Карузып јӱрген јерлежисти јоктоп…

15.09.2020

Быјыл куран айдыҥ 8-чи кӱнинде Кан-Оозы аймактыҥ Экинур јуртыныҥ јарлу ла тоомјылу ветерандарыныҥ бирӱзи, РФ-тыҥ Журналисттер биригӱзиниҥ турчызы, јурттыҥ ла аймактыҥ јондык керектериниҥ эрчимдӱ туружаачызы Ирина Николаевна Саданова (Анасова) ортобыстаҥ арай ла эрте ыраап барды. Ол биске јаан карыкчалду ла неле де толтырып болбос јылыйту болды.

Баштык (Николай) Арбакович Садановтыҥ ла Токуна Абакаевна Текешаваныҥ билезинде Ирина деп кызычак ӱчинчи бала болуп чыккан. Ада-энези мал-ашта иштеген учун Ирина мал-ашка кӱӱнзек болуп чыдаган. Ирина јаштаҥ ала иштеҥкей, јалакай ла јилбиркек болгоныла аҥыланатан. Ол Кан-Оозында орто ӱредӱлӱ школды божодоло, Горно-Алтайскта зооветеринарный училищеге кирген. Ӱредӱзин божодып, Экинурдыҥ колхозында ветеринардыҥ кӱч ижин бӱдӱрген. Јайы-кыжы атту, кайда да јойу да јӱрӱп, малчы-койчылардыҥ турлуларына, ол тоодо ыраак Кӧксуу-Оозыныҥ тайгаларында да јайлуларга јӱрерге келишкен.

Тӧӧлӧс сӧӧктӱ Анасов Мант Ардаковичле айыл-јурт тӧзӧп, алты бала азырап чыдаткандар. Ирина Николаевна ачтаҥ-јуттаҥ айабас, чыдамкай, јалакай јӱректӱ эпши болгон. Јерлештериниҥ ончо јаман-јакшызына туружатан. Анчада ла оору-јоболду улуска, карган-тижеҥдерге кирип, јаман-јакшызын угужып, бар-јогыла ӱлежип, куучын-кумыйла да болзо, кӱӱн-санаазын кӧдӱрип чыгатанын јерлештери бийик баалап јӱрет.

Бойы да оорып јӱрзе, калганчы јылдарга јетире уйлар тудуп, ак сӱдин саап, сарју-аарчызын, курудын эдип, агаш алтай айылында очокто одын ӧчӱрбей отуратан эди. Оныла коштой, јаҥыс јуртта јуртаган малчы-койчы, јылкычы улус, ӱредӱчилер, механизаторлор ло јакшы иштӱ, тоомјылу ӧскӧ дӧ јерлештери керегинде аймактыҥ да, республиканыҥ да газеттерине кӧп бичиген. Бичинген текши ӧйи одус јылга једер болор. И. Н. Саданованы јуртыныҥ улузыныҥ салымы, ижи-тожы ажыра тӱӱкизин де бичиген летописец де деп айдарга јараар…

Ирина Николаевна онойдо ок «Алтайдыҥ Чолмоны» республикан газеттиҥ јаантайынгы бичидеечизи ле эрчимдӱ авторы болгон. Ол газеттиҥ редколлегиязыныҥ јарлаган бастыра конкурстарында, ол тоодо алтай чӱм-јаҥдар, јаҥжыгулар керегинде маргыш-бичимелдеринде кӧп турушкан. Оныҥ бичимелдери газеттиҥ чыгарган тӧрт-беш бичигинде чыккан ла ӱргӱлјикке эл-јон ортодо артып калган.

2015 јылда Ирина Николаевнаны јурттыҥ база ӱч кире авторлорыла кожо РФ-тыҥ Журналисттер биригӱзине алганы јолду деп бодойдыс. Ол јурт јаткан авторго, кӧп лӧ эрчимдӱ бичинген кижиниҥ ижине, јайалтазына јаан тоомјы ла баа эткениниҥ кереези эмей. Ирина Николаевна ончо ло эткен-тутканын лапту ла кичеенип эдетен кижи: оныҥ газетке бичимелдеринде оныҥ јӱрегиниҥ јылузы сезилетен.

Ол оорып-јобоп турум деп, качан да комыдабас, коркышту бек санаа-кӱӱндӱ јерлежис болгон. Ирина Николаевна калганчы кӱндерине јетире оору-јоболго бастыртпай, кӱӱн-санаазын омок тударга чырмайып, јуранып та, кычырып та, бичинип те јӱрген. Бастыра јӱрӱминде ол ары-бери јорыктаарын, јаҥы јерлер кӧрӧрин, ӧскӧ јурттарда јаткан тӧрӧӧндӧрине де айылдаарын сӱӱген тирӱ јӱректӱ эпши болгон.

Чындык ӱӱребис, јайалталу ла јалакай јерлежис, канча баланыҥ кару энези, сыйындарыныҥ јаан јӱректӱ эјези керегинде эземис јӱректеристе узакка артар!

Јерлештердиҥ адынаҥ РФ-тыҥ Журналисттер биригӱзиниҥ, РФ-тыҥ Бичиичилер биригӱзиниҥ турчызы Раиса Темеева

Фотојурукта: «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ чыгарган бичиктериниҥ таныштырузында

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина