Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Заводто јаҥы иштер башталган

07.07.2020

„Чой аймак“ муниципал тӧзӧлмӧниҥ јааны Михаил Маргачев аймактыҥ тӧзӧлгӧнинеҥ ала 40 јылдыгыла колбой ӧткӱрилип турган керектер керегинде куучындап, экономикада тегин эмес айалганы јакшы јанына кубултар иштерге ајару эткен. Ол тоодо аймактыҥ экономиказында айалганы јарандырар иштерге инвесторлорды јилбиркедип тартары болуп јат.

Темдектезе, Чой аймактыҥ Сейка јуртында бойыныҥ ӧйинде тудулган волластонитовый заводто јаан таш-кумак (щебень) эдер ишти бӱдӱрерге кӱӱнзеген инвестор табылган. Муниципалитеттиҥ бу ар-јӧӧжӧзин арендага алып иштеер јӧптӧжӱ тургузар аукцион быјыл кандык айда ӧткӧн. Аукциондо јеҥӱни кирелендирген каруулу „Родники“ организация (ООО) алган ла ижи башталган. Таштарды ооктоор јепсел-дробилка ӧткӧн неделеде тургузылган ла иштеп туру. „Јаҥы инвестор аймакка јаҥыс ла арендатор, калан тӧлӧӧчи эмес, је јербойыныҥ одус кире кижизин ишле јеткилдеерге белен ишбереечи“ – деп, Михаил Маргачев айткан.
Волластонитовый завод Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ ла Москваныҥ „Волластонит“ ООО-зыныҥ ортодо јӧптӧжӱле тудулган, баштапкы очереди иштеерине 2006 јылда табыштырылган. Је „Волластонит“ ООО ижин онойып ла баштабай, банкрот болуп калган. Завод иштебей, он јылдаҥ ажыра турган. Москваныҥ башкарузы 2016 јылдыҥ јаҥар айында заводты Алтай Республикага табыштырып берген. 2017 јылда ол Чой аймактыҥ мензинижине табыштырылган. Онойып, аймактыҥ јаҥы јааныныҥ ајарганыла, заводтыҥ туразында кандый бир производство тӧзӧбӧзӧ, јакшынак бу тудум-объект ӱрелип, јемирилип калар чочыду болгон. Је эмди аймакта јолдорды јазаар јаан иштерге тергеениҥ башкарузы акча-манат чыгарарда, аукцион ӧткӱргени ажыра инвестор табылып, јолдор јазаар иштерге керектӱ материал эдер иш башталган. Мында чыгарылган материалдыҥ чыҥдыйы јакшы болуп, ол јаҥыс ла аймакта эмес, ӧскӧ дӧ јерлерде суруда болорына иженчи јаан.
Онойдо ок Михаил Маргачевтыҥ айтканыла, аймактардыҥ экономиказын ӧскӱрерине государство јаан ајару эдип, акча-манатла јӧмӧлтӧ эдет. Алтай Республиканыҥ иш, јонјӱрӱмдик ӧзӱм ле эл-јонды ишле јеткилдеери аайынча министерство ажыра иш јок ло бойыныҥ керегин ачар кӱӱндӱ улуска 250 муҥ салковойдоҥ акча-манат чыгарылган. Чой аймактыҥ он беш кижизи мындый јӧмӧлтӧ-акчаны алган ла бойлорыныҥ керегин, аргачылыгын ачкан ла регистрировать эткен. Келер ӧйдӧ олордыҥ аргачылыгы ӧзӱм алынып, аймактыҥ экономиказына јаан камаанын јетиреринде алаҥзыш јок.
„Родники“ ООО-ныҥ башкараачызы Евгений Фроловтыҥ айтканыла, алдында волластонит казып иштеер амадула тудулган фабрика иштеерге чыҥдый болгоныла, суу агызар јепселдӱзиле ООО-ны јилбиркеткен. Онойып, мында иштеер тап-эрикке аукциондо туружып, јеҥӱ алып, ремонт ло ӧскӧ дӧ иштерди бӱдӱрген, дробилка иштедилген ле јолдордо иштер кӧндӱккен. Јаан таш-кумак аймакта Сейка-Чой-Ыныргы јолды јазаарында тузаланып баштаган. Онойдо ок Алтын-Кӧлгӧ јетире јаан јолды јарандырар иштерде керектӱ болоры јарт. Иш јакшы кӧндӱгип барза, заводто бир саатка 2,5 муҥ тонна јаан кумак ооктолор учурлу.
Башкараачыныҥ оноҥ ары куучындаганыла, минеральный ымтакка суру болзо, заводтыҥ кыптары ла аргалары оны да эдип баштаарга јарамыкту. Минеральный ымтакты јол јазаар асфальтка кожуп турулар. Республикага ымтакты Новосибирсктеҥ экелип турулар. Бистиҥ тергееде оны јӱк Кош-Агашта Вагнер деп аргачы бойыныҥ ижинде тузаланарга эдип туру. Керде-марда минеральный ымтакка мында суру табылза, айса болзо, оныҥ баазын јабызадып, ишти кӧндӱктирер арга бар. Заводто минеральный ымтак эдилетен болзо, бу производствоны баштаарга кайда да 100 млн салковойды салар керек болор.
Евгений Александровичтиҥ чокым-даганыла, тургуза ӧйдӧ заводто дробильщиктер, каҥдаачылар, электриктер ле ӧскӧ дӧ ишчилер иштейт. Онойдо ок јолдордо командировочный алты кижи ле ишмекчилер иштеп туру. Заводто ремонт иштерге ле производстводо туружарына јербойыныҥ улузынаҥ одус кирези кижи керек болор. Ого ӱзеери заводто бир канча да саатка иштейтен иштер база болор, айдарда, ондый да ишчилер суруда болоры јарт.
PS: „Чой аймак“ муниципал тӧзӧлмӧниҥ алдындагы јааны Александр Борисов волластонитовый заводтыҥ ар-јӧӧжӧзин ары-бери сатканы учун јаргылатканын эзедип ийели. 2019 јылдыҥ кочкор айында ол јамызында чыдуларыла тузаланып, аймактыҥ экономиказына каршу јетирген ле јаан чыгымга экелген деп, условный ӧйгӧ кезедӱ алган.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина