Настройки отображения
Настройки шрифта:
Выберите шрифт Arial Times New Roman
Интервал между буквами (Кернинг): Стандартный Средний Большой
Выбор цветовой схемы:
Алтайдын Чолмоны
Ирбисти чеберлеп аларга
01.02.2021
Орус географический обществоныҥ гранты аайынча гран-кыйуныҥ јерлеринде ирбисти чеберлеп аларыла колбой, Россияныҥ ла Монголияныҥ ӧмӧ-јӧмӧ иштери ӧдӧт.
Сайлугемдеги (Алтай Республика) ле «Силхэм» национальный парктардыҥ билимчилери российско-монгол гран-кыйуда ирбистиҥ тоозын чеберлеп алары аайынча видеоконференция ӧткӱрген. Аҥылу корулалып турган ар-бӱткендик јерлер Сайлугемниҥ сындарыныҥ эки јанында бар, андый айалга бу јерлерде ирбистиҥ тоозын шиҥдеер ле орныктырар деген текши амаду тургузат.
Бу ууламјыда эки ороон ортодо ӧмӧ-јӧмӧ иш «Россияда ирбис јӱрӱп турган Алтай Республикада очокты шиҥдеери ле чеберлеери» деген грант аайынча ӧдӧт. Ол 2020 јылдаҥ ала Орус географический обществоныҥ јӧмӧлтӧзиле ӧткӱрилип јат.
«Сайлугемниҥ сындарыныҥ российский јанында 7 ирбис бар деп чотолот, монгол јаны шиҥделбеген. Ӧмӧ-јӧмӧ ӧткӱрип јаткан ӱлекер гран-кыйуныҥ јерлеринде бу тындуныҥ чокум тоозын билип алар, текши тоозын чеберлеери аайынча иштерди темдектеп салар арга берер. Эксперттердиҥ јетирӱлери аайынча болзо, Монголияда ас ла дезе 1,5 муҥ ирбис бар, Россияда кӧп лӧ дезе 70-90» — деп, Сайлугемдеги нацпарктыҥ директоры Денис Маликов айдат.
Аҥылу корулалып турган ар-бӱткендик јерлер автоматический регистраторлор тургузатан экспедициялар ӧткӱрер арга алар. Фототузактардаҥ алынган јетирӱлер гран-кыйуныҥ эки јанында шиҥжӱ ле корыыр иштерди аайлу-башту ӧткӱрер арга берер.
«Ӧмӧ-јӧмӧ ишти качан ӧткӱретени видеоконференция ӧйинде чокумдалган. Бу иштер тулаан айдыҥ бажында башталар. Бис 30 регистратор тургузарыс, монгол коллегаларыс кайда да 35-40 андый јазал тургузар. Камераларда не согулганын шиҥдеер иш кӱӱк айдыҥ учында-кичӱ изӱ айдыҥ бажында башталар. Эки «гражданстволу» ирбистерди ле гран-кыйуныҥ бир ле јанында јӱрӱп турган ирбистерди илелеерге бу кире ӧй једер» — деп, Сайлугемдеги нацпарктыҥ баш билим ишчизи Денис Гуляев јетирет.
Видеоконференция ӧйинде «Силхэм-Сайлугем» деп трансграничный резерват тӧзӧгӧни кандый туза экелери, албатылар ортодогы ООПТ-ныҥ узак ӧйгӧ темдектелген менеджмент-планы база шӱӱжилген.
Сайлугемдеги нацпарктыҥ пресс-службазы
ТОП
«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар
Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы
«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»
Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны
«Баатырларыс ойгонып калды…»
(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым