День: 14.07.2020

Мӧш агаштыҥ «ыйы» кӧксиске томылар ба?

Јӱрегерди уксар, улус, Јаҥыс кижидий туруп чыксар! Јаткан јерис, јараш Алтайыс учун Јажын-чакка турган Јайлугуш, Ийин ичин корып алар ӧй келди. Кару кара башту албатыс, бис, Оҥдой аймактыҥ Кичӱ-Ийин, Ийин, Кичӱ-Јаламан јурттарыныҥ эл-јоны, республиканыҥ ончо албаты-јонына бойыстыҥ ӧҥзӱре де, курч да сурагысла баштанадыс. Бӱгӱнги кӱнде курч сурак — Алтайдыҥ байлу, учурында болзо, аҥылу коруулда болотон

14 июля 2020

Јаҥы орфографиялык сӧзлик

Алтай тилдиҥ јаҥы орфографиялык сӧзлигине алтай тилдиҥ текши лексиказыныҥ 19000-наҥ ажыра сӧстӧр лӧ олордыҥ кеп-бӱдӱмдери кирген. Текши тузаланып турган сӧстӧрдӧҥ башка сӧзликке бичиири јанынаҥ уур болуп турган терминдер кирген. Анайда ок сӧзликке алтай тилде калганчы јылдарда табылган јаҥы сӧстӧр кийдирилген. Бу иш алтай тилдиҥ jаҥы нормативный орфографиялык сöзлиги болуп јат. Ол алтай тилдиҥ орфографиязыныҥ эмдиги

14 июля 2020

Солдаттыҥ јуучыл јолы

Бис јылдыҥ ла Улу јаан байрамды – Улу Јеҥӱниҥ кӱнин бийик кеминде темдектейдис. Јеҥӱниҥ баазы сӱреен бийик. Оныҥ баазы – миллиондор тоолу солдаттардыҥ јӱрӱми, тылда тӱни-тӱжи амыры јогынаҥ нерелӱ иштеген ӱй улустыҥ ижи, аштап-суузап јӱрген балдардыҥ бала тужы. Бистиҥ ороондо от-калапту јуу-чактыҥ канаттары табарбаган биле јок деп айдарга јараар. Оҥдой аймактыҥ Кӱпчеген јуртында јуртаган ла

14 июля 2020

Ӱйелерге артырган баалу энчи

Тергеебистиҥ эҥ калыҥ јурттарыныҥ бирӱзи Экинурдыҥ Эземниҥ бичигин мен чебер тудуп ачадым. Ӧҥдӱ ле јараш кадарлу, бӱктерлӱ бичик „Ӱргӱлјикке ундылбас нере. Экинур“ деп адалат. Бу бичикти кепке базарына белетештӱ јаан иш эки јыл кирези ӧйгӧ улалган. Је ондо чыккан материалдар эки јылдыҥ ижи эмес болгоны јарт. Олор Экинур јурттыҥ Ј. Б. Каинчинниҥ адыла адалган эл

14 июля 2020

Сакылталу ченелтелер ӧдӱп јат…

2020 јылда Арасей ичинде 11-чи класстардыҥ балдарыныҥ ӱредӱлӱ јылы он бир айга улалды. Бирлик государственный экзамендер быјылгы јылда COVID-19 оорула колбой бир айга орой башталды. Јаан изӱ айдыҥ 3-чи кӱнинде башталган ла 25-чи кӱнине јетире улалар. Ончо экзамендерде текши тооло 1406 бала туружар. Ол тоодо 1221 ӱренчик – бу јылдыҥ выпусниктери. Алтай Республикада текши экзамен

14 июля 2020

Озогызын ойгортып, эмдигизин эзедип, jиит ӱйеге баштанадым

Кычыраачыларды Елена Модорованыҥ «Бистиҥ ада-ӧбӧкӧлӧрис, тӧрӧл јерис кайдаҥ ла кайда?» деген солун бичимелиле таныштырадыс. –Мен энемнеҥ, Чага Павловнадаҥ, бистиҥ ада-ӧбӧкӧлӧрис кемдер, олор кайдаҥ келген улус деп сураарымда, энем мынайда куучындаган: «Азыйда, Ойрот каан тушта, Алтайда коркышту jаан jуу-согуштар болгон… Монголдор, кыдаттар, кыргызтар, казахтар келип, табару эдип, алтайларды олjолоп айдайтан. Олор олjого апарган улусты коркышту тыҥ

14 июля 2020

Кажыбыстаҥ ла камаанду…

Јаан изӱ айдыҥ 8-чи кӱнинде Билениҥ, сӱӱштиҥ ле чындыктыҥ кӱни темдектелет. Ого учурлай ӧткӧн неделениҥ среда кӱнинде «Су-кадык биле – Алтай Республиканыҥ су-кадыгы» деп адалган тегерик столдыҥ јууны ӧткӧн. Оны Алтай Республиканыҥ су-кадыкты корыыры аайынча министерствозы, АР-дыҥ су-кадыкты корыырыныҥ «Медициналык профилактиканыҥ тӧс јери» деп бюджетный учреждениези ле «Чой аймак» муниципал тӧзӧлмӧниҥ администрациязы ӧткӱрген болуп јат.

14 июля 2020

Агашла иштеер бӧлӱкти корулап алар аргалар

Федерация Советтиҥ аграрный ла аш-курсак аайынча политиканыҥ ла ар-бӱткенди тузаланарыныҥ комитединиҥ турчызы Т. А. Гигель «Леспроминформныҥ» сурактарына каруулар берген. -Татьяна Анатольевна, Слер ороондогы бӱгӱнги экономикалык ла јонјӱрӱмдик-политикалык айалганы кандый деп кӧрӧдигер? — Мениҥ санаамла, ороонныҥ экономиказыныҥ башка-башка бӧлӱктеринде, ол тоодо агашпромышленный комплексте, коронавирустыҥ эпидемиязыла колбой коомой айалга тура берген. Алдындагы ӧйдӧ агаш ижи бир чук

14 июля 2020

Россияныҥ тергеелерине јолдор ачылат

Ростуризм быјыл Россия ичинде јеҥил турлар ачкан ла балдардыҥ туризминиҥ ӧзӱми аайынча аҥылу программа белетеп баштаган деп, Туризм аайынча федерал агентствоны башкараачы Зарина Догузова јетирди. Ол бу саҥ башка ла чик јок кыска сезондо кайда барып келерге јараарын куучындады. Тургуза ӧйдӧ туристтерди 70-неҥ кажыра тергеелер уткыйт, јол-јорыкты кажы ла ууламјы аайынча пландаарга јараар. Кирелтелӱ ээжилер

14 июля 2020

Аргачылыкты ла пенсионерлерди тӧлӱлер тӧлӧдӧринеҥ корыыры керегинде јасак

«Единая Россия» политический партияныҥ пандемияныҥ салтары јеткен эл-јонды ла аргачылыкты јӧмӧӧрине ууламјылу јасакберим баштаҥкайлары улалат. Россия Федерацияныҥ Федерал Јууныныҥ Государственный Думазы јаан изӱ айдыҥ 7-чи кӱнинде «Единая Россия» партияныҥ јасагыныҥ ӱлекерин калганчы кычырышта јарадып салды – ол пандемияныҥ ӧйинде пенсионерлердиҥ ар-јӧӧжӧзин ле акча-манадын тӧлӱлер тӧлӧдип айрыырынаҥ корулаар. Јарадылган ээжи аайынча карган улус кредиттер, страховой взностор

14 июля 2020

1 2

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым