Ӱредӱликте: једимдер ле алтамдар

11.01.2021

Чаган айдыҥ бажында Алтай Республиканыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министерствозыныҥ делегациязы (министрдиҥ баштапкы ордынчызы О. Б. Болтошева, баш специалисти Е. Д. Чандыева) Тӱндӱк Осетия-Аланияга школдордо кӧп тилдер ӱредер (полилингвальный) ӱредӱ јанынаҥ ченемел аларга јол-јорукка јӱрген. Полилинговый модельдиҥ тургузаачыларыла тушташкандар: ЮНЕСКО-ныҥ кафедразыныҥ јааны Л. Аспанбаева, филология билимдердиҥ докторы Т. Т. Камболов, филология билимдердиҥ кандидады А. А. Ливитская. Тӱндӱк Осетия-Алания тергееде 43 школдо балдарга осетин тилди полилингвальный системала ӱредип турган. Ӱреничиктерге бойыныҥ тӧрӧл тилин башка тилдерле кожо эрчимдӱ ӱренерине јаан камаанын јетирет. Бистиҥ делегация «Аланская гимназия» деп школ-интернатта, балдардыҥ «Улыбка» садында болуп, оноҥ кӧп тоолу полилингвальный ӱредӱ баштаар документтерле, методикалык пособиелерле таныжып, урокторго барып, таскамал иштерди кӧрдилер.

Чаган айдыҥ 22-чи кӱнинде Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин Кӧксуу-Оозы јуртта балдардыҥ «Тополёк» деп садын ачкан. Мындый садтар тергееде «Демография» деп эл ӱлекер аайынча тудулат. «Тополек» садикте 60 балага јер ачылган, оныҥ 40 јери ясельный бӧлӱкке келишкен.

Кочкор айдыҥ 10-14-чи кӱндеринде «Јиит профессионалдар (Worldskills Russia)-2020» деп тергеелик чемпионат Алтай Республикада ӧткӧн. Ончо јаба 155 туружаачы, 239 эксперт турушкан, 24 башка ууламјы болгон. Кӧрӱ-маргаанныҥ тепсеҥдери Горно-Алтайсктагы М. З. Гнездиловтыҥ адыла адалган государственный политехнический колледжте, педагогический колледжте ле отраслевой технологиялардыҥ Кӧксуу-Оозындагы техникумында ӧткӧн.

Кочкор айдыҥ 21-чи кӱнинде тергеениҥ школдорында тӧрӧл тилдиҥ албатылар ортодо болуп турган байрамы ӧткӧн: литературный эҥирлер, кӧдӱриҥилӱ линейкалар, викториналар, квесттер, кӧрӱлер ле маргаандар. Алтай Республиканыҥ 14 ӱренчиги бойыныҥ тилдериле видеоролик согуп, «Россияныҥ тӧрӧл тиллдери» деп бастырароссиялык акцияда турушкандар.

Кочкор айдыҥ 28-чи кӱнинде П. В. Кучияктыҥ адыла адалган эл театрда «Кадеттерге бал» ӧткӧн. Ол кадет класстарда ӱренип тургандардыҥ VI тергеелик кӧрӱзи. 2020 јылда байрам Улу Јеҥӱниҥ 75 јылдыгына учурлалган.

Тулаан айдыҥ 10-14 кӱндеринде «Педагогиканыҥ устарыныҥ неделези» ӧткӧн. Алты башка кӧрӱ болгон, муниципал бӧлӱктиҥ 56 јеҥӱчили турушкан. Бу улус ортодо мындый педагогтор эҥ артыгы деп адатты: «Јылдыҥ таскадаачызы» — Татьяна Суртаева, Тондоштыҥ школыныҥ балдардыҥ «Аленушка» деп садыныҥ таскадаачызы; «Јылдыҥ ӱредӱчизи» — Дьергелей Бултушева, Кӱпчегенниҥ школыныҥ физиканыҥ ла информатиканыҥ ӱредӱчизи; «Алтай тилдиҥ ле литератураныҥ ӱредӱчизи» — Айсура Теркишева, Кырлыктыҥ школыныҥ баштамы класстардыҥ ӱредӱчизи; «Јӱрегимди балдарга бередим» — Мария Гаврилова, Горно-Алтайск каланыҥ 10-чы таҥмалу школыныҥ тренер-преподаватели; «Тӧрӧлиме молјумды бередим!» — Станислав Пустогачев, «Отчизна» деп клубтыҥ јааны, Горно-Алтайсктыҥ педагогический колледжи; «Ӱредӱликтиҥ лидери» — Ольга Назарова, Каракокшоныҥ С. В. Тартыковтыҥ адыла адалган школыныҥ директоры.

«Алтай тилдиҥ ле литератураныҥ ӱредӱчизи-2020» деп кӧрӱ-маргаан Шыргайты јурттыҥ орто ӱредӱлӱ школында ӧткӧн, 7 педагог турушкан.

Кандык айдыҥ 6-чы кӱнинеҥ ала Алтай Республиканыҥ текши ӱредӱлӱ организациялары ыраагынаҥ ӱренерине кӧчкӧн. 28 муҥ ӱренчик ӱредӱниҥ программаларына башка-башка цифровой платформалардыҥ (электронный дневник, Российский электронный школ. Учи.ру.) болужыла ӱренген. Эки муҥ баланыҥ кажызы ла таҥынаҥ ыраагынаҥ јакылталар алып ӱренгендер

Кандык айдыҥ 16-чи кӱнинеҥ ала кӱӱк айдыҥ 30-чы кӱнине јетире М. В. Чевалковтыҥ адыла адалган эл библиотека ӱредӱ ле билим аайынча министерствоныҥ болужыла дистанционный эп-аргаларла «Тирӱ классика» деп кӧрӱ-маргаан ӧткӱрген.

2020 јылда 9-чы класс божоткон выпускниктер аттестаттарын ченелте табыштырыш јогынаҥ алдылар.

11-чи класстыҥ выпусниктериниҥ ченелтелери эки катап кӧчӱрилип, јаан изӱ айдыҥ 3-чи кӱнинеҥ ары башталган. Онойдо ок ВУЗ-тарга барбас выпусниктер бойыныҥ кӱӱниле ченелтелерди ӧтпӧзи јараар болгон. Эмезе университеттердиҥ некелтезиле ас тоолу предметтер талдап алары. Ченелтелерди ӧдӱп болбогон балдар сыгын айда такып табыштыргандар.

Куран айдыҥ 12-чи кӱнинде Горно-Алтайскта Алтай Республиканыҥ педагогический ишчилериниҥ августовский јууны ӧткӧн.

Сыгын айдыҥ 1-кы кӱнинде баштапкы кӱзӱҥиниҥ байрамы јаҥыс ла 11-чи ле 1-кы класстардыҥ балдарына ӧткӱрилген, арткандарына дистанционный эп-аргала ӧткӧн. Республикадагы текшиӱредӱлик 181 организацияда, профӱредӱниҥ 8 организациязында ла бир вузта ӱредӱ башталган.

2020 јылда балдардыҥ «Василёк» ло «Незабудка» деп јаҥы садтарыныҥ туралары Горно-Алтайск калада ачылган.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина