпидемиологиялык айалгада ижи јанынаҥ шиҥжӱ ӧткӱрген. Стадионныҥ башкартузы оныҥ ижин орныктырары јанынаҥ баштану эткен болгон. Текши алза, стадиондо профилактикалык иштер толо кеминде ӧткӱрилген, пропускной ээжи тургузылган. Улусты стадионго кирер пункт дезинфицирующий не-немелерле јеткилделген, анда ла кижиге тийдирбес термометрле термометрия ӧткӱрилет. Служебный кыптарда ла текши тузаланыштыҥ јерлеринде чыкту аруташ кажы ла кӱн ӧткӱрилери тӧзӧлгӧн. Кажы ла эки сааттыҥ бажында эжиктердиҥ туткаларын, выключательдерди, столдордыҥ ӱстин ле оноҥ до ӧскӧзин аҥылу не-немелерле арчып јат. Улусла иштеп турган ишчилер коруланарыныҥ таҥынаҥ немелериле јеткилделген. Эди-каныныҥ изӱзиниҥ кеми бийик улусты стадионныҥ јериндӧӧн божотпос, стадионныҥ ачык площадкаларында эки кижинеҥ кӧп эмес улус ортодо таҥынаҥ тазыктыру эмди ӧткӱрилет.

Роспотребшиҥжӱниҥ тергеелик башкартузы спортло колбулу белетеш-тазыктыру ӧткӱрип турган организацияларга ла таҥынаҥ аргачыларга кирелендириштер табынча, бӧлӱктей ӧткӱрилер деп јетирет. Мында тӧс ајару југуш оору-јоболло колбулу айалга јербойында кандый болгонына эдилер. Ижин орныктырарга турган организациялар, таҥынаҥ аргачылар Роспотребшиҥжӱниҥ тергеелик башкартузына угузу бичик бичизе, анда коронавирусный инфекция таркабазын јеткилдеери јанынаҥ кандый иштер ӧткӱрилгени, кандый айалгалар тӧзӧлгӧни керегинде ӱзе бичип, јартап салар керек.

Тургуза ӧйдӧ бистиҥ тергееде коронавируска табарткан улуска белетеген орын-јерлердиҥ тоозы кӧптӧдилген. Андый орындардыҥ тоозы 200-теҥ ашкан, олордоҥ 56 орын тузаланылат. Јербойында тӧзӧлгӧн текши айалгадаҥ кӧрзӧ, белетелген орындардыҥ тоозы улуска эмдеш ӧткӱрерине тургуза ӧйдӧ јеткилинче.

Бистиҥ республиканыҥ јеринде улус коронавирусла оорып баштаган ӧйдӧҥ ала барлу эпши бу ооруга алдырткан баштапкы учурал кӱӱк айдыҥ 26-чы кӱнинде јарталган. Ол кижи эмдешти тургуза ӧйдӧ Майма аймактыҥ эмчилигинде тӧзӧлгӧн моногоспитальда ӧдӧт. Бу моногоспитальда бала табарыныҥ залы белетелип калган, андый оорулу эпшилерди бастырајандай медшиҥжӱде тударына керектӱ айалгалар тӧзӧлгӧн.

Республиканыҥ јеринде самоизоляция-ныҥ режими тургуза ӧйдӧ иштегенче. Анайда ок улус текши тузаланыштыҥ бастыра бӱдӱм транспортында (ол тоодо такси), аптекаларда, магазиндерде, автовокзалдарда, аэропорттордо, бастыра бӱдӱм транспорттыҥ токтодуларында, текши тузаланыштыҥ јерлеринде, јаҥныҥ органдарыныҥ тураларында болзо, масочный режимниҥ некелтелерин кыйалтазы јогынаҥ бӱдӱрер учурлу.

Эмдештиҥ ле профилактикалык аш-курсактыҥ республикан тӧс јерине республикан эмчиликте тӧзӧлгӧн моногоспитальдыҥ пациенттерине ле ишчилерине сӱттиҥ аш-курсагы берилген. Сӱтти, сарјуны, творогты, йогуртты ла ӧскӧ дӧ аш-курсакты «Майма-Сӱт» деген предприятие берген. Су-кадыкты корыыры аайынча республикан министерство бу предприятие коронавирустыҥ инфекциязыла тартыжуга мындый јӧмӧлтӧ-болужын эткен деп темдектейт.

Бистиҥ тергееде коронавирусла оорып турган улусты эмдеери республикан эмчиликтеги, СПИД-ле тартыжары ла оны болдыртпазы аайынча тӧс јердеги ле Майма аймактыҥ эмчилигинде моногоспитальдарда тӧзӧлгӧн лӧ ӧткӱрилет.

Калганчы јетирӱлерле, коронавирусла база бир кижи оорып турганы кӱӱк айдыҥ 27-чи кӱнинде јарталган. Бу кижи Горно-Алтайсктыҥ кижизи, ол коронавирусла оорып турганы ОРВИ айынча шиҥжӱ ӧдӱп турар тушта јарталган. Эмди бу кижиле колбуда болгон улусты јартаары, олордыҥ су-кадыгыныҥ айалгазын шиҥдеери јанынаҥ иш ӧдӧт.

Текши алза, бистиҥ тергееде лабораторный шиҥжӱ ӧткӱрип, 110 кижи коронавирусла оорып турганы илезине чыгарылган. Оорыган улустыҥ тоозы: Горно-Алтайскта — 33 кижи, Турачак аймакта — 24, Кош-Агаш аймакта — 20, Кӧксуу-Оозы аймакта — 8, Оҥдой аймакта — 7, Майма аймакта — 6, Улаган аймакта — 5, Шабалин аймакта — 4, Кан-Оозы аймакта — 3. Горно-Алтайсктаҥ, Кош-Агаш, Турачак ла Шабалин аймактардаҥ база беш кижини бу оорунаҥ эмдеп салган. Кӱӱк айдыҥ 28-чи кӱнинде болгоныла, эмчиликтерде эмдеп, айылдарына јандырган улустыҥ текши тоозы 58-ге јеткен.

Бастыра ӧйдиҥ туркунына бистиҥ тергееде коронавирусный оору јанынаҥ лабораторный шиҥжӱ 19107 кижиге ӧткӱрилген. Кӱӱк айдыҥ 27-чи кӱнинде дезе 583 проба шиҥделген, тергееде карантиндеги медшиҥжӱде 444 кижи.

Роспотребшиҥжӱниҥ специалисттери улус самоизоляцияныҥ ээжилерин буспазын, ары-бери јорыктабазын, коруланарыныҥ таҥынаҥ эп-аргаларын јаантайын тузаланып турзын деп база катап баштанат. Улус јаҥыс ла бойы керегинде эмес, је анайда ок айландыра улус, ол тоодо бала-барказы, јуук улузы керегинде сананып, олор оору-јоболго табартпазын деп сананып јӱрер учурлу.

Алтай Републиканыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы