Иштер — албатыныҥ јилбӱлерине келиштирте

21.08.2020

Аймактыҥ тӧс јуртында бололо, ол «Демография» нацӱлекер аайынча тудулып јаткан детсадты кӧргӧн. «Тудулып јаткан јаҥы детсадка 125 бала јӱрер аргалу, ол јерлердиҥ 60 јери ясельный группаларга берилер. Детсад тудулза, јербойында јаш балдардыҥ школдоҥ озо ӱредӱ-таскамалы јанынаҥ курч сурак чечилер. Алтай Республиканыҥ ӱч јашка јетире балдары детсадтардаҥ јерлерле 2021 јылдыҥ учына јетире бӱткӱлинче јеткилделип калар. Мындый иш-амадуны Россияныҥ президенти Владимир Путин тургускан, национальный ӱлекерлер ол јакылтаны бӱдӱрер арганы биске берет» — деп, тергеениҥ башчызы айткан.

Тургуза ӧйдӧ объектте детсадтыҥ туразыныҥ экинчи кадыныҥ ӱч блогыныҥ стенелери кӧдӱрилген, кыптардыҥ бӧлӱнтилери тургузылган, бир блоктыҥ јабынтызы аайынча иш учына јеткен, јылутрасса ла ич јаныныҥ электриказы, ӧрт болдыртпазыныҥ сигнализациязы, связьтыҥ сетьтери ӧткӱрилген. Экинчи ле ӱчинчи блоктордыҥ јабынтылары, стенелердиҥ ич јанын јарандырары, сууӧткӱш ле канализацияныҥ сети јанынаҥ иштер ӧдӧр.

Кан-Оозы аймактыҥ јааны Эжер Ялбаковтыҥ айтканыла, объекттиҥ технический белениниҥ кеми 66 процент. Јӧптӧжӱ аайынча болзо, иштер 2020 јылдыҥ куран айыныҥ 30-чы кӱнине јетпей јадып тӱгенер учурлу болгон. Је коронавирусный инфекция таркаганынаҥ улам тудум иштердиҥ адакы ӧйи узадылган.

Аймактыҥ администрациязы ӱлекер документтерге келиштирте кубулталар эткен, эмди ӱлекер такып государственный экспертизаны ӧдӧт. Ол тӱгенген соҥында, тудум иштердиҥ адакы ӧйи ӧдӱп јаткан јылдыҥ учына јетире узадылар.

Олег Хорохординниҥ темдектегениле, национальный ӱлекерлер аайынча тудум иштер аҥылу шиҥжӱге алылган, олорды чыҥдый ла ӧйинде бӱдӱрери учун аймактардыҥ јаандары таҥынаҥ каруулу.

«Кайрукун-Ӱстиги Айтыгол» деген автојолдо Чарыш сууны кечире кӱрдиҥ технический ачылтазында тергеениҥ башкараачызы Олег Хорохордин база турушкан. Оныҥ айтканыла, бу объектти «Ийделӱ Алтай» программага кийдирери јанынаҥ јӧп былтыр эл-јонло ӧткӧн туштажулардыҥ кийнинеҥ эдилген болгон. Объектке акча-манат федерал бюджеттеҥ эдилген.

«Эски кӱр 2019 јылдыҥ кӱӱк айында суу кӧпчигенинеҥ улам јемирилген болгон. Кӱр-кечӱ јок болгоны эл-јонго ас эмес уур-кӱчтер экелген. Кӱр Кайрукун јурттыҥ эки јарадын колбойт, оныҥ бир јарадында школго Айтыгол ло Ӱстиги Айтыгол јурттардыҥ балдары јӱрет» — деп, тергеениҥ башкараачызы айткан.

Озо баштап кӱрди тузаланарына 2021 јылдыҥ ӱлӱрген айында табыштырар деп темдектелген болгон. Је иштиҥ ӧдӱп турган аайы, объекттиҥ белен болорыныҥ айалгалары шиҥделип кӧрӱлген кийнинеҥ, план кубултылган. Государственный јӧптӧжӱде темдектелген иштер толо кеминде бӱткен, кӱрле ары-бери јӱрери јеткилделген.

Јаҥы кӱр чӱмдӱ гидротехнический јазалдар тудары јанынаҥ эмдиги ӧйдиҥ бастыра некелтелери аайынча тудулган. Оны тудар тушта темир опоралар тузаланылган, јараттагы опора-тӧзӧлгӧлӧр бетонированный опоралардыҥ стенелериле тыҥыдылган. Тоштор кӱрдиҥ јанында чогулышпазын ла тоштор кӱрди ӱреп јемирбезин деп, кӱрде ӱч волнорез тудулган.

