Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Коронавирус, экономика, ширтӱлер ле билелик ырыстыҥ јажыды

22.12.2020

2020 јылдыҥ јаҥар айыныҥ 17-чи кӱнинде Россияныҥ президенти Владимир ПУТИН јылдыҥ сайынгы пресс-конференциязын ӧткӱрди. Пандемияла колбулу айалгалардаҥ улам јаан керек-јарак јаҥы бӱдӱмле ӧткӧн — видеоконференцколбу ажыра ла бӧлӱктей чике колбула. Быјыл Албатылар ортодо садуныҥ тӧс јеринде јӱк ле федерал ла ӧскӧ ороондордыҥ журналисттери болгон. Президент бойы Ново-Огарёводогы резиденциязында отурган. Тергеелердиҥ СМИ-лери сурактарын бойлорыныҥ федерал округтарынаҥ чыкпай ла берер аргалу болгон. Бистиҥ тергеебистиҥ журналисттери пресс-конференцияда Новосибирск калада аҥылу белетелген студиядаҥ турушкандар. Быјылгы бу керек-јарактыҥ аҥылузы президентке суракты тегин де граждандар берер аргалу болгонында. Кӱӱнзеген улус аҥылу колл-тӧс јерлерге сурактарын озолондыра аткарган ла эҥ ырыстулары каруузын алган.

Баштапкы сурак Владивостоктоҥ болгон: «Тегин эмес бу јыл, текшилей алза, кандый болгон: јакшы ба, јаман ба?». Ого каруу берерин В. Путин коронавирусла колбулу айалгадаҥ баштаганы ла пресс-конференцияда пандемия јанынаҥ сурактар кӧп болгоны јолду.

Коронавирус ла вакцина

Бистиҥ ороон пандемияны турумкай ӧдӱп јат, кӧп ороондорго кӧрӧ, јакшы да деп, президент темдектеген. Оныҥ айтканыла, бисте экономиканыҥ кӧргӱзӱлери јабызаганы аайынча айалга, Европаныҥ тӧс ороондорына ла США-га кӧрӧ, кирезинде. Онойдо ок бисте су-кадыкты корыырыныҥ  системазы олордыйынаҥ артык иштеген.

Вакцина керегинде айдып тура, ол: «Мен ончозын специалисттердиҥ јӧбин ајарулу угуп турзын деп кычырадым. Специалисттер граждан эбирӱге келген вакциналар эм тургуза улустыҥ јажына келиштире белетелгенин айдат. Јажыла меге кураа улуска бу вакцина келгелек» — деп айтты. Ол коронавирустаҥ элбек вакцинацияны керектӱ деп темдектеп, ӧй келзе, бойы да оны тургузар сӧзин берди. Государствоныҥ јааныныҥ темдектегениле, Россияныҥ вакциназы берип турган корулаштыҥ кеми 97%. «Бистиҥ вакцина — болушту ла јеткери јок».

Чике колбу ӧйинде чилеп, граждандардыҥ сурактары колл-тӧс јерлерде јуулып, кӧрӱлип турды. Ондо иштеп тургандар кӧп улустаҥ ковидле колбулу тӧлӧмирлерди бербей, ӧйинде бербей, јетире бербей турганына кородогоны айдылган. В. Путин ковидле оорыгандарга акча тӧлӧбӧзинеҥ эмдер кезик јерлерде берилбей турганы керегинде суракты кычырып, ончо бу сурактарла јартажып, аайына чыгар керек деп јакарды. Онойдо ок ол «колл-тӧс јерге келген ончо сурактарды ылгап, аайына чыгарыс» деп айткан.

Экономика ла баалар бийиктегени

Президенттиҥ темдектегениле, кезик јерлерде баалар бийиктегени јолду. Нениҥ учун дезе, темдектезе, комплектующий не-немелердиҥ баазы доллардыҥ курсында башкаланыш учун ӧзӱп јат. Је баалардыҥ бийиктегени объективный айалгалардаҥ улам эмес бийиктегени «торт ло кыјыгыма тийген», анчада ла јурт ээлемниҥ једимдериле колбой, деп президент айтты. Башкару аш-курсактыҥ баалары бийиктеп турганын ӧйинде ајарып ийген болзо, оны рыночный ла аргаларла токтодып салар эди. Эмди дезе, «ӧйинеҥ ӧтпӧзин ле деп кӧрӧр керек».

