Кызыл каалганаҥ туура јаҥы јол тудулар

15.09.2020

Алтай Республикада туристтер кӧп јӱрген Улаган аймактыҥ Акташ јуртынаҥ ала Улаган јуртына јетире 41 км кирези јолдыҥ ремонты 2022 јылда «Кӧлӱктер јӱрер јеткери јок ло чыҥдый јолдор» деп нацӱлекерле тудулар.

Ар-бӱткенниҥ кереези Кызыл каалганы (Красные ворота) – кайалардыҥ ортозында чӱмдӱ јолды – корулап аларга јаҥы јол тудулар деп, тергеениҥ башкарузыныҥ пресс-службазы јетирет.

Кызыл каалга – кызыл ӧҥдӱ, бийиги 50 метр кайалардыҥ ортозыла барган чичке ле койрык јол. Ондо Улаганныҥ јолыныҥ ремонт эдилетен бӧлӱги ӧдӧт. Совет ӧйинде јол јазаларда, чичке ӧткӱшти от-алыштырулу иштиҥ болужыла элбеткендер. Ар-бӱткенниҥ кереезиниҥ кайаларында Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ јанып келген туружаачызыныҥ бичимели арткан «С. Д. Куюков. 16 мая 1946 г. С Богом возвращаюсь на Родину!!!».

«Объектте иштер 2022 јылда башталар, 2023 јылдыҥ учына јетире Акташтаҥ Улаганга јетире јолды бӱткӱлинче асфальтла јабары пландалат. Јолдыҥ сегизинчи километринде ар-бӱткенниҥ јарлу кереези Кызыл каалгага иштер салтарын јетирбезин деп, ӧскӧ јол тудулары пландалат. Јербойыныҥ эл-јоны ремонт тушта от-алыштырулу иштер кереестиҥ тыш бӱдӱмин ӱреер деп чочыдузын айткандар» – деп јетирӱде айдылат.

«Горно-Алтайавтојолдо» айтканыла, мында улустыҥ шӱӱлтезине ајару эдилген – бу јарлу јерди бӱткӱлинче корулап алар јӧп јарадылган. Кызыл каалгага јол тӧс јолдоҥ туура артар ла ӧйлӧ кожо јойу туристтердиҥ јолы боло берер. Ведомстводо јетиргениле, ремонтолотон ончо јолдыҥ текши узуны 41 км.

Озо баштап Улагандагы јолды ремонттооры Кызыл каалгадаҥ (ондо јол чичкеерип, бӧкӧйгӧн кайалардыҥ ортозыла ӧткӧн, Чибит сууны кечире кӱрдиҥ алдында труба эскирген ле јолло јӱрерине јеткерлӱ болгон) башталары темдектелген. Эмди ондо јол бир полосалу – јаан кошторлу узун транспортко јӱрерге јарабас. Кызыл каалгадаҥ тууразында јол болзо, ремонт ӧткӧн јерге будагы јоктоҥ једер ле керектӱ материалдарды јетирер арга болор.

Башкаруныҥ пресс-службазында темдектегениле, јаҥы јолды тутканы Улаган аймактыҥ ла оныҥ транспорт инфраструктуразыныҥ ӧзӱмине керектӱ. Аймакка кӧлӱктерлӱ туристтер кӧп келип туру, ондо Кызыл каалгадаҥ башка кӧрӧр јилбилӱ јерлер кӧп. Олор Пазырыктыҥ корумдары, Кату-Јарык боочы, Таш мешкелер, Учар суу, Алтын-Кӧлдиҥ тӱштӱк јарады ла кӧп оогош кӧлдӧр.

Нацӱлекер керегинде

«Кӧлӱктердиҥ јеткери јок ло чыҥдый јолдоры» деп нацӱлекер Россия Федерацияныҥ 83 тергеезиниҥ агломерациялар тӧзӧп турган 104 калазында бӱдет. Ол тоодо нацӱлекер аайынча 2024 јылдыҥ учы јаар кӧлӱктердиҥ нормативный ээжиге келижип турган тергеелик учурлу јолдоры кӧптӧӧр, ДТП кӧп болуп турган јерлердиҥ тал-ортозы јоголтылар, калалардыҥ агломерацияларыныҥ нормативный ээжиге келижип турган јолдоры эки катапка кӧптӧӧр, ӧйинеҥ ӧткӱре кӧп кӧлӱктер чубажып, бастыкталып турган федерал ла тергеелик јолдордыҥ тоозы астаар.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина