Ӱредӱлӱ јылга белетенери канайда ӧдӧт?

11.08.2020

Јаҥы ӱредӱлӱ јыл башталарына јетире узак ла ӧй артпады. Алтай Республикада школдор јаҥы ӱредӱлӱ јылга канайда белетенип турганы керегинде тергеениҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозына баштандыс. Министерствоныҥ республикада ӱредӱлӱ организациялардыҥ 2020-2021 ӱредӱлӱ јылга белетенижи керегинде јетирӱзи мындый болды:

— Ӱредӱлӱ организацияларды јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетеер амадула 2020 јылдыҥ тулаан айында Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозы башкараачыларга Российский Федерацияныҥ ӱредӱ аайынча министерствозыныҥ 2020 јылдыҥ тулаан айыныҥ 11-чи кӱнинде јӧптӧгӧн, ӱредӱлӱ иш ӧткӱрип турган организациялардыҥ јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетенижин баалаары аайынча ВБ-593/03 номерлӱ методикалык тӱп-шӱӱлтелер аткарылган.

Бу тӱп-шӱӱлтелерле колбой Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозыныҥ 2020 јылдыҥ кӱӱк айыныҥ 20-чи кӱнинде «Алтай Республиканыҥ ӱредӱлӱ организацияларын 2020-2021 ӱредӱлӱ јылга белетеери керегинде» 428 номерлӱ јакарузы јӧптӧлгӧн. Бу документ-чаазын аайынча тергеениҥ ӱредӱлӱ организацияларын јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетеерине ууламјылалган керек-јарактарды текши башкарарын ла шиҥдеерин јӱрӱмде бӱдӱрери аайынча каруулу улус, ӧйи ле ээжизи чокумдалган.

Бу јакару бастыра муниципал тӧзӧлмӧлӧргӧ аткарылган, јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетенери аайынча иштерди тӧзӧзин деп. Белетеништӱ иштер канайда ӧдӱп турганын шиҥдеер амадула бу керек-јарактардыҥ план-графиктери белетелип јӧптӧлгӧн. Анайып, темдектелген иштер учун каруулу улус ла ол иштерди кандый ӧйгӧ јетире бӱдӱретени чокумдалган. Ӱредӱ ле билим аайынча министерствоныҥ јакарузы аайынча бу иштерди качан ӧткӱрериле колбой тӱп-шӱӱлтелер база берилген. Анда айдылганыла, јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетеништӱ иштерди кичӱ изӱ айдыҥ 1-кы кӱнинеҥ ала баштап, куран айдыҥ 10-чы кӱнине јетире тӱгезип салар керек. 2020 јылдыҥ куран айыныҥ 20-чи кӱнине јетире Российский Федерацияныҥ ӱредӱ аайынча министерствозына ӱредӱлӱ организациялардыҥ јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетенгени керегинде толо докладты аткарып ийер керек.

Бу иштер канайда ӧдӱп турганын шиҥдеер амадула Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозы тергеениҥ муниципал органдарыныҥ ӱредӱ аайынча башкартуларыныҥ јаандарыла видеоконференция ажыра ӱч јуун ӧткӱрген.

Муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јаандары кажы ла неделе сайын белетеништӱ иштер канайда ӧдӱп турганы керегинде докладтар эдет, план-графиктер ле јолдыҥ картазы аайынча иштер керегинде.

Коронавирус југуш оору таркаар чочыду јоголбогонынаҥ улам Российский Федерацияда санитарно-эпидемиологический кӱч айалга тӧзӧлгӧниле колбой муниципал тӧзӧлмӧлӧргӧ ӱредӱлӱ организациялардыҥ, балдардыҥ ла јашӧскӱримниҥ социальный инфраструктураларыныҥ ӧскӧ дӧ объекттериниҥ ижин тӧзӧӧрине, ӧткӱрерине ле белетеерине эдилген јаҥы санитарно-эпидемиологический некелтелер аайынча јетирӱлер ле шӱӱлтелер аткарылган. Бу некелтелер Российский Федерацияныҥ баш государственный санитарный врачыныҥ 2020 јылдыҥ кичӱ изӱ айыныҥ 30-чы кӱнинде јӧптӧгӧн 16 номерлӱ јакаанында айдылган болуп јат.

2020 јылдыҥ куран айыныҥ 7-чи кӱнине јетире келген јетирӱлер аайынча ӱредӱлӱ организациялардыҥ јаҥы ӱредӱлӱ јылга белетенижиниҥ кеми 70,23 процент болгон. Тергее ичинде бар 262 ӱредӱлӱ организацияныҥ 184-зи белен.

* * *

Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозына кирип турган ӱредӱлӱ организациялар јаҥы ӱредӱлӱ јылга белен бе деп кӧрӧр иш куран айдыҥ 4-чи кӱнинеҥ ала башталган.

Бу ишти ӧткӱрип турган ведомстволор ортодогы камыска АР-дыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозыныҥ, Росгвардияныҥ, МЧС-тыҥ специалисттери кирет.

Озо ло баштап камыс ӧрт лӧ чочыдулу айалгалар чыгарын болдыртпазыныҥ некелтелерин, террористический чочыдулардаҥ коруланарыныҥ айалгалары тӧзӧлгӧн бӧ деп шиҥдейт. Анайда ок санитарно-гигиенический некелтелерди ле медицинский јеткилдешти бӱдӱрерине канайда белетенгенин кӧрӧдилер. Камыстыҥ турчылары бастыра керектӱ документацияларды, ол тоодо ӱредӱлӱ программаларды, ӱредӱлӱ предметтер аайынча иштейтен программаларды шиҥдейт.

Республикан классический лицейде ле В. К. Плакастыҥ адыла адалган республикан гимназияда ӱредӱниҥ «Ӧзӱмниҥ точказы» деп тӧс јерлерине керектӱ кыптар белетелген. Коррекционный школ-интернатта бастыра ӱредӱлӱ кыптар ла мастерскойлор эмдиги ӧйдиҥ јазалдарыла јеткилделген. Бу јазалдар «Ӱредӱ» нацӱлекер аайынча алынган.

Бу школдор јаҥы ӱредӱлӱ јылга белен деп айдар керек.

К. ЯШЕВ

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина