«Кванториум» аймактарла јорыкка атанган

03.09.2020

Алтай Республиканыҥ башчызы, башкарузыныҥ председатели Олег Хорохордин сыгын айдыҥ баштапкы кӱнинде «Кванториум» деген баштапкы мобильный технопарктыҥ иштеп баштаганына учурлалган кӧдӱриҥиде турушкан.

Бистиҥ республикада тӧзӧлгӧн баштапкы мобильный технопарктыҥ ӱредӱлӱ аҥылу лабораториязы быјылгы ӱредӱлӱ јылда бир канча катап Улаган, Кош-Агаш, Кан-Оозы, Кӧксуу-Оозы, Шабалин ле Чой аймактарда болуп, технопаркла јилбиркеп турган балдар ортодо ӱредӱ ӧткӱрер. Мобильный технопарк эртедеҥ тургузылган график аайынча кажы ла агломерацияда ӱредӱлӱ јыл туркунына эки неделедеҥ ӱч катап болоры темдектелет. Кӱнниҥ баштапкы јарымызында јорыктап јӱрер «Кванториум» технопаркта «Технологиялардыҥ урокторы» деген ӱлекер аайынча ӱредӱ ӧдӧр, экинчи јарымызында — ӱзеери инженерный программалар. «Технологиялардыҥ урокторы» деген ӱлекер кеминде ӱренип турган балдар — 5-6 класстардыҥ ӱренчиктери, ӱзеери программалар аайынча — 5-11 класстардыҥ ӱренчиктери. Мобильный технопарктыҥ ӱредӱзи тӱгенген кийнинде, балдар ӱредӱчиле колбуны ыраагынаҥ улалтар аргалу.

Балдардыҥ «Кванториум-04» деген баштапкы технопаркы бистиҥ тергееде 2019 јылдыҥ јаҥар айында ачылган. Ол школдыҥ ӱренчиктери ортодо профориентация јанынаҥ јаан иш ӧткӱрет, инновационный ууламјылу бӧлӱкке бийик квалификациялу кадрлар белетейт. Анайып, тергеениҥ ӱренчиктерине бойлорына билим ле технический бӧлӱктиҥ аргаларын ачар, бу ууламјыда тереҥ билгирлер алар јаан аргалар ачылган. Башчы бойыныҥ уткуулду сӧзинде: «Кванториумныҥ» ижинеҥ бис кӧпти сакып јадырыс. Тергееде баштапкы мобильный кванториум ачылганыла колбой, эмди јурт јердиҥ балдары андый болушты база алар» — деп айткан.

Олег Хорохордин анайда ок Алтай Республикада «Ӱредӱлик» деп национальный ӱлекер једимдӱ иштеп јат деген. «Ол ажыра дезе бисте «Кажы ла баланыҥ једими» деген тергеелик ӱлекер тӧзӧлгӧн. Бу ӱлекер бӱгӱнги кӱнде једимдӱ иштейт, бис ол јанынаҥ мынаҥ да ары эрчимдӱ иштеерис» — деп, ол темдектеген.

Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ национальный политика, ӱредӱ, культура, јондык биригӱлер ле элбек јетирӱлер эдер эп-аргалар аайынча комитединиҥ председатели Наталья Екеева кӧдӱриҥиниҥ туружаачыларын Билгирлердиҥ кӱниле уткып, јаҥы једимдер ле јаҥы ачылталар кӱӱнзеген. Ол акту бойы јаҥы тӧзӧлгӧн мобильный технопарк једимдӱ иштеп, Арасей тергеениҥ инженер кӧгӱс-байлыгын мынаҥ ары там байыдарына иженип турганы керегинде айткан.

Мобильный технопаркта 5-11 класстар-дыҥ ӱренчиктери билгирлерди ӱредӱниҥ ӱч башка ууламјызы аайынча алар аргалу деп айдар керек. Ӱредӱ бойы чӱмдӱ, технологиязы база. Јарт болзын деп, программаларыныҥ аттарын кӧчӱриш јогынаҥ орус тилле берерге келижип јат: бир сӧслӧ, олор виртуальная ла дополненная реальность /информационные технологии, геоинформационные технологии/, аэротехнологии, промышленная робототехника/промышленный дизайн деп адалган бӧлӱктерге бӧлӱнип јат.
Быјылгы ӱредӱлӱ јылда мобильный технопарк ажыра бир муҥга шыдар бала ӱренер. Башка-башка ӱлекерлерлӱ ӱредӱлерде дезе ӱч муҥнаҥ ажыра ӱренчик туружар. 2021 јылда бистиҥ республикага база бир мобильный технопарк келер. Ол технопарк арткан калган аймактарды јеткилдеерге тузаланылар. 2024 јылга јетире ороондо ӱредӱликтиҥ јорыктап јӱрер 340 комплексин тӧзӧӧри темдектелет. Олордоҥ эки комплекс бистиҥ тергееде тӧзӧлӧр.

«Ӱредӱлик» деп национальный ӱлекердиҥ «Кажы ла баланыҥ једими» деген федерал ӱлекерин јӱрӱмде једимдӱ ле толо бӱдӱрер амадула бистиҥ тергее ӧткӧн јылда «Кванториум» деген мобильный технопарк тӧзӧӧргӧ федерал бюджеттеҥ он јети миллион салковой кире акча алган деп айдар керек. Эмди бу ӱлекер Алтай Республикада једимдӱ иштеп јат. Оны тергеениҥ аймактары јаар јол-јорык башталганы иле ле јарт керелейт.

Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина