Алтайдын Чолмоны

Интернетке јурттарды колбоп…

05.10.2020

Алтай Республикада «Устранение цифрового неравенства» деген федерал программа аайынча иштер тӱгенген.

«Ростелеком» компания албаты-јоныныҥ тоозы 250-неҥ ала 500-ке јетире кижилӱ 53 јуртта тӱрген интернетке чыгар эмик јок ӧмӧлик точкалар тӧзӧгӧн. Ӧмӧ-јӧмӧ иштеери керегинде ӱчјандай јӧптӧжӱге кол  2016 јылда салылган, оныҥ тӧс ууламјызы — республиканыҥ бастыра улузында связьтыҥ колбуларын тузаланар аргалар теҥ-тай болорын јеткилдеери. Программаныҥ бӱдӱреечизи «Ростелеком». Компанияныҥ специалисттери јурттарда оптический сетьтер туткан, ийдезиниҥ кеми 10 Мбит кире интернетке чыгар эмик јок точкалар тӧзӧгӧн. Ол точканыҥ ийде-радиусы 100 метр кирезине иштейт.

«Ростелеком» республиканыҥ он аймагында связьтыҥ јаҥы линияларын тударын ӱч јылдыҥ туркунына ӧткӱрген. Текши алза, компания ӱлекер аайынча узуны 700 километрдеҥ кӧп транспортный сеть туткан. Иштердиҥ кӧбизи 2019 јылга келишкен, ол тушта оромдогы Wi-Fi оогош 17 јуртта иштеп баштаган: Карасук, Паспарты, Тӱҥӱр, Акјол, Улус-Чаргы ла о. ӧ.

Ол ӧйдӧ оператор кемиле эҥ кӧп иштерди Кӧксуу-Оозы аймакта Карагай јуртта ла Майма аймакта Урлу-Аспак јуртта бӱдӱрген. Ол тушта олорго јетире связьтыҥ 38 ле 33 километр линияларын туткан болгон. Быјыл интернет Јаан-Јаламан, Бичиктӱ-Боом, Боочы, Јодро, Акјол, Бешпелтир ле ӧскӧ дӧ јурттарда иштеп баштаган.

Эҥ ле уур-кӱч иш связьтыҥ Јазулу јаар волоконно-оптический линиязын тударыла колбулу болгон. «Ростелекомдо» темдектелгениле, ӱлекердиҥ учуры аайынча ол јӱсјылдыктыҥ тудум ижи болуп јат. Оптический трасса тайга ажыра, бийик кырларла, кайа-таштарлу уур-кӱч јерлерле ӧткӧн. 2019 јылда «Ростелеком» подрядный организацияла кожо Улаганнаҥ ала Саратанга јетире 32 километр трассаны туткан. Саратаннаҥ ала Јазулуга јетире узуны база 46 километр оптиканы компания 2020 јылдыҥ јазынаҥ ала сыгын айга јетире ӧйдиҥ туркунына туткан.

Улаган аймакта Јазулу јуртта, тергеениҥ эҥ ыраак ла једерге кӱч јурттарыныҥ бирӱзинде, Wi-Fi-ды иштеткени ӱлекердиҥ калганчы бӧлӱги болуп јат. Алтай Республика, Новосибирский областьтыҥ кийнинеҥ, Сибирьде бу иштерди тӱгескен экинчи тергее болуп јат.

«Јаҥы магистральный сетьти тутканыныҥ шылтузында јурт јерде связь ӧзӱм алынары јанынаҥ аргалар ачылат, мынаҥ кӧргӧндӧ, келер ӧйдӧ кажы ла тураны интернетке колбогодый аргалар болор. Тайга-таштыҥ ортозында турган јаан эмес јурттарга, анчада ла ыраакта тургандарга, ол — јаан ичкери алтам. Тудулган инфраструктура государственный сервисти ичкерледер, госјеткилдешти текшилей тузаланар, анайда ок башка-башка бӧлӱктерге IT-аргаларды кийдирер аргалар ачылат. Туристтерди јилбиркедип турган јерлерде, темдектезе, Кан-Оозы аймакта Кайрукунда, связь иштеп баштаганы јаан учурлу. Онызы туристтерди јилбиркедип, тартып аларына јарамыкту» — деп, АР-дыҥ цифровой ӧзӱм аайынча министриниҥ молјуларын бӱдӱреечи Николай Степанов айткан.

Јеткилдештерди јурт јерлерде керексип турганын кӧргӱзӱлер јарт керелейт. 254 кижи јадып турган Јаан-Јаламан јуртта тӱрген интернет иштеп баштаганынаҥ ала Wi-Fi иштеп турганыныҥ зоназында 69 кижи авторизоваться эткен. Эки айдыҥ туркунына олор алты муҥ сессия ӧткӱрген ле јетирӱлердиҥ терабайтын арбынду скачивать эдип алганы керегинде «Ростелеком» ПАО-ныҥ Алтай филиалыныҥ пресс-службазы јетирет.

2020 јылдыҥ куран айында Кан-Оозы аймакта Кайрукун јуртта Wi-Fi колбуны тузаланаачылардыҥ тоозы јурттыҥ улузыныҥ тоозынаҥ кӧп болгон, нениҥ учун дезе јеткилдештерди јуугында јурттардыҥ улузы база тузаланган. Эҥ ле јаан трафик — 1,3 терабайт — бу аймактыҥ Јодролу јуртында болгоны јарталган.  Јетирӱлерде скачивать эдери јанынаҥ Ускуч, Акјол, Чаган-Узун, Александровка, Ӧлӧтӱ, Озеро-Куреево јурттар озолойт.

«Јаҥы оптический сеть јурт јерлердеги јербойындагы ла ичзоновый сетьтердиҥ модернизациязын ӧткӱрер, нацӱлекерлер аайынча иштерди јылгырладар арга берет. Темдектезе, јонјӱрӱмдик учурлу объекттерди интернетке колбооры, анайда ок «Ростелекомныҥ» тергеениҥ экономиказыныҥ цифровизациязы аайынча комплексный IT-аргаларын эрчимдӱ тузаланары јанынаҥ» — деп, «Ростелеком» ПАО-ныҥ Алтай Республикада филиалыныҥ директорыныҥ ордынчызы Лариса Имедоева айткан.