1970-чи јылдарда тудулган эски кӱрле јаҥыс ла јеҥил јорыкту кӧлӱктер ӧдӱп туратан болгон болзо, эмди јаҥы кӱрле јурт ээлемниҥ техниказы ла кош тартар транспорт база кечер аргалу.

Республикада строительствоныҥ ӧзӱмине камаанын јетиргени учун ла Чарыш сууны кечире кӱрди тузаланарына табыштырганыла колбой, Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ, башкарузыныҥ председателиниҥ Быйанду самараларыла компания-подрядчик болгон «Альянс» ООО-ныҥ тискинчилери Евгений Останин ле Роман Романов кайралдаткан.

Анайда ок тергеениҥ башкараачызы Олег Хорохордин аймактыҥ тӧс јуртында спорттыҥ национальный ӱлекерлер аайынча тудулып јаткан объекттерин шиҥдеп кӧргӧн.

«Демография» деген нацӱлекердиҥ «Спорт — јӱрӱмниҥ ээжизи» деп программазы аайынча Кан-Оозында ачык бӱдӱмдӱ физкультурно-орныктыраачы комплекс тудулып јаткан. Спортивно-технологический јазалдар аймакта 2019 јылдыҥ учы кирезинде тургузылган болгон.

«Тудум иштердиҥ јерин кӧргӧнис, јазалдар тургузар јерлер белетелген, хоккейдиҥ коробказын јуунадары ӧдӧт, оноҥ дезе искусственный јалаҥды салары башталар. Јайгыда мында футбол, кышкыда — шайбалу, мячту хоккей ойноор аргалар болор. Анайда ок 200 метрге јӱгӱрериниҥ јолы, волейболдыҥ ла баскетболдыҥ площадкалары, кийим уштыыр ла 100 јерлӱ трибуналар јазаар иштер ӧдӧр» — деп, Олег Хорохордин айткан.

Оныҥ темдектегениле, јазалдарды тургузары јанынаҥ бастыра иштер 2020 јылдыҥ ӱчинчи кварталыныҥ учы кирезинде тӱгенер. Иштер графиктеҥ соҥдобойт.

«Тура ла калада айалга» деген нацӱлекердиҥ калада јарамыкту айалгалар тӧзӧӧри јанынаҥ программазы аайынча Кан-Оозында балдардыҥ спорт площадказын тудары учына једип барааткан. Мында тӧзӧлгӧ белетелген, чеден тургузары ла јерди јарандырары аайынча иштер ӧдӧт. Оогош архитектурный јазалдарды тургузары бир канча кӱннеҥ башталар. Бастыра иштерди јаҥы ӱредӱлӱ јыл башталарына јетпей јадып тӱгезери темдектелген.

Тергеениҥ башкараачызы «Канский экологический продукт КЭТ» деген крестьян ээлем Экинурда 70 тын мал сойор цех тудуп јаткан јерде болгон. Тургуза ӧйдӧ объект 70 процент кеминде белен, оны тузаланарына быјыл ӧйинеҥ озо табыштырары темдектелет. Ээлем госјӧмӧлтӧни 2018 јылда алган. Объект тузаланарына табыштырылган соҥында, чыгымдардыҥ кезигин Алтай Республиканыҥ јурт ээлем аайынча министерствозы ажыра орныктырары темдектелет.

Олег Хорохордин ишмекчи јол-јорыгы ӧдӧр тушта јашӧскӱримниҥ чыгартулу улузыла база тушташкан — студент Арина Альчинала, педагог-хореограф Солунай Торбогошевала, кызычактардыҥ мячту хоккей аайынча «Чарас» командазыла. 2020 јылдыҥ кочкор айында бу команда Московский ле бастыра Русьтыҥ Агару Патриархы Кириллдиҥ сыйына учурлай мячту хоккейле Москвада ӧткӧн финальный турнирде јеҥӱчил болуп чыккан. Башчы јиит хоккейчилерге спортто мынаҥ да ары јеҥӱлер ле једимдер кӱӱнзеген.

«Слер учун бастыра Алтай Республика «оорыган». Турнирде слер тыҥытту ойын, бирлик болгоныгарды ла чындык команданыҥ ийде-кӱчин кӧргӱскенигер. Слер талдамалар, слерле јерлештеригер сӱрекей тыҥ оморкоп јӱргенин билип јӱригер. Бу чындап та чындык ойноп алган јеҥӱ болуп јат, ол слерге јаҥы једимдерге тепкиш болзын» — деп, башчы айткан.

Спортчылар башчыга хоккей ойноор јалаҥга тош урар машина садып алары јанынаҥ болушсын деп суракла баштанган. Олег Хорохордин акча-арганы табары, оны садып алары јанынаҥ јакылта берген.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина