Алтайдын Чолмоны

Кату оорулар јанынаҥ јуун

15.09.2020

Медицинский колледжте Алтай Республиканыҥ ОМС-ныҥ Тергеелик фондыныҥ баштаҥкайыла семинар-јуун ӧткӧн. Ондо шӱӱжилген сурак: «ОМС-тыҥ бӧлӱгинде «Онкология» профиль аайынча медицинский болуштыҥ чыҥдыйын бийиктедерине камаанду шиҥжӱ-эксперт иш».

Уткуулду сӧзин Алтай Республиканыҥ су-кадыкты корыырыныҥ министри Сергей Коваленко айткан. Ол бойыныҥ куучынында 2019 јылда «Су-кадыкты корыыры» деп национальный ӱлекер аайынча «Онкология ооруларла тартыжары» деп тергеелик ӱлекерди бӱдӱрерине федерал бюджеттеҥ 58,5 млн салковой чыгарылганын темдектеген. «Бу акчага республикан эмчиликтиҥ Онкотӧс јерине медицинский јепселдер јеткилинче алынган, ол тоодо УЗИ аппараттар, колоноскоп, бронхоскоп, ӧкпӧлӧрдиҥ искусственный вентиляциязыныҥ аппарады. Быјыл бу тоо кӧптӧгӧн – 95 млн салковой кирези. Онойдо ок ИВЛ аппараттар, јаҥы компьютерный томограф ла ӧскӧлӧри де» – деп, министр айткан.

Алтай Республиканыҥ ОМС-ныҥ Тергеелик фондыныҥ директоры Ольга Корчуганова «Онкология ооруларла тартыжары» деп тергеелик ӱлекердиҥ кӧргӱзӱлерине јединерге «Онкология» профиль аайынча медицинский болуш јетирериниҥ мониторинги» деп доклад эткен. Ольга Корчуганова докладында 2020 јылда бистиҥ республикада «Онкология» профильле акча-манатты тузаланганыныҥ кеми 585,6 млн салковой деп темдектеген. Медицинский болуштыҥ кемин шиҥжӱлеерин ОМС-тыҥ федерал ла тергеелик фондторы медицинский организациялардыҥ берген јетирӱлериле ӧткӱрет. «2020 јылдыҥ баштапкы јарым јылдыгында пландалган акча-манаттыҥ 54 % тузаланылган, былтыр дезе акчаны тузаланары јанынаҥ сурак курч турган, бис бӱткӱл 2019 јылда јӱк 65 % тузаланганыс» – деп, Ольга Корчуганова айткан.

Оноҥ ары Алтай Республикада онкология службаныҥ айалгазы керегинде Алтай Республиканыҥ су-кадыкты корыырыныҥ министерствозыныҥ штатта эмес баш специалист-онкологы Алексей Сараев јетирӱ эткен. Ол бойыныҥ јетирӱзинде Алтай Республикада бу јылдыҥ јети айыныҥ туркунына јарталган кату оорулу 300 кижи чотко алынганын (2019 јылдыҥ мындый ок ӧйинде – 580 кижи), 100 муҥ кижиге 233 оору кижи болгонын (2019 – 100 муҥ кижиге 265 кижи) айткан. «Бистиҥ тоо эки катапка астаганын кӧргӱзет. Бис кӧп шӱӱгенис, айса болзо, јетире јарталбаган ла илелелбеген учуралдар бар болор, је тӱҥей ле ондый тоо болбос учурлу» – деп, Алексей Сараев темдектеген. Онойдо ок баштапкы катап оорыган улустыҥ тоозы кӧптӧйт, темдектезе, он јыл кайра 440 пациент болгон болзо, эмди баштапкы катап оорыгандардыҥ тоозы 600 пациент. Россияда 200 кижи – бу тоо ас, је республикада бу тоо бийик. Онызы ооруны илелееринде кӧбизинде баштамы звеноныҥ эрчимдӱ ижиниҥ шылтузы деп айдар керек. «Эмди кажы ла аймакта скринингтер ӧткӱрер арга бар, онойдо ок мамографияныҥ јепсели, УЗИ, ФГС ончо бар» – деп, Алексей Сараев јартаган.

«2020 јылдыҥ баштапкы јарымында «Онкология» профиль аайынча иштиҥ чыҥдыйыныҥ экспертизазыныҥ турулталары» деп докладты Алтай Республиканыҥ ОМС-ныҥ Тергеелик фондыныҥ директорыныҥ ОМС-ты тӧзӧӧри аайынча ордынчызы Алтынай Ынтаева эткен.