Президенттиҥ айтканыла, ВВП 3,6% јабызаган — ол, США-дагы ла Европаныҥ ороондорындагы кӧргӱзӱлерге кӧрӧ, ас. Промышленный производство 3% «отура берген», кӧп лӧ сабада одыру-энергетикалык бӧлӱк учун, је аграрный бӧлӱктиҥ кӧргӱзӱзи  1,8 процентке бийиктеп калган, јылдыҥ учына јетире ол 2 де процентке једе берер.

Пандемиядаҥ улам иш јок арткандардыҥ тоозы 4,7-деҥ 6,3 процентке јеткен, је ишјалдыҥ кеми 1,5%-ке кӧдӱриле берер аргалу.

Албатыныҥ кирелтелери јабызаганы керегинде ай-дылганына президент ороондо 20 млн кире кижи (13,5%) јокту јадып турганын ла келер јылда бу кӧргӱзӱни 6,5 процентке јетиргизери пландалып тур-ганын кошты.

Кичӱ ле орто бизнеске јӧмӧлтӧ керегинде суракка В. Путин мынаҥ озо олорго јӧмӧлтӧ эдип 1 трлн салковой акча чыгарылганын, јаҥдар олордыҥ айалгазын јаантайын ајаруда тудуп турганын ла, керек болзо, база да јӧмӧлтӧ болорын айтты.

В. Путин Россия «нефтегазовый ийнедеҥ тӱжӱп јатканын» айтты. Оныҥ темдектегениле, «Россияныҥ бюджединиҥ 70 проценти нефтегазовый эмес кирел-телердеҥ турат».

Текши кӧрӱмле, президенттиҥ темдектегениле, ороонныҥ экономиказыныҥ пандемиядаҥ улам айалгалары 2021-2022 јылдыҥ баштапкы кварталы ки-реде оҥдоло берер керек.

 Пенсиялар

Президент: «Бӱгӱнги айалгада, анчада ла керек коронавирустаҥ ла кирелтелер јабызаганы керегинде болзо, индексация сӱрекей учурлу. Государствоныҥ јӧмӧлтӧзин керектеп турган бир бӧлӱк пенсионерлерис керегинде сананар эдим. Ол јаан кирелтелер эмес. Олор ӧскӧ улус тыҥ ла кӱӱнзебей турган иштерде иштейдилер. Пенсионерлер андый иштерде отурзын деп, государствоныҥ бойыныҥ да јилбӱзи бар».

Келер јылда индексацияныҥ кеми инфляцияныйынаҥ бийик болор. Иштебей турган пенсионерлердиҥ страховой пенсиязыныҥ индексациязы 6,3 процентке эдилер, инфляцияныҥ кеми 4% болор деп бодолот. Иштеп турган пенсионерлердиҥ пенсиязыныҥ индексациязы бюджеттиҥ аргаларынаҥ камаанду.

Албатылар ортодо колбулар

 Быјылгы конференцияда бу ууламјыла берилген сурактар кӧп болды. Ол тоодо Украинада айалга, США-да талдаштар, кажы башчыла иштеерге эптӱ болгоны да керегинде. Толо карууларында президент ӧскӧ дӧ ороондорло колбулар керегинде айтты.

Ол тоодо президент США-ныҥ ичбойындагы керектерине Россияныҥ хакерлери киришпеген, «ол ончозы Россия ла США ортозында колбуларды ӱреерге умзан-ган коптор»; США ла Россия ортодо курч сурактардыҥ бир канчузы да болзо Джо Байденниҥ башкарузы ӧйинде чечилип баштаарына иженгенин айтты.

Онойдо ок ол Россияныҥ 2021 јылдагы талдаштарына тыш јанынаҥ кирижерге албадангылаар, је ороон ого белен болгонын айткан.

Украина ла Россия ортодо колбулардыҥ ӧзӱми кӧп сабада окылу Киевтеҥ камаанду деп, Путин чотойт. Минсктеги јӧптӧжӱни јаҥыдаҥ кӧрӧри келишпес, ондо албатылар ортодо јасактыҥ ийдези бары айдылды.

Донбасс керегинде суракла В. Путин Россия оны јӧмӧгӧн лӧ мынаҥ да ары ого тыҥ болужарын темдектеди.

Президенттиҥ ӧйин јаҥыртканы керегинде

«Коммерсант» газеттиҥ журналисти А. Колесников В. Путиннеҥ ол ороонныҥ президентине 2024 јылдагы талдаштарга туружарга турган ба, Конституцияга Пу-тинге государствоныҥ башчызы болгон ӧйин јаҥыдаҥ баштаар арга кийдиргени чын керектӱ бе, оныҥ тузазы бар ба деп сурады. Президент ого эби јок бу суракка: «Андый учуралдарда ол эдип јатканы ороонго тузалу болор бо, јок по деп кӧрӱп, шӱӱп турадым» — деп айтты. Онойдо ок ол: «2024 јылда талдаштарда туружарымды сананбагам, је ороонныҥ ӧзӱмин сананза, онойып эдер керек болгон» — деп кошты.

Јамылулар кыптарында улусты тообой куучындажып турганы

 Андый суракты В. Путин столында болгон чаазындардаҥ бойы талдап кычырды. Ол Ленинградский областьтыҥ губернаторына Волосово калада болгон андый учуралдыҥ аайына чыксын деп јакару берген.

Мынаҥ озо Госдума јамылуларга граждандарла јаман куучындашканы учун штраф-кезедӱ саларын јӧптӧгӧн, оноҥ до озо президент «јаҥныҥ органдарында отурган андый улусты чыгара чачар керек» деп айт-кан эди.

Фургалдыҥ кереги ле Сафроновло колбулу бурулаш

Хабаровский крайдыҥ губернаторы болгон С. Фургал улусты јакылта аайынча ӧлтӱрериле колбулу керектер јанынаҥ буруладып турганы керегинде сурак берилерде, Владимир Путин чокум каруу берген.

—Сергей Фургал — јарлу партияныҥ кижизи, партия оны јӧмӧгӧн лӧ эмди де јӧмӧйт. Менде оныла јылу колбулар болгон, кандый да курч сурактар болбогон. Мениҥ кӧрӱмимле болзо, ол јакшы иштеген, чырмайган. Је ого удура бурулаштар сӱрекей кату. Куучын јарабай турган конкурент улусты јайладаачы ОПГ-ныҥ керектери керегинде ӧдӧт. Бу керек дезе ууры да эмезе јамызын бойыныҥ јилбӱлерине келиштирте тузаланганы да эмес, бу — ӧлтӱриштер. Шылу ӧдӧт, мен ары кажы ла кӱн телефондобой јадым ине. Талдаштар ӧдӧр тушта ол учун ӱнин берген улус канайып чӧкӧп калганын оҥдоп јадым. Је ол бурулаштарды канайдар? Бу политикала колбулу истеш эмес. Ӧскӧ партиялардыҥ улузыла болуп турган учуралдарды билбезис пе? Темдектезе, «Единая Россияныҥ» адынаҥ тергеелердиҥ јаандары болгондорды. Бис кандый да партияларга аҥылаш-килеш эдетенис пе? Государство политикалык јилбӱлердеҥ тууразында болор учурлу — деп, Владимир Владимирович айткан.

Роскосмостыҥ јааныныҥ советниги, алдында ӧйдӧ журналист болгон Иван Сафронов госсадыныш јанынаҥ буруладып турганы оныҥ журналист ижиле колбулу эмес деген. Государствоныҥ башкараачызыныҥ айтканыла, уголовный керек «бу кижи башкаруда, Роскосмосто Рогозинниҥ советнигиниҥ болушчызы болуп узак ӧйдиҥ туркунына иштеген ӧйгӧ келижет». «Коммерсанттыҥ» журналисти Андрей Колесников Сафроновтыҥ адаанын аларда, Президент государствоныҥ јилбӱлерин сатканы кемиле, учурыла эҥ јаан каршулу керек деп темдектеген. Путинниҥ айтканыла, Россияныҥ јаргы ла тап-эриктер корыыр системазы бойыныҥ ижинде кандый да политикалык јилбӱлерле башкарынбас учурлу.

 Школдордо ло вузтарда ыраагынаҥ ӱренери

—Школдордыҥ јӱк ле 2 проценти тургуза ӧйдӧ онлайн ээжиле иштеп јат. Кӧп саба школдор јаҥжыккан ээжи аайынча иштейт. Вузтарга онлайн ээжиге кӧчӧри јанынаҥ шӱӱлте эдилген. Бу јанынаҥ курч сурактар бар. Ол тоодо «темирле» де, Интернетке колбоорыла да јанынаҥ. Бис вузтарды эки катап јӧмӧгӧнис, олорго онлайн ээжиле иштеерине акча-манатла болуш эдилген. Олор бойыныҥ иштеер аргаларын элбедет ле олор иштеп турган субъекттер болуп тура, анайда эдер учурлу.

Чыҥдый јанынаҥ. Онлайн ээжи студенттер ле преподавательдер ортодо таҥынаҥ колбуларды солып болбос. Јуук ӧйлӧрдӧ андый болор аргазы јок.  Билгирлериниҥ кеми бийик специалист бу ок ӧйдӧ онлайн системаныҥ болужыла бир ле ӧйдӧ кӧп тоолу јерлерде болор аргалу. Анайып Сочидеги Сириуста, ӧскӧ дӧ тӧс јерлерде иштеп јадылар. Је мындый ээжиле иштеери бастыра ӧйлӧргӧ эмес ине. Кезик студенттер јаргыга да баштанат. Олор кандый шылтакла башкарынып турганын оҥдоп турум. Бу сурак јанынаҥ олордыҥ шӱӱлтезиле кезектей јӧпсинип јадым. Је нениҥ учун преподавательге, онлайн да ээжиле болзын, таҥынаҥ бойы «тирӱге» де болзын, тоозыла тӱҥдеш лекциялар кычырганы учун ас ишјал тӧлӧлӧр учурлу? Бу онлайн бӱдӱмдӱ ӱредӱ учун тӧлӧӧр бааны јабызадары керегинде суракка каруу. Је кезик учуралдарда ӱредӱле колбулу бааныҥ кемин јабызадарга јараар болгодый — деп, Владимир Владимирович каруузын берген.

 Постсоветский телекейде айалга

СНГ-ныҥ ороондоры јанынаҥ сурак берилерде, Президент мындый каруу јандырган: «Слер темдек эдип Киргизияны ададыгар. Анда улай ла «чехарда» болуп јат. Парламентский культуразы ла партиялары јӱстер тоолу јылдардыҥ туркунына тӧзӧлгӧн ороондор бар. Постсоветский телекейде андый неме јок. Бу бойыныҥ јолын бедиреп турганыныҥ уч-турултазы — јӱрӱмде не болуп турганынаҥ кӧрзӧ. Майя Санду талдаштар ажыра кӧстӧлгӧн, мен ого једимдер, јакшы иш-керектер кӱӱнзейдим. Је ол јаҥы нени де айтпаган.

Бистиҥ миротворческий контингентти Приднестровьенеҥ чыгарзын деген кычыруларды качаннаҥ бери угуп јадыс. Бис оны чыгарары учун. Је Приднестровье ле Молдово ортодо куучын-диалог болор керек. Бис президент Воронинле ол амадуга јуукташ болгоныс. Је Кӱнбадыш таҥынаҥ  јилбӱлериле башкарынып, ого бойыныҥ политиказын јоҥдоордо, Приднестровьениҥ сурагын јарт эмес ӧйгӧ тууразында артызып салгандар.

Белоруссия. Белорус албатыга ичбойындагы сурактарыныҥ аайы-бажына бойы токыналу чыксын деген арга берер керек. Президент Лукашенконыҥ бастыра сурактарды тыш-амыр, бир аай айалгада чыгар  керек деген шӱӱлтезиле мен јӧпсинип јадым. Бу ороонныҥ сурактарына гран ары јанынаҥ кирижип турганы бар, андый кирижиш качан да кандый да јакшыга экелбей јат. Тууразынаҥ киришкени от-алыжар јазал чылап иштейт. Мында чыдамкай болор ло бир канча ӧйгӧ сакыш керек, бастыра политикалык ийде-кӱчтерге болужар, бой-бойына удурлашпай, куучын-диалог ӧткӱрер керек.

Нагорный Карабах керегинде, албатылар ортодо тап-эрик јанынаҥ алза, ол Азербайджанныҥ јериниҥ бӧлӱги болуп јат. Быјыл анда болгон ээчиде јуу-согуш тыш јанынаҥ кандый да ийде-кӱчтер киришкенинеҥ улам эмес башталган. Экијандай јӧптӧжӱниҥ эҥ учурлу уч-турултазы — улустыҥ јӱрӱмин аргадап алганы. Је эмди анда инфраструктурный уур-кӱчтер бар, олордыҥ аайы-бажына јӧптӧжӱлер ӧткӱргени ажыра чыгар керек. Бис телекейлик посредниктер сӧстӧҥ чокым иш-керекке кӧчӧр, качкындарга болужар деп иженедис. Телекейлик организациялар чокым иш-керектерин баштазын, тургуза ӧйдӧ анда јаҥыс ла Россияныҥ миротворецтери болужын јетирет. Бис ишти улалтарына белен. Бастыра јандарыла, ол тоодо Азербайджанла, јӧптӧжип алзас, миротворецтердиҥ тоозы кӧптӧӧрдӧҥ дӧ айабас.

Бу талада мынаҥ да озо ӧйдӧ удурлажу-лар болгон — качан бирде јуу-согуш башталар шылтак болгон. Турция Азербайджанныҥ чындык керегин корулаган деп бойын чотойт».

 Сӱрее-чӧптиҥ сурагы

—Сӱрее-чӧптиҥ реформазы ичкери јылбайт деп бодобой јадым. Бу јанынаҥ келиштирте бӧлӱк-отрасль тӧзӧӧр керек, производствоныҥ бой-бойыла колбулу  бӱткӱл цикли болзын деп. Сӱрее-чӧптиҥ бастыразы 2030 јылга јетире ӧйдиҥ туркунына сегменттер аайынча ылгаштырылзын ла перерабатывать эдилзин деп, сӱрее-чӧпти бӱдӱмдериле ылгаштырарын јеткилдеер керек. Производительдер ле продукттыҥ упаковщиктери ортодо бийик каруулу болоры элбедилер учурлу. Граждандарга келижип турган јӱкти  производительдерге ууландырар керек, бу телекейлик ченемел. Утилизационный сбор автопромдо бар, ол бу ууламјылар аайынча база болор керек. Башкару ла тергеелер ол сурак јанынаҥ иштейт. Ого ас эмес акча-манат чыгарылат — деп, ороонныҥ башкараачызы бойыныҥ каруузында аҥылап темдектеген.

 Экинчи телекейлик јууныҥ уч-турулталарын  такып бичип турганы

—Тӱӱкини кемниҥ де јилбӱлерине келиштирте кем де такып бичиири болбозын деп, бастыра јанынаҥ бойын бойы јеткилдеп, ийде-кӱчи тыҥ болор керек. Озо ло баштап экономика јанынаҥ. Тӱӱкини политический конъюктураларга келиштирте такып бичигилейт. Бӱгӱн ООН-ныҥ Генассамблеязы нацизмниҥ героизациязын јаратпас деп јӧп јараткан. Бу јӧпкӧ США ла Украина удура болгон. Онызы олорды јакшы јанынаҥ кӧргӱспейт. Олор нениҥ учун ол јӧпкӧ удура болгоны јарт эмес. Конъюнктурный эмес, а фундаментальный учурлу сурактар бар ине — деп, Владимир Владимирович айткан.

 «Северный поток-2», ороонныҥ газификациязы

Президенттиҥ айтканыла, «Северный поток-2» деген газӧткӱш учына јетире тудулар. Оныҥ аҥылап темдектегениле, бу ӱлекер Европага экономика јанынаҥ јарамыкту, ол тоодо ол ло Германияга. США бу ӱлекерге тоомјылу болорына Россия иженип турган деген.

