День: 11.08.2020

Алтайда неандерталецтиҥ истери

Специалисттердиҥ шӱӱлтезиле, Алтайдагы Чагырский деп адалган куй ташта (Алтай крайда Краснощековский райондо Усть-Чагырка деп јурттаҥ ыраак эмес) јӱрген неандерталецтер 35 муҥ јыл кире ӧй кайра јоголып калган. Алтайдыҥ јерине эки толкула келген неандерталецтердиҥ јолдоры качан да бой-бойыла биригишпеген, тушташпаган деп, РАН-ныҥ Сибирьдеги бӧлӱгиниҥ археология ла этнография аайынча институдыныҥ палеолиттиҥ археологиязы аайынча секторыныҥ баш билим ишчизи

11 августа 2020

Алтай кыстарга јакылта кептӱ сӧс

Кычыраачыларды Басан Захаровтыҥ јебрен ойрот (калмыктардыҥ) элдиҥ калыҥ ла байлык тӱӱкизин ле калык чӱмделгезин, ойгорлык ӱредӱзин кыракы шиҥдеп, ого тайанып бичиген «Ойротские наставления для девочек и девушек» (2016) деп бичигежиле таныштырадыс.Бичикте јакылта кептӱ ӱредӱ-сӧс калмык балдарга учурлалган да болзо, бис оны алтай кызычактарга келиштире јазадыс. Ӱредӱниҥ тӧзӧгӧзи, учуры – текши ойрот элдердиҥ ине. Басан Захаровтыҥ

11 августа 2020

Салым сыйлаган сӱӱжиле јӱрӱми оныҥ јараш

Кудай берген 90 јажын Майма аймакта јуртап јаткан Мария Ивановна ШУМСКАЯ јаан изӱ айдыҥ 22-чи кӱнинде темдектеди. Ол бойыныҥ јаан ла јаркынду јӱрӱминиҥ јарымызын балдарга, олордыҥ келер ӧйине учурлаган, чокымдап айтса, амыралтага чыкканча Майманыҥ 1-кы таҥмалу школында немецкий тилдиҥ ӱредӱчизи болуп иштеген. Мария Ивановнаны чыккан кӱниле уткыыр јаан бӱдӱмји аймактыҥ администрациязыныҥ иш ле јондык сурактар

11 августа 2020

Ойрот тил ӧзӱмдӱ јолында…

Туулу Алтайдыҥ «Кызыл Ойрот» деген газединде (эмди «Алтайдыҥ Чолмоны» газет) канча онјылдыктар кайра јарлалган бичимелдерди кӧмзӧдӧҥ алып, эзедип јарлаарын улалтып јадыс. Ол бичимелдер бӱгӱнги ӧйдиҥ албатызына канча онјылдыктар кайра јадын-јӱрӱминиҥ аайыла, сурактарыла таныжар арга берет. Бичимелдиҥ бичилген аайы, тузаланылган сӧстӧр, сӧсколбулар ол ло бойынча, јаан кубулта јогынаҥ салылган. ОБЛАСТНОЙ ЯЗЫКОВЕДЧЕСКИЙ НАУЧНЫЙ БАШТАПКЫ КОНФЕРЕНЦИЯНЫҤ ИТОГТОРЫНА Ойротский

11 августа 2020

Кӧкӧрӱниҥ ус колду кӧкчизи

2020 јылда Алтай Республикада албатыныҥ јадын-јӱрӱмин јарандырар ӱлекер аайынча јонјӱрӱмдик јӧптӧжӱ ажыра 250 муҥ салковойдыҥ болужын кӧп тоолу улус алдылар. Ол тоодо бистиҥ Кош-Агаш аймакта Кӧкӧрӱ јурттаҥ јерлежис Сурая ЧИЧИНОВА. Куран айдыҥ јараш, айас кӱнинде бис Сурая Николаевнаныҥ айлына айылдап јӱрдис. Адазы Николай Кӱнгеевич: «Сурая айылда, киреер!» – деп айтты. Јаҥы јолын ачып јаткан јиит

11 августа 2020

Су-кадык јӱрӱмге — ичкери!

Куран айдыҥ 8-чи кӱнинде Физкультурниктиҥ бастырароссиялык кӱни темдектелди. Бу байрам ороондо јаҥжыкканы аайынча куран айдыҥ экинчи суббот кӱнинде темдектелет. Бу байрам Совет јаҥныҥ баштапкы онјылдыктарында тыҥ тебӱ алынган. Ол окылу эдип, 1939 јылдаҥ ала темдектелип баштаган. Бистиҥ республикада бу байрам јылдыҥ ла база темдектелет. Физкультурниктиҥ кӱни — ол јаҥыс ла физкультураныҥ ла спорттыҥ ишчилериниҥ профессионал

11 августа 2020

Наталья Екеева: «Депутаттыҥ ижинде оок-тобырлар јок»

«Алтайдыҥ Чолмоны» эл газеттиҥ бӱгӱнги айалчызы — ыраак-јуук талаларда ады-јолы элбеде јарлу, танылу Наталья ЕКЕЕВА. Ӱредӱчи, билимчи, јондык ишчи, политик. Јаркынду, ачык-јарык, керсӱ эпши — Алтай Республиканыҥ Јондык палатазыныҥ баштапкы председатели, Россияныҥ Јондык палатазында республиканыҥ адынаҥ чыгартулу баштапкы эпши, Алтай Республикада ОНФ-тыҥ талалык бӧлӱгиниҥ учредители ле баштапкы сопредседатели, Туулу Алтайдыҥ тӱӱкизинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ

11 августа 2020

Ӱредӱлӱ јылга белетенери канайда ӧдӧт?

Јаҥы ӱредӱлӱ јыл башталарына јетире узак ла ӧй артпады. Алтай Республикада школдор јаҥы ӱредӱлӱ јылга канайда белетенип турганы керегинде тергеениҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозына баштандыс. Министерствоныҥ республикада ӱредӱлӱ организациялардыҥ 2020-2021 ӱредӱлӱ јылга белетенижи керегинде јетирӱзи мындый болды: — Ӱредӱлӱ организацияларды јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетеер амадула 2020 јылдыҥ тулаан айында Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим

11 августа 2020

Сибирь кышка белетенет

Сибирьдиҥ жилищно-коммунальный комплексин соок ӧйдӧ иштеерине белетеер сурактарга учурлаган јуун Сибирь федерал округтыҥ тергеелериниҥ башкараачылары турушканыла ӧткӧн, ондо Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин турушкан. Јуунды РФ-тыҥ Президентиниҥ СФО-до чыдулалган кижизи Сергей Меняйло ӧткӱрген. Јуунныҥ туружаачылары тургуза ӧйдӧ турган курч сурактарды ла 2020-2021 јылдардыҥ кӱс-кыш ӧйинде бӱдӱретен иштерди шӱӱшкен. Эрмек-куучында РФ-тыҥ Генеральный прокуратуразыныҥ Сибирь федерал округта

11 августа 2020

«Јербойыныҥ албатызынаҥ кӧп неме камаанду…»

Алтай Республиканыҥ государственный јасакчы јаҥынаҥ Федерация Совединде чыгартулу кижи Татьяна Гигель јашӧскӱримниҥ јондык кыймыгузыныҥ Роман Гордеевке башкарткан эрчимдӱлериле туштажу ӧткӱрген. Туштажу ӧйинде јараш ар-бӱткениле тоозы јылдаҥ јылга там ла кӧптӧп јаткан айылчыларды кайкадып турган туулык республика экология јанынаҥ ару болоры учун бийик каруулу јӱрери јанынаҥ куучын ӧткӧн. Мында тӧс ајару улус бу сурак аайынча каруулу

11 августа 2020

1 2

ТОП

Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай

УТВЕРЖДАЮ Приказом и.о. главного редактора АУ РА «Редакция газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» от _____________ № Кудачина Э.В. Положение Конкурса на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины ТЮГАЙ Объявлен Конкурс на Стипендию имени заслуженного журналиста Республики Алтай Галины Тюгай. Организатор: редакция республиканской газеты «Алтайдыҥ Чолмоны» (далее Редакция). К участию приглашаются обучающиеся 4-11 классов общеобразовательных школ Республики

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир