День: 04.08.2020

Монголдор: кӧчкӱндердиҥ јери

1980-чи jылдарда монгол jииттер ортодо «Баабар» деп чоло атту бичиичиниҥ тӱӱки jанынаҥ чӱмдемелдери jажытту таркадылып туратан. Солун кӧрӱм-шӱӱлтелер совет jаҥ монголдорого ӱстинеҥ тӧмӧн тӱжӱрген кӧрӱмдердеҥ чек башка болгон. Кийнинде ол бичиичиниҥ чын ады чыгып келген, ол jиит билимчи Бат-Эрдэнийн Батбаяр болуп калтыр. 1991-1994 jылдарда Баабар Монгол социал-демократ партияны башкарган, Улу Хуралдыҥ депутады, финанстардыҥ министри, Монголдыҥ

4 августа 2020

Јуу-согуш, ат-нере, ӱргӱлјик

Россияныҥ ФСБ-зыныҥ Пограничный башкартузында службаны кожо ӧткӧн кижи — 1995 јылдыҥ јаан изӱ айында Тӱндӱк Кавказта болгон контртеррористический операция ӧйинде јеҥ јастанган капитан Андрей Малахинниҥ эземине учурлай керек-јарак ӧтти. Андрей Анатольевич ол кӱн тозуул-засадага туштаган пограничниктерге болуш јетирери аайынча операцияны башкарган. Группаны аргадап, адыш тыҥ да болгон болзо, той балкашка тӱжӱп калган БТР-ды чыгарып, кайра

4 августа 2020

Јӱрӱм, јайым, јер

Телекей ичинде јӱстер тоолу албатылар јадат. Олордо бойыныҥ јаҥы, бӱдӱп јӱрген кудайлары, јаҥжыгулары. Эҥ јаан телекейлик јаҥдарды јаҥдагандар мӱргӱӱлдерин аҥылу храм-тураларда ӧткӱрет: церкведе, мечетьте, мандирде, собордо. Алтай албатыныҥ јаҥы — ол ар-бӱткенин кӧдӱргени. Бистиҥ улус кандый да јаҥга бӱдӱп турган болзо, ончозыныҥ эҥ агару храмы, курчузы ла кудайы — ол айландыра турган ар-бӱткени, очогыныҥ оды.

4 августа 2020

Јакшыны сыйлаган ӱлекерлер

2020 јылдыҥ кичӱ изӱ айыныҥ 15-чи кӱнинде Россия Федерацияныҥ президентиниҥ граждан јондыктыҥ ӧзӱмине ууламјылалган гранттары аайынча конкурстыҥ јеҥӱчилдери јарлалган. Видеоконференция аайыла ӧткӧн јуунды РФ-тыҥ президентиниҥ администрациязын башкараачыныҥ ордынчызы Сергей Кириенко ӧткӱрген. Быјыл бу конкурска келген ӱлекерлердиҥ тоозы, ӧткӧн јылдардагызына кӧрӧ, эҥ ле кӧп болгон — 11085. Олордыҥ 2402-зи текши кеми 4,6 млрд салковойго турар јӧмӧлтӧ

4 августа 2020

Бир јуруктыҥ тӱӱкизи

Кажы ла јурукта бойыныҥ кичинек тӱӱкизи, јӱрӱми, јажыды бар деп бодойдым. Ондо ар-бӱткен де, улус та, тынду да согулган болзо, ол ончозы јӱрӱмниҥ элези. Ол элес-кереес, энчи, ис, эске алыныш болуп артып калат. Алдымда билелик кӧмзӧдӧҥ алынган фотојурук: мында улдам А. В. Санаа, Эмурат акам ла бийик сынду, кӱдер-мадар таныш эмес кижи, кийиминеҥ кӧрзӧ, јуучыл