«Пациенттердиҥ јеткери јок болоры ла кемнеҥ де камааны јок медицинский экспертиза аайынча национальный агентство» НП-ныҥ президенти, «Национальный медицинский палата» НП-ныҥ кемнеҥ де камааны јок экспертизазыныҥ комитединиҥ сопредседатели, Пациенттердиҥ тап-эриктерин корыыры аайынча Россу-кадыкшиҥжӱдеги Јондык советтиҥ турчызы, медицинский билимдердиҥ докторы, профессор Алексей Старченко јуунныҥ аҥылу айылчызы болгон. Ол јуулган улусты «Россия Федерацияда онкологиялык болуш јетирериниҥ јаҥжыккан једикпестери» ле «Экспертизаныҥ ла медицинский тап-эриктиҥ курч сурактары»  деп  докладтарла  таныштырган.  Профессордыҥ темдектегениле, пациентке страховщиктиҥ кандый бир бузуштар табарын сакыбай, бойына эрчимдӱ болор керек. Ол онойдо ок страховой чыгартулу улус тӱштеги ле коногына эмденер стационарларда химиотерапия тузаланган учуралдардыҥ 100% медико-экономикалык экспертизалар тӧзӧӧрин айткан. Ончозы ла шиҥжӱлелет: химиотепарпия ӧткӱргениниҥ схемазы, ортозында ӧйи, препараттар чын талдалганы, эмдештиҥ бӧлӱктери.

«Эмдешти баштаарын узадары јарадылбайт. Кандык айда медболушты тегинге јетирериниҥ госгарантияларыныҥ программазына эдилген кубулталар ийде алынган Эмди диагнозты тургузарга шиҥжӱлер ӧткӱрериниҥ ӧйи врачка баштанганынаҥ ала 14 кӱннеҥ ӧтпӧс учурлу» – деп, докладчик чокымдаган.

Семинар-јуунныҥ туружаачылары Алексей Старченко онкология јанынаҥ јилбиркеткен сурактарын бергендер ле толо каруулар алгандар.

Јуунда Алтай Республиканыҥ ла Алтай крайдыҥ врач-онкологторы, «Капитал МС» ООО-ныҥ Алтай Республикада ла Алтай крайда 3-чи кемдӱ филиалдарыныҥ страховой чыгартулу улузы, Алтай крайда ла Бийскте онкодиспансерлердиҥ врачтары, «Ресомед», «Спасские ворота» страховой компаниялардыҥ врач-эксперттери, Россу-кадыкшиҥжӱниҥ Алтай Республика аайынча тергеелик органыныҥ врач-эксперти турушкандар. «Капитал МС» ООО-ныҥ Алтай Республикада страховой чыгартулу улузы туружаачылардыҥ регистрациязын ӧткӱрген. Бастыразы 43 кижи турушкан ла залда санитарно-эпидемиологиялык ээжилер аайынча отургузылган.

Бӱгӱн онкологиялык оорулардыҥ кӧптӧӧри бастыра телекейде темдектелет. Бу ооруларла оорыыры ла божооры бийик кеминде артат ла јӱрек-тамырдыҥ ооруларыла коштой баштапкы јерде турат. Бистиҥ тергееде јылдыҥ ла 500-теҥ кӧп кату оорулу учуралдар јарталат. Олордыҥ ортодо 1-кы јерде – ӧкпӧлӧрдиҥ оорузы, 2-чиде – эмчектердиҥ, 3-чинде – ӱй улустыҥ коруу јериниҥ кату оорулары.

Кату ооруларлу пациенттерди аҥылу эмдеери республикан эмчиликтиҥ онкология тӧс јеринде ӧткӱрилет. Ол 2019 јылда онкологиялык бӧлӱкте тӧзӧлгӧн лӧ коногына јадып эмденер 40 орынду, тӱште келип эмденер 1 орынду, 2 паллиативный орынду, онойдо ок поликлиника бӧлӱкте тӱште келип эмденер стационарда 11 орын бар.

Специалисттер кату ооруны болдыртпазы јанынаҥ мындый тӧс эп-аргаларды темдектейт:

– таҥкылашла тартыжары;

– маала ажын ла фрукталарды кӧптӧдӧ јиир, мал-аштыҥ аш-курсагын астадар;

– ультрафиолетовый чокторго алдыртарын астадар;

– кату ооруныҥ скрининги ле ооруны эртеледе табары аайынча шӱӱлтелерди бӱдӱрери.