День: 14.07.2020

Мӧш агаштыҥ «ыйы» кӧксиске томылар ба?

Јӱрегерди уксар, улус, Јаҥыс кижидий туруп чыксар! Јаткан јерис, јараш Алтайыс учун Јажын-чакка турган Јайлугуш, Ийин ичин корып алар ӧй келди. Кару кара башту албатыс, бис, Оҥдой аймактыҥ Кичӱ-Ийин, Ийин, Кичӱ-Јаламан јурттарыныҥ эл-јоны, республиканыҥ ончо албаты-јонына бойыстыҥ ӧҥзӱре де, курч да сурагысла баштанадыс. Бӱгӱнги кӱнде курч сурак — Алтайдыҥ байлу, учурында болзо, аҥылу коруулда болотон

14 июля 2020

Јаҥы орфографиялык сӧзлик

Алтай тилдиҥ јаҥы орфографиялык сӧзлигине алтай тилдиҥ текши лексиказыныҥ 19000-наҥ ажыра сӧстӧр лӧ олордыҥ кеп-бӱдӱмдери кирген. Текши тузаланып турган сӧстӧрдӧҥ башка сӧзликке бичиири јанынаҥ уур болуп турган терминдер кирген. Анайда ок сӧзликке алтай тилде калганчы јылдарда табылган јаҥы сӧстӧр кийдирилген. Бу иш алтай тилдиҥ jаҥы нормативный орфографиялык сöзлиги болуп јат. Ол алтай тилдиҥ орфографиязыныҥ эмдиги

14 июля 2020

Солдаттыҥ јуучыл јолы

Бис јылдыҥ ла Улу јаан байрамды – Улу Јеҥӱниҥ кӱнин бийик кеминде темдектейдис. Јеҥӱниҥ баазы сӱреен бийик. Оныҥ баазы – миллиондор тоолу солдаттардыҥ јӱрӱми, тылда тӱни-тӱжи амыры јогынаҥ нерелӱ иштеген ӱй улустыҥ ижи, аштап-суузап јӱрген балдардыҥ бала тужы. Бистиҥ ороондо от-калапту јуу-чактыҥ канаттары табарбаган биле јок деп айдарга јараар. Оҥдой аймактыҥ Кӱпчеген јуртында јуртаган ла

14 июля 2020

Ӱйелерге артырган баалу энчи

Тергеебистиҥ эҥ калыҥ јурттарыныҥ бирӱзи Экинурдыҥ Эземниҥ бичигин мен чебер тудуп ачадым. Ӧҥдӱ ле јараш кадарлу, бӱктерлӱ бичик „Ӱргӱлјикке ундылбас нере. Экинур“ деп адалат. Бу бичикти кепке базарына белетештӱ јаан иш эки јыл кирези ӧйгӧ улалган. Је ондо чыккан материалдар эки јылдыҥ ижи эмес болгоны јарт. Олор Экинур јурттыҥ Ј. Б. Каинчинниҥ адыла адалган эл

14 июля 2020

Сакылталу ченелтелер ӧдӱп јат…

2020 јылда Арасей ичинде 11-чи класстардыҥ балдарыныҥ ӱредӱлӱ јылы он бир айга улалды. Бирлик государственный экзамендер быјылгы јылда COVID-19 оорула колбой бир айга орой башталды. Јаан изӱ айдыҥ 3-чи кӱнинде башталган ла 25-чи кӱнине јетире улалар. Ончо экзамендерде текши тооло 1406 бала туружар. Ол тоодо 1221 ӱренчик – бу јылдыҥ выпусниктери. Алтай Республикада текши экзамен

14 июля 2020

Озогызын ойгортып, эмдигизин эзедип, jиит ӱйеге баштанадым

Кычыраачыларды Елена Модорованыҥ «Бистиҥ ада-ӧбӧкӧлӧрис, тӧрӧл јерис кайдаҥ ла кайда?» деген солун бичимелиле таныштырадыс. –Мен энемнеҥ, Чага Павловнадаҥ, бистиҥ ада-ӧбӧкӧлӧрис кемдер, олор кайдаҥ келген улус деп сураарымда, энем мынайда куучындаган: «Азыйда, Ойрот каан тушта, Алтайда коркышту jаан jуу-согуштар болгон… Монголдор, кыдаттар, кыргызтар, казахтар келип, табару эдип, алтайларды олjолоп айдайтан. Олор олjого апарган улусты коркышту тыҥ

14 июля 2020

Кажыбыстаҥ ла камаанду…

Јаан изӱ айдыҥ 8-чи кӱнинде Билениҥ, сӱӱштиҥ ле чындыктыҥ кӱни темдектелет. Ого учурлай ӧткӧн неделениҥ среда кӱнинде «Су-кадык биле – Алтай Республиканыҥ су-кадыгы» деп адалган тегерик столдыҥ јууны ӧткӧн. Оны Алтай Республиканыҥ су-кадыкты корыыры аайынча министерствозы, АР-дыҥ су-кадыкты корыырыныҥ «Медициналык профилактиканыҥ тӧс јери» деп бюджетный учреждениези ле «Чой аймак» муниципал тӧзӧлмӧниҥ администрациязы ӧткӱрген болуп јат.

14 июля 2020

Агашла иштеер бӧлӱкти корулап алар аргалар

Федерация Советтиҥ аграрный ла аш-курсак аайынча политиканыҥ ла ар-бӱткенди тузаланарыныҥ комитединиҥ турчызы Т. А. Гигель «Леспроминформныҥ» сурактарына каруулар берген. -Татьяна Анатольевна, Слер ороондогы бӱгӱнги экономикалык ла јонјӱрӱмдик-политикалык айалганы кандый деп кӧрӧдигер? — Мениҥ санаамла, ороонныҥ экономиказыныҥ башка-башка бӧлӱктеринде, ол тоодо агашпромышленный комплексте, коронавирустыҥ эпидемиязыла колбой коомой айалга тура берген. Алдындагы ӧйдӧ агаш ижи бир чук

14 июля 2020

Россияныҥ тергеелерине јолдор ачылат

Ростуризм быјыл Россия ичинде јеҥил турлар ачкан ла балдардыҥ туризминиҥ ӧзӱми аайынча аҥылу программа белетеп баштаган деп, Туризм аайынча федерал агентствоны башкараачы Зарина Догузова јетирди. Ол бу саҥ башка ла чик јок кыска сезондо кайда барып келерге јараарын куучындады. Тургуза ӧйдӧ туристтерди 70-неҥ кажыра тергеелер уткыйт, јол-јорыкты кажы ла ууламјы аайынча пландаарга јараар. Кирелтелӱ ээжилер

14 июля 2020

Аргачылыкты ла пенсионерлерди тӧлӱлер тӧлӧдӧринеҥ корыыры керегинде јасак

«Единая Россия» политический партияныҥ пандемияныҥ салтары јеткен эл-јонды ла аргачылыкты јӧмӧӧрине ууламјылу јасакберим баштаҥкайлары улалат. Россия Федерацияныҥ Федерал Јууныныҥ Государственный Думазы јаан изӱ айдыҥ 7-чи кӱнинде «Единая Россия» партияныҥ јасагыныҥ ӱлекерин калганчы кычырышта јарадып салды – ол пандемияныҥ ӧйинде пенсионерлердиҥ ар-јӧӧжӧзин ле акча-манадын тӧлӱлер тӧлӧдип айрыырынаҥ корулаар. Јарадылган ээжи аайынча карган улус кредиттер, страховой взностор

14 июля 2020

1 2

ТОП

Конституция Российской Федерации

Принята всенародным голосованием 12 декабря 1993 года Конституция Российской Федерации с изменениями, одобренными в ходе общероссийского голосования 1 июля 2020 года Мы, многонациональный народ Российской Федерации, соединенные общей судьбой на своей земле, утверждая права и свободы человека, гражданский мир и согласие, сохраняя исторически сложившееся государственное единство, исходя из общепризнанных принципов равноправия и самоопределения народов,

Олег Хорохордин. Алтай Республиканыҥ бажында — бир јыл

Олег Хорохордин Алтай Республиканы туй ла бир јылдыҥ туркунына башкарып јат. Бу кыска ӧйгӧ тергееде ондор тоолу школдор, балдардыҥ садиктери, фельдшерско-акушерский пункттар, јолдор ло кӱрлер чыныкталып тудулган. Башчы келер ӧйгӧ оноҥ до кӧп иштер темдектеп алган. Олег Хорохордин, Алтай Республиканыҥ башчызы, башкарузыныҥ председатели: «Мени Алтай Республиканыҥ удурумга башчызыныҥ молјуларын бӱдӱрер јамыга тудардаҥ озо

«Эҥ баштапкы болуп Гуркин артар…»

«Jаҥы jурукчылар чыгар, оны (кеендик-санатты) европей кемине кӧдӱрер, jе бу jолдо эҥ баштапкы болуп Г. И. Гуркин артар…»—деп, 1907 jылда Григорий Ивановичтиҥ Томск калада ӧткӧн таҥынаҥ баштапкы кӧрӱзи керегинде Петербургтыҥ критиги М. Далькевич бичиген. Оноҥ бери чактаҥ ажыра ӧй ӧтти. «Гуркин» деген телекейди эмдиги улус бойына ӧткӧн чактыҥ 80-90 jылдарында ачып баштаган. Ороондо башталган политикалык