4 августа 2020

Нацӱлекерлер јӱрӱмди јарандырат

Россияныҥ Президенти Владимир Путинниҥ айтканыла болзо, келер алты јыл ороонныҥ ончо ич политиказы национальный ӱлекерлерди бӱдӱрериле колбулу болор. Ол иш албатыныҥ јадын-јӱрӱмин јарандырарына, су-кадыгы коромјык болбозын, јаткан јерлери, јолдоры эптӱ ле јараш бӱдӱмдӱ болорын јеткилдеерине учурлалар. Оныҥ учун кеми јаан ла каруулу иштер бистиҥ де тергееде ӧдӧр. Ого јаан камаанын тергеениҥ башчызы Олег Хорохордин јетирет.

4 августа 2020

Аҥ ӧскӱреечилерде кирелте алар арга болор бо?..

Алтай Республиканыҥ ла Алтай крайдыҥ аҥ азыраар ээлемдери аҥныҥ мӱӱзин кезер ижин тӱгезип салды. «Тӱжӱм» коомой эмес болгон, је оны садары јанынаҥ сурак курч турат. Пандемиядаҥ улам гран ары јанындагы партнерлорло чике колбуларды орныктырар арга јок болды. Олор эки тергеениҥ мӱӱстериниҥ 85 процентин алып турган болгон. «Калыктар ортодогы јорыкташ-колбулар качан ачылары ла бис экспорттыҥ садуларын

4 августа 2020

Экспорттыҥ ӧзӱмин јӧмӧӧри јаҥы кемине чыгат

«Экспорттыҥ российский тӧс јери» АО-ныҥ генеральный директоры Вероника Никишина экспортты јӧмӧӧриниҥ тӧс јерлериниҥ 2020 јылдыҥ јарымында ижиниҥ турулталарын кӧрӱп, экспорттыҥ ӧзӱмин јӧмӧӧри јаҥы кемине чыгат деп угускан. Тӧс јерлердиҥ бастырароссиялык онлайн-конференциязы јаан изӱ айдыҥ 27-чи кӱнинде ӧткӧн. Конференцияда 82 тергеениҥ Экспортты јӧмӧӧр тӧс јерлериниҥ башкараачылары, онойдо ок тергеелердиҥ башчылары турушкан. Вероника Никишина РЭЦ-тиҥ группазыныҥ ла

4 августа 2020

Ороонныҥ экономиказын орныктырарга јарамыкту ӱлекер

Президент Владимир Путинге ороонныҥ башкарузы Россияныҥ экономиказын орныктырары аайынча текшинациональный планныҥ јетире јазалган ӱлекерин аткарган. Бу документке ороонныҥ башчызында ӧткӧн јуунда, аргачыларла, эксперттерле болгон туштажулар ӧйинде айдылган шӱӱлтелер кийдирилген. Онойдо ок план индикаторлорло толтырылган. Ол ороонныҥ ажындыра чоттойтон-кӧрӧтӧн айалгазынаҥ кӧрӱлет деп, РФ-тыҥ башкарузыныҥ јетирӱзинде айдылат. Федерация Советте Алтай Республиканыҥ чыгартулу кижизи Татьяна Гигель берилген план-ӱлекер

4 августа 2020

Ајару – баштамы класстардыҥ болчомдорына

2020-2021 ӱредӱлӱ јылда 1-4 класстардыҥ ӱренчиктерине изӱ курсак акча тӧлӧбӧзинеҥ болор. Россияныҥ президенти Владимир Путин Федерал Јуунга Баштанузында 1-4 класстардыҥ ӱренчиктерин изӱ курсакла тӧлӧттирбезинеҥ азыраарын јеткилдеер јакылта эткен. Ол ондый азырашты акча-манатла ӱч јердеҥ јеткилдеер шӱӱлте айткан — федерал, тергеелик ле јербойыныҥ бюджеттеринеҥ. Керектӱ инфраструктуразы бар тергеелерде ӱренчиктерди 2020 јылдыҥ сыгын айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала

4 августа 2020

1 2

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым