Настройки отображения
Настройки шрифта:
Выберите шрифт Arial Times New Roman
Интервал между буквами (Кернинг): Стандартный Средний Большой
Выбор цветовой схемы:
Алтайдын Чолмоны
День: 04.08.2020
Монголдор: кӧчкӱндердиҥ јери
1980-чи jылдарда монгол jииттер ортодо «Баабар» деп чоло атту бичиичиниҥ тӱӱки jанынаҥ чӱмдемелдери jажытту таркадылып туратан. Солун кӧрӱм-шӱӱлтелер совет jаҥ монголдорого ӱстинеҥ тӧмӧн тӱжӱрген кӧрӱмдердеҥ чек башка болгон. Кийнинде ол бичиичиниҥ чын ады чыгып келген, ол jиит билимчи Бат-Эрдэнийн Батбаяр болуп калтыр. 1991-1994 jылдарда Баабар Монгол социал-демократ партияны башкарган, Улу Хуралдыҥ депутады, финанстардыҥ министри, Монголдыҥ
4 августа 2020
Јуу-согуш, ат-нере, ӱргӱлјик
Россияныҥ ФСБ-зыныҥ Пограничный башкартузында службаны кожо ӧткӧн кижи — 1995 јылдыҥ јаан изӱ айында Тӱндӱк Кавказта болгон контртеррористический операция ӧйинде јеҥ јастанган капитан Андрей Малахинниҥ эземине учурлай керек-јарак ӧтти. Андрей Анатольевич ол кӱн тозуул-засадага туштаган пограничниктерге болуш јетирери аайынча операцияны башкарган. Группаны аргадап, адыш тыҥ да болгон болзо, той балкашка тӱжӱп калган БТР-ды чыгарып, кайра
4 августа 2020
Јӱрӱм, јайым, јер
Телекей ичинде јӱстер тоолу албатылар јадат. Олордо бойыныҥ јаҥы, бӱдӱп јӱрген кудайлары, јаҥжыгулары. Эҥ јаан телекейлик јаҥдарды јаҥдагандар мӱргӱӱлдерин аҥылу храм-тураларда ӧткӱрет: церкведе, мечетьте, мандирде, собордо. Алтай албатыныҥ јаҥы — ол ар-бӱткенин кӧдӱргени. Бистиҥ улус кандый да јаҥга бӱдӱп турган болзо, ончозыныҥ эҥ агару храмы, курчузы ла кудайы — ол айландыра турган ар-бӱткени, очогыныҥ оды.
4 августа 2020
Јакшыны сыйлаган ӱлекерлер
2020 јылдыҥ кичӱ изӱ айыныҥ 15-чи кӱнинде Россия Федерацияныҥ президентиниҥ граждан јондыктыҥ ӧзӱмине ууламјылалган гранттары аайынча конкурстыҥ јеҥӱчилдери јарлалган. Видеоконференция аайыла ӧткӧн јуунды РФ-тыҥ президентиниҥ администрациязын башкараачыныҥ ордынчызы Сергей Кириенко ӧткӱрген. Быјыл бу конкурска келген ӱлекерлердиҥ тоозы, ӧткӧн јылдардагызына кӧрӧ, эҥ ле кӧп болгон — 11085. Олордыҥ 2402-зи текши кеми 4,6 млрд салковойго турар јӧмӧлтӧ
4 августа 2020
Бир јуруктыҥ тӱӱкизи
Кажы ла јурукта бойыныҥ кичинек тӱӱкизи, јӱрӱми, јажыды бар деп бодойдым. Ондо ар-бӱткен де, улус та, тынду да согулган болзо, ол ончозы јӱрӱмниҥ элези. Ол элес-кереес, энчи, ис, эске алыныш болуп артып калат. Алдымда билелик кӧмзӧдӧҥ алынган фотојурук: мында улдам А. В. Санаа, Эмурат акам ла бийик сынду, кӱдер-мадар таныш эмес кижи, кийиминеҥ кӧрзӧ, јуучыл
4 августа 2020
Нацӱлекерлер јӱрӱмди јарандырат
Россияныҥ Президенти Владимир Путинниҥ айтканыла болзо, келер алты јыл ороонныҥ ончо ич политиказы национальный ӱлекерлерди бӱдӱрериле колбулу болор. Ол иш албатыныҥ јадын-јӱрӱмин јарандырарына, су-кадыгы коромјык болбозын, јаткан јерлери, јолдоры эптӱ ле јараш бӱдӱмдӱ болорын јеткилдеерине учурлалар. Оныҥ учун кеми јаан ла каруулу иштер бистиҥ де тергееде ӧдӧр. Ого јаан камаанын тергеениҥ башчызы Олег Хорохордин јетирет.
4 августа 2020
Аҥ ӧскӱреечилерде кирелте алар арга болор бо?..
Алтай Республиканыҥ ла Алтай крайдыҥ аҥ азыраар ээлемдери аҥныҥ мӱӱзин кезер ижин тӱгезип салды. «Тӱжӱм» коомой эмес болгон, је оны садары јанынаҥ сурак курч турат. Пандемиядаҥ улам гран ары јанындагы партнерлорло чике колбуларды орныктырар арга јок болды. Олор эки тергеениҥ мӱӱстериниҥ 85 процентин алып турган болгон. «Калыктар ортодогы јорыкташ-колбулар качан ачылары ла бис экспорттыҥ садуларын
4 августа 2020
Экспорттыҥ ӧзӱмин јӧмӧӧри јаҥы кемине чыгат
«Экспорттыҥ российский тӧс јери» АО-ныҥ генеральный директоры Вероника Никишина экспортты јӧмӧӧриниҥ тӧс јерлериниҥ 2020 јылдыҥ јарымында ижиниҥ турулталарын кӧрӱп, экспорттыҥ ӧзӱмин јӧмӧӧри јаҥы кемине чыгат деп угускан. Тӧс јерлердиҥ бастырароссиялык онлайн-конференциязы јаан изӱ айдыҥ 27-чи кӱнинде ӧткӧн. Конференцияда 82 тергеениҥ Экспортты јӧмӧӧр тӧс јерлериниҥ башкараачылары, онойдо ок тергеелердиҥ башчылары турушкан. Вероника Никишина РЭЦ-тиҥ группазыныҥ ла
4 августа 2020
Ороонныҥ экономиказын орныктырарга јарамыкту ӱлекер
Президент Владимир Путинге ороонныҥ башкарузы Россияныҥ экономиказын орныктырары аайынча текшинациональный планныҥ јетире јазалган ӱлекерин аткарган. Бу документке ороонныҥ башчызында ӧткӧн јуунда, аргачыларла, эксперттерле болгон туштажулар ӧйинде айдылган шӱӱлтелер кийдирилген. Онойдо ок план индикаторлорло толтырылган. Ол ороонныҥ ажындыра чоттойтон-кӧрӧтӧн айалгазынаҥ кӧрӱлет деп, РФ-тыҥ башкарузыныҥ јетирӱзинде айдылат. Федерация Советте Алтай Республиканыҥ чыгартулу кижизи Татьяна Гигель берилген план-ӱлекер
4 августа 2020
Ајару – баштамы класстардыҥ болчомдорына
2020-2021 ӱредӱлӱ јылда 1-4 класстардыҥ ӱренчиктерине изӱ курсак акча тӧлӧбӧзинеҥ болор. Россияныҥ президенти Владимир Путин Федерал Јуунга Баштанузында 1-4 класстардыҥ ӱренчиктерин изӱ курсакла тӧлӧттирбезинеҥ азыраарын јеткилдеер јакылта эткен. Ол ондый азырашты акча-манатла ӱч јердеҥ јеткилдеер шӱӱлте айткан — федерал, тергеелик ле јербойыныҥ бюджеттеринеҥ. Керектӱ инфраструктуразы бар тергеелерде ӱренчиктерди 2020 јылдыҥ сыгын айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала
4 августа 2020
ТОП
Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай
УТВЕРЖДАЮ Приказом и.о. главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» от _____________ № Кудачина Э.В. Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины ТЮГАЙ Объявлен Конкурс на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай. Организатор: редакция республиканской газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» (далее Редакция). К участию приглашаются обучающиеся 4-11 классов общеобразовательных школ Республики
«Баатырларыс ойгонып калды…»
(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым
Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар
Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир