Чындык ла агару эзем болор

11.08.2020

Бистиҥ тергееде Ада-Тӧрӧл учун Улу јууда Јеҥӱниҥ 75 јылдыгына учурлай «Я. Помню» деген ӱлекер аайынча элбек кемдӱ иштер ӧткӱрилет.

«Јербойында коронавирусла колбулу эпидемиологиялык айалга јеҥил эмес те болзо, бу ӱлекер јанынаҥ иш улалганча. Алты айдыҥ туркунына элбек кемдӱ иш ӧткӱрилген: муниципалитеттердиҥ јеринде канча кереестер бары, олордыҥ айалгазы кандый болгоны јанынаҥ јетирӱлер јууган, каруулу улусты кӧстӧгӧн, ишке волонтерлорды тартып алып ӱреткен болгон. Эмди чӱмдӱ иш учына једип барааткан — јетирӱлерди «Яндекс. Карты» деген бедирештӱ-јетирӱлик картографический системага кийдирери. Бу ла кӱндерде кереестерле колбулу иштердиҥ кӧбизин бӱдӱрип саларын темдектеп алганыс» — деп, Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ председатели, «Тӱӱкилик эзем» деген федерал партийный ӱлекердиҥ тергеелик координаторы Владимир Тюлентин ӱлекердиҥ јол ортозында уч-турулталарын дистанционно кӧрӧр тушта айткан.

Ол иш 86 процентке бӱткен, бу неделеде Алтай Республиканыҥ бирлик реестрин «Я. Помню» деген федерал база-тооломго кийдирери јанынаҥ иш тӱгенер деген.

«Бис ороонныҥ бирлик реестрин тӧзӧӧри јанынаҥ ишке база камаанысты јетиргенис, республикада кереес јерлер јылыйбас та, ундылбас та. Керек болзо, кажы ла кижи эземдик кереестер кайда турганын дистанционно табып, олор аайынча толо јетирӱлерди алар, эмдиги ӧйдиҥ фотографияларын кӧрӧр аргалу. Анайда ок Ойрот автономный область јуу ӧйинде нацист Германияны јеҥерине кандый ӱлӱӱзин јетиргени аайынча элбек јетирӱлер тергеениҥ бирлик реестринде јарлалган. Андый јетирӱлерди јиит ӱйе Интернет ажыра алар аргалу болорыныҥ учуры јаан. Эмди тӱӱкини, бистиҥ албатылардыҥ ич-кӧгӱстик байлыктарын ӧнӧтийин јастыра кӧргӱзери јанынаҥ ченежӱлер шак ла интернет-колбу ажыра болуп јат» — деп, Владимир Тюлентин айткан.

«Единая Россияныҥ» «Тӱӱкилик кереес» деген ӱлекериниҥ координаторы, партияныҥ Генсовединиҥ качызыныҥ ордынчызы Александр Хинштейн мынаҥ озо ӧйдӧ ӱлекерди иштедип баштаарына учурлалган пресс-конференцияда айткан эди: «Бӱгӱн мындый объекттер керегинде јетирӱлерлӱ бир канча цифровой аргалар бар, олордыҥ кажызы ла бойыныҥ аҥылузыла аҥыланат. «Я. Помню» деген ӱлекер олордыҥ бастыразын бириктирер арга болор учурлу. Ада-Тӧрӧл учун Улу јуу ла Улу Јеҥӱ керегинде эземле колбулу бастыра объекттерди интерактивный картага салар ченежӱни баштапкы катап эдип јадыс».

Бу ӱлекерди тӧзӧӧри ле јӱрӱмде бӱдӱрери РФ-тыҥ Коруланыш министерствозыныҥ, «Јеҥӱниҥ волонтерлоры» кыймыгуныҥ, Российский тӱӱкилик обществоныҥ, Российский јуучыл-тӱӱкилик обществоныҥ турушканыла ӧткӧн лӧ ӧдӧт. Ол ӱлекердиҥ тӧс амадузы — ороонныҥ јеринде јуучылдардыҥ сӧӧксалгыштары, јуучыл-мемориал ла эземдик объекттер керегинде бирлик интерактивный карта тӧзӧӧри.

Бистиҥ ороондо андый объекттердиҥ тоозы 125 муҥнаҥ кӧп. Олордыҥ тоозында анайда ок кереес темдектер, мемориальный досколор, ӱргӱлјик оттор, јуучыл техника, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууга учурлалган музейлер, ол тоодо школдордыҥ.

Озолондыра темдектелгениле, бу ӱлекерле колбулу иштердиҥ баштапкы бӧлӱгин сыгын айдыҥ 3-чи кӱнине јетпей јадып тӱгезип салар керек.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина