Алтайдын Чолмоны

Бюджет улустыҥ јилбӱлерине ууландырылган

19.10.2020

Келер јылга федерал бюджеттиҥ ӱлекери теҥдештирилген ле ол «Единая Россияныҥ» ла РФ-тыҥ башкарузыныҥ ӧмӧ-јӧмӧ ижиниҥ уч-турултазы болгонын партияныҥ Генсовединиҥ качызы Андрей Турчак келер ӱч јылга бюджеттиҥ јонјӱрӱмдик ууламјыларына учурлалган јуунда темдектеген. Јуун партияныҥ площадказында ӧткӧн. Оныҥ ижинде башкаруныҥ председателиниҥ ордынчылары Виктория Абрамченко, Татьяна Голикова, Марат Хуснуллин ле Дмитрий Чернышенко турушкан.

Документтиҥ тӧс јери јонјӱрӱмдик блокко келижет — озолондыра чоттомолло болзо, бюджеттиҥ бастыра чыгымдарыныҥ 27 процент кирези бу бӧлӱкке ууландырылар.  Бюджеттиҥ акчазын кажы ла кижиге јетирер аргалардыҥ бирӱзи — «Единая Россияныҥ» партӱлекерлери.

«Партияныҥ ӱлекерлери граждандардыҥ, бистиҥ јербойында  ӱнбереечилердиҥ  курч сурактарын аайлаштырарга ӧнӧтийик тӧзӧлгӧн — тергеелерде, муниципалитеттерде, јурт јерлерде. Бу ӱлекерлер акча-манатла јеткилделген болоры «Единая Россияга» јаан учурлу. Чокым кандый бир школдоҥ, садиктеҥ, спортплощадкадаҥ, јолдоҥ, эмчиликтеҥ кандый да тергееде јадын-јӱрӱмниҥ чыҥдыйы камаанду. Шак ла ол курч сурактарды канайда бӱдӱргени аайынча јаҥдардыҥ ижин баалап јадылар» — деп, Андрей Турчак вице-премьерлерге баштанып айткан.

Быјыл јурттарда јондык јерлерди јарандырарына баазы 27,4 млн салковойго турар 20 ӱлекер талдалган

Оныҥ да учун јаҥдар бюджеттиҥ ӱлекеринде калада ла јуртта јарамыкту айалга тӧзӧӧрине арбынду акча-манат темдектеген. Темдектезе, культураныҥ јурттарда 300 кире туразын тударына 2021 јылда 3,3 миллиард салковой чыгымдаары пландалат. База 460 миллион салковой «Единая Россияныҥ» «Кичӱ Тӧрӧлдиҥ культуразы» деген ӱлекери аайынча 100 актоклуб аларына ууландырылар.  Анайда ок 59 тергееде модельный 11 библиотека тӧзӧӧрине ле 41 субъектте искусстволордыҥ балдардыҥ школдорын јаҥырта јепсеерине керектӱ акча темдектелип калган. Олордыҥ тоозында — Амурский, Архангельский, Владимирский, Курганский, Мурманский, Липецкий, Саратовский областьтар, Алтай Республика, Адыгея, Башкортостан, Мордовия, Калмыкия, Хакасия ла о. ӧ.

Јуртта спорттыҥ ӧзӱми бюджетте таҥынаҥ темдектелип бичилген. Партияныҥ Генсовединиҥ качызыныҥ айтканыла, келер јылда јурттардагы муҥга јуукташ школдордыҥ спортивный залдарын јазаарына 1,3 миллиард салковойдоҥ бир эмеш кӧп акча чыгарылар. «Физкультураны ла текши спортты ӧскӱрери — бистиҥ база бир тӧс ууламјы. Келер јылда бу ууламјыга 7,4 миллиард салковой ууландырылар. Бастыра 100-теҥ кӧп ФОК-тор тудары планга кийдирилген, олордоҥ 43-и тузаланарына 2021 јылда табыштырылар» — деп, Андрей Турчак угускан.

Оныҥ темдектегениле, миллиард салковой кире акча искусственный тошту катоктор тударына чыгарылар. База эки миллиард салковойдоҥ эмеш кӧп акчаны јабынтылу футбольный манежтерге чыгарар.

«Единая Россияныҥ» Госдумада фракциязыныҥ башкараачызы Сергей Неверовтыҥ темдектегениле, партиядаҥ депутаттар тергеелерде иштер канайда ӧдӱп турганын шиҥжӱде тудар. Јурт јерлердиҥ ӧзӱминиҥ элбек кемдӱ программазына јаҥыс ла туралар тудары эмес, је анайда ок керектӱ инфраструктура тӧзӧӧри база кирет — јолдорды јазаары, јарыткыштар тургузары, амыраарыныҥ јерлерин тӧзӧӧри. Парламентарийдиҥ айтканыла, «ол иш-тоштор улустыҥ јаантайын айдып турган сурактары болуп јат».

«Јурттыҥ ӧзӱмине јаҥыс ла государственный программаныҥ керек-јарактары эмес, је анайда ок ӧскӧ дӧ бир канча программалардыҥ ла национальный ӱлекерлердиҥ керек-јарактары ууландырылган. Темдектезе, «Ӱредӱлик» деген национальный ӱлекердиҥ «Эмдиги ӧйдиҥ школы» деген федерал ӱлекери аайынча 2021-2022 јылдарда јуртта ла кала бӱдӱмдӱ поселоктордо эмдиги ӧйдиҥ школдоры тудулар, олордоҥ 19 школ — келер јылда. Бу ишти ӧткӱрерине 20 тергееге бюджеттеҥ 2,7 миллиард салковой чыгарылып јат» — деп, Сергей Неверов темдектеген.

«Единая Россияныҥ» Госдумада фракциязыныҥ башкараачызыныҥ аҥылаганыла, калаларды ла јурт јерлерди јарандырары аайынча иштердиҥ субсидированиезин јеткилдеп салган. Оныҥ айтканыла, бу иштерге федерал бюджетте 34,65 миллиард салковой темдектелген. Мында јондык транспортты јаҥыртары керегинде база куучын ӧдӧт — 2021 јылда калалык агломерациялар автобустар, троллейбустар ла трамвайлар садып аларына тӧрт миллиард салковой кире акча алар.

«Единая Россияныҥ» башкартузы башкаруныҥ председатели Михаил Мишустинле бюджеттиҥ ӱлекери јанынаҥ сурактар аайынча туштажу ӧткӱрер.

Алтай Республикада «Единая Россияныҥ» партийный ӱлекерлерин ле национальный ӱлекерлерди бӱдӱрери аайынча иштер ӧткӱрилет. Горно-Алтайскта ла аймактарда «Каладагы јарамыкту айалга» деген партӱлекер аайынча јондык 15 јерде ле туралардыҥ јанында беш јерде иштер ӧткӱрери планга кийдирилген болгон. Республиканыҥ башкарузыныҥ јетиргениле, јондык 11 площадка ла туралардыҥ јанында ӱч јерде иштер тӱгенип калган, арткан јерлерди јылдыҥ учына јетире ӧйдиҥ туркунына ӧйлӱ-ӧйинде јазап салар.

Искусствоныҥ Улагандагы, Оҥдойдогы, Кан-Оозындагы балдардыҥ школдорын «Культура» нацӱлекер ле «Кичӱ Тӧрӧлдиҥ культуразы» партийный ӱлекер аайынча  јазаары темдектелген. Горно-Алтайскта балдардыҥ художественный школы јазалар. Анайда ок Маймада культураныҥ тӧс јерин, Кӧксуу-Оозы аймакта Катандудагы ла Оҥдой аймакта Хабаровкадагы клубтарды јазаар иш планга кийдирелген. Майма аймакта анайда ок модельный библиотека тӧзӧлӧр. Јурттардагы клубтардыҥ јаҥы материально-техникалык јеткилдежи  улалганча.

2020 јылда конкурсный талдаштыҥ уч-турулталары аайынча јурттардагы јондык јерлерди јарандырары аайынча баазы 27,4 миллион салковойго турар 20 ӱлекер талдалып алылган. Быјыл јурт јерлердиҥ комплексный ӧзӱминиҥ программазында Кош-Агаш, Чамал, Шабалин, Оҥдой, Чой, Кӧксуу-Оозы, Кан-Оозы ла Улаган аймактардагы јурт јеезелер туружат. «Единая Россияныҥ» ӱлекерлерин бӱдӱрери партияныҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ аҥылу шиҥжӱзинде тудулат. Партийный ӱлекерлердиҥ јондык советтери шиҥжӱ-мониторинг ӧткӱрет, јербойына барып, анда иштер канайда ӧдӱп турганын кӧрӧт, эл-јонло туштажулар ӧткӱрет, «Единая Россияныҥ» јондык приемныйыла колбуда иштейт. Ӱлекерлерди кандый чыҥдыйла бӱдӱргенинеҥ келер ӧйдӧ канча кире акча чыгарары камаанду. Анайда ок партӱлекерлер аайынча пландарды једимдӱ бӱдӱргени ӱзеери акча-манат тартып аларына ла олордыҥ кемин элбедерине камаанын јетирер» — деп, «Единая Россияныҥ» тергеелик бӧлӱгиниҥ качызы Татьяна Гигель айткан.

Бюджеттиҥ ӱлекеринде калада ла јуртта јарамыкту айалга тӧзӧӧрине арбынду акча-манат темдектелген

Бюджеттиҥ ӱлекери Госдумага сыгын айдыҥ 30-чы кӱнинде аткарылган. Озолондыра темдектелгениле, јонјӱрӱмдик статьялар бастыра чыгымдардыҥ ӱчинчи бӧлӱги кире болор.  «Единая Россия» бу документ јанынаҥ башкарула ӧмӧ-јӧмӧ иштеген, партияныҥ шӱӱлтелери ӱлекерди Госдумага аткарардаҥ озо ајаруга алылган болгон. Мында куучын медициналык болушты ла су-кадыкты корыырын, физкультураны ла спортты ӧскӱрери, культураныҥ учреждениелерин, јолдорды јазаары ла јуртты јӧмӧӧри аайынча программалар керегинде ӧдӧт. Бастыра шӱӱлтелер — партийный ӱлекерлердиҥ, албаты-јонныҥ ла јаҥныҥ органдарыныҥ ӧмӧ-јӧмӧ ижиниҥ уч-турултазы. Кабмин олорды ајаруга алган ла Президент јакылталар берген нацӱлекерлер аайынча чыгымдарды бюджетке салган. «Единая Россияныҥ» Генсовединиҥ качызы Андрей Турчактыҥ мынаҥ озо угусканыла, «Единая Россияда» ла башкаруда текши амаду — «граждандарды кичеери, корыыры ла јадын-јӱрӱми толо кеминде болорын јеткилдеери».