Карузып јӱрген јерлежисти јоктоп…

15.09.2020

Быјыл куран айдыҥ 8-чи кӱнинде Кан-Оозы аймактыҥ Экинур јуртыныҥ јарлу ла тоомјылу ветерандарыныҥ бирӱзи, РФ-тыҥ Журналисттер биригӱзиниҥ турчызы, јурттыҥ ла аймактыҥ јондык керектериниҥ эрчимдӱ туружаачызы Ирина Николаевна Саданова (Анасова) ортобыстаҥ арай ла эрте ыраап барды. Ол биске јаан карыкчалду ла неле де толтырып болбос јылыйту болды.

Баштык (Николай) Арбакович Садановтыҥ ла Токуна Абакаевна Текешаваныҥ билезинде Ирина деп кызычак ӱчинчи бала болуп чыккан. Ада-энези мал-ашта иштеген учун Ирина мал-ашка кӱӱнзек болуп чыдаган. Ирина јаштаҥ ала иштеҥкей, јалакай ла јилбиркек болгоныла аҥыланатан. Ол Кан-Оозында орто ӱредӱлӱ школды божодоло, Горно-Алтайскта зооветеринарный училищеге кирген. Ӱредӱзин божодып, Экинурдыҥ колхозында ветеринардыҥ кӱч ижин бӱдӱрген. Јайы-кыжы атту, кайда да јойу да јӱрӱп, малчы-койчылардыҥ турлуларына, ол тоодо ыраак Кӧксуу-Оозыныҥ тайгаларында да јайлуларга јӱрерге келишкен.

Тӧӧлӧс сӧӧктӱ Анасов Мант Ардаковичле айыл-јурт тӧзӧп, алты бала азырап чыдаткандар. Ирина Николаевна ачтаҥ-јуттаҥ айабас, чыдамкай, јалакай јӱректӱ эпши болгон. Јерлештериниҥ ончо јаман-јакшызына туружатан. Анчада ла оору-јоболду улуска, карган-тижеҥдерге кирип, јаман-јакшызын угужып, бар-јогыла ӱлежип, куучын-кумыйла да болзо, кӱӱн-санаазын кӧдӱрип чыгатанын јерлештери бийик баалап јӱрет.

Бойы да оорып јӱрзе, калганчы јылдарга јетире уйлар тудуп, ак сӱдин саап, сарју-аарчызын, курудын эдип, агаш алтай айылында очокто одын ӧчӱрбей отуратан эди. Оныла коштой, јаҥыс јуртта јуртаган малчы-койчы, јылкычы улус, ӱредӱчилер, механизаторлор ло јакшы иштӱ, тоомјылу ӧскӧ дӧ јерлештери керегинде аймактыҥ да, республиканыҥ да газеттерине кӧп бичиген. Бичинген текши ӧйи одус јылга једер болор. И. Н. Саданованы јуртыныҥ улузыныҥ салымы, ижи-тожы ажыра тӱӱкизин де бичиген летописец де деп айдарга јараар…

Ирина Николаевна онойдо ок «Алтайдыҥ Чолмоны» республикан газеттиҥ јаантайынгы бичидеечизи ле эрчимдӱ авторы болгон. Ол газеттиҥ редколлегиязыныҥ јарлаган бастыра конкурстарында, ол тоодо алтай чӱм-јаҥдар, јаҥжыгулар керегинде маргыш-бичимелдеринде кӧп турушкан. Оныҥ бичимелдери газеттиҥ чыгарган тӧрт-беш бичигинде чыккан ла ӱргӱлјикке эл-јон ортодо артып калган.

2015 јылда Ирина Николаевнаны јурттыҥ база ӱч кире авторлорыла кожо РФ-тыҥ Журналисттер биригӱзине алганы јолду деп бодойдыс. Ол јурт јаткан авторго, кӧп лӧ эрчимдӱ бичинген кижиниҥ ижине, јайалтазына јаан тоомјы ла баа эткениниҥ кереези эмей. Ирина Николаевна ончо ло эткен-тутканын лапту ла кичеенип эдетен кижи: оныҥ газетке бичимелдеринде оныҥ јӱрегиниҥ јылузы сезилетен.

Ол оорып-јобоп турум деп, качан да комыдабас, коркышту бек санаа-кӱӱндӱ јерлежис болгон. Ирина Николаевна калганчы кӱндерине јетире оору-јоболго бастыртпай, кӱӱн-санаазын омок тударга чырмайып, јуранып та, кычырып та, бичинип те јӱрген. Бастыра јӱрӱминде ол ары-бери јорыктаарын, јаҥы јерлер кӧрӧрин, ӧскӧ јурттарда јаткан тӧрӧӧндӧрине де айылдаарын сӱӱген тирӱ јӱректӱ эпши болгон.

Чындык ӱӱребис, јайалталу ла јалакай јерлежис, канча баланыҥ кару энези, сыйындарыныҥ јаан јӱректӱ эјези керегинде эземис јӱректеристе узакка артар!

Јерлештердиҥ адынаҥ РФ-тыҥ Журналисттер биригӱзиниҥ, РФ-тыҥ Бичиичилер биригӱзиниҥ турчызы Раиса Темеева

Фотојурукта: «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ чыгарган бичиктериниҥ таныштырузында

ТОП

Конституция Российской Федерации

Принята всенародным голосованием 12 декабря 1993 года Конституция Российской Федерации с изменениями, одобренными в ходе общероссийского голосования 1 июля 2020 года

Олег Хорохордин. Алтай Республиканыҥ бажында — бир јыл

Олег Хорохордин Алтай Республиканы туй ла бир јылдыҥ туркунына башкарып јат. Бу кыска ӧйгӧ тергееде ондор тоолу школдор, балдардыҥ садиктери, фельдшерско-акушерский пункттар, јолдор ло кӱрлер чыныкталып тудулган. Башчы келер ӧйгӧ оноҥ до кӧп иштер темдектеп алган.

«Эҥ баштапкы болуп Гуркин артар…»

«Jаҥы jурукчылар чыгар, оны (кеендик-санатты) европей кемине кӧдӱрер, jе бу jолдо эҥ баштапкы болуп Г. И. Гуркин артар…»—деп, 1907 jылда Григорий Ивановичтиҥ Томск калада ӧткӧн таҥынаҥ баштапкы кӧрӱзи керегинде Петербургтыҥ критиги М. Далькевич бичиген. Оноҥ бери чактаҥ ажыра ӧй ӧтти.