Россияда јурттардыҥ газификациязы керегинде сурак јанынаҥ јартамал эдип, бу иш озолондыра темдектелгенинеҥ озолоп барар, газификацияныҥ кеми бӱткӱл ороондо 2025 јыл кирезинде 90 процентке једер деген.

Студенттерге общежитиелер берери

Президентке берилген сурактар ортодо Новгородский областьтаҥ колледжтердиҥ ле техникумдардыҥ студенттерине общежитиелер јетпей турганы, ого келиштире кандый бир федерал программа тургузар арга керегинде айдылды. Эм тургуза ондо ӱренип тургандарга эки муҥ кире јадатан јерлер керек, текши студенттердиҥ тоозынаҥ ӱчинчи ӱлӱзинде јадар јерлер јок. Государствоны башкараачы студенттерге об-щежитиелер јетпей турганы текши ороонныҥ курч сурагы, Россияныҥ јаҥдары бу суракты аайлаштырып кӧрӧр деп каруузын берди.

 Гран-кыйуларды ачары, туризм

Президенттиҥ каруузында айдылганыла, врачтар јӧп-јарадуны берзе ле Россия гран-кыйуларын ачып ийер. Путинниҥ темдектегениле, Россияныҥ туристтери јыл туркунына гран ары јанында орто тооло 35 млрд доллар артызып јат. Бу кире акчаны бистиҥ туристтер бистиҥ ороон ичинде чыгымдаза, «сӱрекей јакшы болор» деп айткан.

Туризмниҥ бӧлӱгин јӧмӧӧргӧ, туристический кэшбэктиҥ программазына чыгымдалбай арткан акча келер јылга кӧчӱрилер — быјыл бу ууламјыга чыгарылган 15 млрд салковойдыҥ јӱк ле 1,2 млрд салковойы чыгымдалган.

Былтыргы мындый ок конференцияда Алтай Республиканыҥ ӱренеечилерине каланыҥ 7-чи таҥмалу школыныҥ туразын тудары керегинде сурак болгон. Бӱгӱнги кӱнде ол аайынча 2016 јылда белетелген ӱлекер-сметный документтер јаҥыртылат, государстволык экспертиза ӧткӱрилет. Тудум иштер 2021 јылдыҥ тулаан айында башталары темдектелет. Јаҥы школ Алтайский оромдо болор. Оны тударыныҥ озолодо кӧрӱмле баазы 1 млрд 200 млн кире салковой акча, оныҥ чокум кеми госэкспертизаныҥ кийнинде јарталар.

 Јаҥыјылдык сый

Конференцияныҥ учы јаар Владимир Путин быјыл коронавирустаҥ улам балдардыҥ ёлкалары токтодылганы керегинде айдып, государство балдарга сый эдип, јажы јети јашка јетире балдарга кажызына ла 5 муҥ салковой акчадаҥ берерин јарлады.

Кожулта эдип, андый јакаанга кол салылган, мынаҥ озо болгон тӧлӧмирлерди алган билелерге бу акчаны ӱзеери угузу бичибестеҥ ле берерин айдар керек. Бал-дары бу јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ 1-кы кӱнинде ле оныҥ кийнинде чыккандарга, онойдо ок акча кӧчӱрер счеды солынгандарга ла мынаҥ озо 2020 јылдагы андый тӧлӧмирлерди аларга угузу бичибегендерге угузу бичик бичиир керек болор.

Билелик ырыстыҥ јажыды керегинде

Пресс-конференцияда Владимир Путиннеҥ онойдо ок оныҥ билези керегинде сурактар болгон. Ол ортодо президент бойыныҥ баркаларына кандый чӧрчӧктӧр кычырып турган, билелик ырыстыҥ јажыды неде деген сурактар. Баркаларына президент С. Маршактыҥ «Он эки ай» деген чӧрчӧгин кычырып турганын айтты. «Би-лелик ырыстыҥ јажыды дезе — ол сӱӱш. Је ол јажыт эмес. Оны ончозы билер» — деп, В. Путин айтты.

Онойдо ок ол байрамдарда билезинде, нӧкӧрлӧриле кожо кӧдӱрген тӧс чӧӧчӧйи «Россия учун!» деп темдектеди.

Тӧрт јарым саат кире ӧйдиҥ туркунына президент 68 суракка каруу берди.

 

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина