Келер ӱредӱлик јыл дистационный аайыла ӧдӧр бӧ?

23.06.2020

Мындый суракла тергеебисте бийик ле орто профессионал ӱредӱлӱ тӧзӧлмӧлӧрдиҥ башкараачыларына баштандыс.

Горно-Алтайсктагы экономикалык техникумныҥ директоры Елена ЯЛОНАКОВА:

—Бистиҥ техникумга ӱредӱге алар камыс ижин кичӱ изӱ айдыҥ 15-чи кӱнинеҥ ала баштап салды. Профессионал ӱредӱлик тӧзӧлмӧлӧр очный аайыла иштейдис, ончо санитар-эпидемиологиялык ээжи-некелтелерди бӱдӱрип. Камыстыҥ ижи куран айдыҥ учына јетире улалар.

Тургуза ӧйдӧ ыраак аймактардаҥ, ол тоодо коронавирустаҥ улам карантинге јабылып калган Кош-Агаш аймактаҥ, документтерди канайып, качан табыш-тырар деген сурактарлу телефондор келет. Олорго куран айга јетире эмди де ӧй бар деп айдадыс. Эмезе документтерди почта ажыра аткарар арга бар.

Јаҥы ӱредӱлӱ јылга ончобыс чочыганду кӧрӱп турган эмейис, анчада ла ада-энелер. Нениҥ учун дезе быјыл ӱредӱ дистанционный аайыла тӱгенген. Онойып ӱренери сӱрекей кӱч, балдарга коркышту кӧп билгир-јетирӱлерди бойлорына кычырып ӱренерге келижет. Экинчи курста ӱренеечилерде спецпредметтер башта-лат: тап-эриктик, бухгалтерия, банк аайынча. Ондый предметтерди очный аайыла ӱренер керек эмей.

Је не-не болуп, дистанционный аайыла ӱренерге келишсе, бис ондо бир эмеш те болзо ченемелдӱ болуп калганыс ижиске јарамыкту болор деп бодойдым.

Ӱредӱлик аайынча министерство 2020-2021 ӱредӱлик јыл, алдындагы ла чылап, кӧдӱриҥилӱ линейкадаҥ, студенттерле кӧстиҥ кӧскӧ таныжудаҥ башталар деп ижендирет. Бисте ондый ла болор, бу айалга оҥдолор деп иженери ле келер јылга белетене-ри артат.

Горно-Алтайсктыҥ государстволык университединиҥ ректоры Валерий БАБИН:

—Быјылгы ӱредӱлик јылды сакыбаган јанынаҥ дис-танционный аайыла тӱгезерге келишти. Андый да болзо, биске Интернет эп-аргалар ажыра ӱренерге тыҥ ла кӱч болгон деп айтпазым. Нениҥ учун дезе эмдиги ӧйдиҥ ӱредӱлик стандарттары ончозы онлайн-курстарлу болоры некелет ле бис бу ишти ӧткӱргенис, оныла таныш.

Кезик преподавательдерге иштиҥ мындый аайына кӧчӧргӧ сӱрекей кӱч болгон. Олорго бу суракта јакшы аайланып турган коллегалары ла студенттер болушкан. Онойдо ок ыраак јурттарда јаткан студенттерде Интернет колбу јанынаҥ уур-кӱчтер болгон. Оныҥ учун бис бу балдарга болуп, общежитиеге ӱзеери техника алып, Интернет ӧткӱргенис. Интернетке чыгып болбой тургандары общежитиеге кайра келип, ӱренгендер.

Онлайн ӱредӱ кӧстиҥ кӧскӧ ӱренгенине качан да турбас эмей. Је бу кӱч ӧйдӧ алынган ченемелдерис јарамыкту ла келер ӧйдӧ кайда-кайда тузаланышка алылар. Оны ӱзеери ӱредӱлик курстар аайынча тузаланза, школдыҥ ӱренчиктеринеҥ ала јаандарына да јарамыкту болор деп бодойдыс. Темдектезе, ол тушта ыраак јерлерде јаткандар айылдарынаҥ ла ӱренер аргалу болор.

Ӱредӱлӱ келер јыл јаҥжыкканы ла аайынча сыгын айда кӧдӱриҥилӱ линейкалардаҥ башталар деп иженедис. Је эм тургуза биске оны чокым-јарт кем де айтпайт ла айдып та болбос болбой.

Бӱгӱнги кӱнде бис ӱредӱни дистанционный аайыла тӱгезер деген јакаан аайынча иштейдис. Ол тоодо абитуриенттердеҥ документтер аларын, олорго ченелтелерди база дистанционный аайыла ӧткӱрер деп айдылган болгон. Документтерди алары башталып калган. Тургуза ӧйдӧ тергеелер айылда отурарын ла кезем некелтелерди когызадып турган, биске де эмеш јайым берген, эпидайалгаларды кӧрӱп тура, документтерди очный табыштырары јанынаҥ ӱредӱлик башкартула, Роспотребшиҥжӱле шӱӱжип јӧптӧӧрис.

Ондый ок сурактарга «Российский газетте» ӧткӧн онлайн-шӱӱжӱниҥ турчылары каруулар берген.

Новосибирсктиҥ Глинканыҥ адыла адалган государстволык консер-ваториязыныҥ ӱредӱлик иш аайынча проректорыныҥ молјуларын бӱдӱреечи Дмитрий СУСЛОВ:

—Эпидемияныҥ экинчи толкузы болбос ло ончобыс аудиторияларга чыгарыс деп иженедис. Консерваторияда дистанционный ӱредӱ тӧзӧлгӧн болгон, је оны чыҥдыйыла очный аайыла тӱҥейлеер де арга јок. Олордыҥ башкаланганы анчада ла јайаандык вузтарда билдирлӱ. Бисте эҥ учурлу ӱредӱ — ол педагог таҥынаҥ студентти кӧстиҥ кӧскӧ отурып ӱреткени, ондо кажы ла оок-теек керек учурлу: колдыҥ кыймыгы, тыныш. Оныҥ учун бисте очный ӱредӱ болор ло деп иженедис.

Ростовтыҥ государстволык медицинский университединиҥ ректоры Сергей ШЛЫК:

—Бисте быјыл дистанционный ӱредӱ чик јок кӧп болор, анчада ла алдынаҥ башка ӱредӱ керек јок болгон предметтерле. Хирургты ыраактаҥ ӱредип албазыҥ эмей, је тӱӱкилик, ӱзеери болушту кандый бир дисциплиналар дистанционкага јӱре берер.

Уралдыҥ федерал университединиҥ ректоры Виктор КОКШАРОВ:

—Бис пандемия башталардаҥ да озо ӱредӱлик контенттиҥ 20 процент кирезин дистанцион аайына кӧчӱрип салган болгоныс, онлайн-курстардыҥ, электрон аргалардыҥ, виртуал тренажерлордыҥ болужыла. Пандемияныҥ кийнинде «цифрага» 40 процент кирези кӧчӱрилерин пландайдыс. Бистиҥ Экономиканыҥ бийик школыла ӧмӧ-јӧмӧ ӧткӱрген шиҥжӱлерис студенттер кошмок аайыла берилген билгирлерди: кезиги — онлайн, кезиги — преподавательле кожо — артык оҥдоп турганын кӧргӱсти. Ондый аайыла ӱредери — келер ӧй деп бодойдым. Јӱс процентке дистанцион аайыла ӱренерине бис качан да кӧчпӧзис. Је 40 процент — ол кем јок, кирезинде.

Москваныҥ физико-технический институдыныҥ ректоры Николай КУДРЯВЦЕВ:

—Бис дистанционный аайыла ӱредӱ керегинде нени ле айдар аргабыс бар. Је оны бис эмес, эмдиги ӱренчиктер, эртенги выпускниктер талдаар. Ол јаҥы ӱйе: олор бойын башка тудунат, олордыҥ санаа-сагыжы башка. Јетирӱлик технологиялар олорды кубултып салган. Вузтарга бу кычыруны јарадар керек. Кӧстиҥ кӧскӧ ӱредӱ артып каларында алаҥзу јок. Је университет пандемиядаҥ озо болгондый болбос.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина