Бӱгӱн — Россияныҥ Кӱни!

11.06.2020

РСФСР-дыҥ албаты депутаттарыныҥ 1990 јылдыҥ кичӱ изӱ айыныҥ 12-чи кӱнинде ӧткӧн баштапкы съездинде Россияныҥ государственный суверенитеди керегинде Декларация јӧптӧлгӧн.

Бу декларацияда Россияныҥ Конституциязы ла оныҥ јасактары јадын-јӱрӱмде тузаланатан ла башкарынатан документтердиҥ тоозында тӧс јерде туруп турганы керегинде окылу јарлалган. Декларацияны јарлаган ӧй СССР-дыҥ республикаларыныҥ кӧп сабазы бойлорыныҥ суверенитедин јарлап, таҥынаҥ башка государстволор болуп айрылып турган кидим ӧйгӧ келишкен. Бир сӧслӧ, Декларация јолын кӱчтӱ ле ийделӱ ороонныҥ карындаштык республикалары бойлорын кемнеҥ де камааны јок ороондор деп јарлаган тегин эмес айалгаларда баштаган деп айдарга јараар.

Бу ӧйдӧ Россияныҥ Федерациязы (Россия) деген јаҥы ороон тӧзӧлгӧн. Ол ӧйдӧ тӱӱкилик учурлу бу јаан керек российский государственностьты тыҥыдарына сӱрекей јаан арга ла учур берген. Шак ла кичӱ изӱ айдыҥ 12-чи кӱнинде Россия «кемнеҥ де камаанду эмес» ороон деп јарлалып, ол эҥ баштапкы президентту государство боло берген. 1991 јылда дезе ороонныҥ албаты-јоны јаҥы тӱӱкиде болгон талдаштарда баштапкы ла катап бойыныҥ президентин туткан. Ол тушта талдаштарда јеҥӱни Б. Н. Ельцин алган.

1998 јылда бу байрамды темдектеген кӱнде Борис Ельцин оны Россияныҥ Кӱни деп јарлаар баштаҥкай эткен. Анайып, бу байрам Россияныҥ Кӱни деп окылу 2002 јылдыҥ кочкор айыныҥ 1-кы кӱнинде РФ-тыҥ иш аайынча јаҥы кодекси чыккан кийнинде адалган.

Россияныҥ президенти Владимир Путин 2001 јылда Кремльде Россияныҥ суверенитеди керегинде Декларацияны јаратканына учурлалган кӧдӱриҥилӱ јуунда «Россияныҥ јаҥы тӱӱкизи шак ла бу документти тузаланып баштаган кӱннеҥ ала башталган» деп темдектеген.

Бӱгӱнги кӱнде бу байрам Россияда элбеде темдектелет. Ол телкем ороонныҥ башка-башка укту калыктарын бириктирип, эл-јонныҥ тӧрӧлчи ле најылык кӱӱнин тыҥыдат. Байрам кӱнде Россияныҥ президенти Владимир Путин ороонныҥ јарлу улузына Россия Федерацияныҥ Государственный сыйын табыштырат. Россияныҥ Кӱнинде эҥ јаан байрамдык керек-јарактар ороонныҥ тӧс калазында — Москвада ӧдӱп јат деп айдар керек. Бу кӱнде тӧс тепсеҥ кеен-јараш кебин тартынып, танылбас болуп кубулат. Эҥирде дезе Москваныҥ теҥеризин байрамдык салюттыҥ јӱзӱн ӧҥдӧри јарыдат.

ТОП

Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай

УТВЕРЖДАЮ Приказом и.о. главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» от _____________ № Кудачина Э.В. Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины ТЮГАЙ Объявлен Конкурс на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай. Организатор: редакция республиканской газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» (далее Редакция). К участию приглашаются обучающиеся 4-11 классов общеобразовательных школ Республики

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир