Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Национальный ӱлекерлер

21.07.2020

Алтай Республикада 2020 јылда бӱдӱп турган национальный ӱлекерлердиҥ тоозында «Демография», «Ӱредӱлик» ле бир канча республикан кеминде ӱлекерлер эрчимдӱ бӱдӱп туру.

«Демография» национальный ӱлекерге 621, 5 млн салковой чыгарылган.

«Эпшилерди иштедерине јӧмӧлтӧ – ӱч јашка јетире балдарды дошкольный ӱредӱле јеткилдеери» деп тергеелик ӱлекерге 2020 јылда текши тооло 207,6 млн салковой чыгарылат.

Ӱч јашка јетире балдарыла отурган 62-деҥ ас эмес энени 2020 јылда ӱредерин тӧзӧӧрине – 3,9 млн салковой. Балдардыҥ коммерческий садиктеринде 1,5 јаштаҥ ала 3 јашка јетире балдар јӱрер ӱзеери јерлер тӧзӧлгӧн – 4,4 млн салковой.

2020 јылдыҥ учына јетире келер јылда Горно-Алтайскта Кольцевая ором, 2/2 деп суруда, Маймада Молодежная ором, 18-чи тура суруда балдардыҥ садиктерин тударыныҥ ӱлекер-сметный документациязы белен, госэкспертизаныҥ јарадузы алынар керек, контракттар тургузылып калар учурлу – 179 млн салковой.

Онойдо ок 1445 бала јӱрер 13 садик тудулып калары пландалат:

Кош-Агаш, Чамал, Улаган, Кан-Оозы, Оҥдой, Шабалин, Кӧксуу-Оозы аймактарда ла Горно-Алтайск калада бир садиктеҥ, Турачак аймакта – эки, Майма аймакта ӱч садик.

Онойдо ок 2019 јылда мындый нацӱлекерлерле иштер эдилген. «Ӱредӱлик» национальный ӱлекерге 665 млн салковой чыгарылган.

«Бӱгӱнги ӧйдиҥ школы» – 494,7 млн салковой.

Камлак јуртта 80 бала ӱренер школ тудулган – 117,5 млн. салковой;

Кӧксуу-Оозы јуртта 275 ӱренчик ӱренер школды тудары башталган – 128,3 млн салковой.

Горно-Алтайск калада Заимка микрорайондо 275 бала ӱренер школды тударына – 211,1 млн салковой чыгарылган.

Специалисттер ӱредерине, педагог ишчилердиҥ такып ӱредӱзине – 1 млн салковой.

«Точка роста» тӧс јерлерге јепселдер аларына – 29,8 млн салковой чыгымдалган.

2020 јылда «Ӱредӱлик» национальный ӱлекерге 586,4 млн салковой чыгарылган.

«Бӱгӱнги ӧйдиҥ школы» деп республикан ӱлекерге – 267,3 млн салковой.

Кӧксуу-Оозы јуртта 275 ӱренчик ӱренер школды тударына – 171,4 млн салковой.

Горно-Алтайск калада Заимка микрорайондо 275 бала ӱренер школды тудары улалат – 48,7 млн салковой чыгарылган.

Ӱредериниҥ ле таскадарыныҥ ӱрен-чиктерди базовый билгирлерге ле билимдерге ӱредерин јеткилдеечи јаҥы эп-аргаларды, ӱредӱлик технологияларды кийдирерине – 3 млн салковой.

Јурттарда ла кичӱ калаларда ӱредӱлӱ организацияларда цифровой ло гуманитар профильдӱ текши ӱредӱлӱ тӧс лӧ ӱзеери программаларды бӱдӱрерге материально-технический базаны јаҥыртарына – 46,9 млн салковой.

Текши ӱредӱлӱ адаптированный тӧс программаларла иштеп турган организациялардыҥ материально-технический базазын јаҥыртарына – 7,8 млн салковой.

«Кажы ла баланыҥ једими» деп тергеелик ӱлекерге – 71,63 млн салковой.

12 школдо спортзалдарды ремонтоорына (Чаргы-Оозы, Кара-Кујур, Ӧлӧтӱ, Кеҥи, Паспаул, Иогач, Шабалин, Муны-Оозы, Чопош, Катанда, Курай, Чибилӱ јурттарда) – 24,4 млн салковой.

Балдардыҥ «Кванториум-04» технопаркына – 17,4 млн салковой.

«Кванториум» мобильный технопарк аларына – 16,9 млн салковой чыгымдалган, ол тоодо ишти тӧлӧӧрине – 2,2 млн салковой, ишчилердиҥ командировкаларыныҥ чыгымдарына – 528 муҥ салковой, расходный материалдарга – 1 млн салковой.

Ӧскӧ дӧ керектерге (тергеелик модельный тӧс јердиҥ ле муниципал опорный тӧс јерлердиҥ специалисттериниҥ квалификациязын бийиктедерине, навигаторды иштедерине техникалык јӧмӧлтӧгӧ, ӱренчиктерди естественно-билим ле технический ууламјылу ӱзеери программаларла јеткилдеерине ле о. ӧ.) – 1,7 млн салковой чыгарлыган.

«Балдарлу билелерди јӧмӧӧри» деп тергеелик ӱлекерге – 1,1 млн салковой барган.

Дошкольный ӱредӱлӱ организацияларды грантла јӧмӧӧрине – 1,1 млн салковой.

«Цифровой ӱредӱлӱ айалга» – 229,0 млн салковой.

Бӱгӱнги ӧйдиҥ ле јеткери јок цифровой айалга тӧзӧӧрине – 3,1 млн салковой.

92 школго ло орто профессионал ӱредӱлӱ 8 организацияга јепселдер аларына ла јетирерине – 225,9 млн салковой чыгымдалган.

«Келер ӧйдиҥ ӱредӱчизи» ӱлекерге – 1,44 млн салковой.

Педагог ишчилердиҥ профессионал ӧзӱминиҥ национальный системазын кийдирерине – 318 муҥ салковой чыгарылган.

Педагог ишчилердиҥ квалификациязын бийиктедери, ол тоодо бӱгӱнги цифровой технологияларды тузаланып, профессионал ассоциацияларда, ченемелле, эҥ артык иштерле толыжарыныҥ программаларында туружары, ишбереечилерди педагог ишчилерин ӱзеери профессионал ӱредӱге, ол тоодо стажировкаларга јилбиркедерине тартары – 679 муҥ салковой.

Педагог ишчилердиҥ аттестацияныҥ јаҥы системазын ченеерине туружарына – 65 муҥ салковой, педагог ишчилердиҥ профессионал узыныҥ бастырароссиялык конкурстарыныҥ тергеедеги маргыштарын ӧткӱрерине – 90 муҥ салковой барган.

Педагог ишчилердиҥ 70 процентинеҥ ас эмезине баштапкы ӱч јылда башка-башка бӱдӱм јӧмӧлтӧ эдерине – 295 муҥ салковой.

«Јонјӱрӱмдик эрчим» деп тергеелик ӱлекерди бӱдӱрерине – 3,38 млн салковой.

Таскадаачы-наставниктерди (добровольчествоны) ӧскӱрерине айалгалар тӧзӧӧрине – 3,3 млн салковой.

«Јиит профессионалдар» ӱлекерди бӱдӱрерине – 12,0 млн салковой.

Алтай Республиканыҥ экономиказыныҥ керексиштерине келиштире ле бӱгӱнги стандарттарды ла озочыл технологияларды ајаруга алып, бийик квалификациялу специалисттерди ле ишмекчилерди белетеерине – 12 млн салковой.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина