Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Каланыҥ мэриниҥ кубогы учун

09.02.2021

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин кочкор айдыҥ 6-чы кӱнинде туу-чанала Горно-Алтайсктыҥ мэриниҥ кубогы учун болгон маргаандардыҥ ачылтазында турушкан.

Бу маргаандар республиканыҥ тӧс калазында Комсомолка кырда ӧткӧн. Республиканыҥ башчызы Горно-Алтайсктыҥ мэриниҥ кубогы учун маргаандар быјыл он биринчи катап ӧткӱрилип јат, маргаандарда јиит спортчылар кӱӱнзеп туружадылар деп темдектеген. «Бистиҥ тергееде туу чананыҥ спортын ӧскӱрерге бастыра аргалар бар. Туу-чананыҥ комплекстеринде јеҥил де, уур-кӱч те јол-трассалар салылган. Прокат јакшы иштеп јат. Ченемелдӱ тазыктыраачылар база бар. Спорттыҥ бу бӱдӱмиле јилбиркеп турган јииттердиҥ тоозы там ла кӧптӧп јат. Олордыҥ профессионал узы јылдаҥ јылга там ла тыҥып ја» — деп, ол айткан.

Башчы кӧдӱриҥилӱ ачылтада: «Туу-Кайа кырда канатты удабас база иштедерис, анда туу-чананыҥ јолын јаҥыдаҥ саларыс, туу-чананыҥ школын ойто орныктырып баштаарыс. Бу маргаандардыҥ турулталарыла јиит спортчылардыҥ ортозынаҥ кем де баштапкы, кемдер де экинчи, ӱчинчи јерлерге чыгар. Је јӱк ле маргаандарда турушканы — ол  јаан јеҥӱ. Айдарда, слердиҥ ончогор — чемпиондор» — деп темдектеген.

Јиит спортчыларга уткуулду сӧстӧрин анайда ок Горно-Алтайск каланыҥ мэри Юрий Нечаев, Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ туризм, аргачылык, спорт ло јашӧскӱримниҥ политиказы аайынча комитединиҥ председатели Сергей Тимошенский, физкультура ла спорт аайынча республикан комитеттиҥ јааны Олег Гурин, каланыҥ туу-чана ла сноуборд аайынча аҥылу спортшколыныҥ директоры Михаил Кессель айткандар.

Маргаандарда Алтай Республикадаҥ, Алтайский крайдаҥ ла Кемеровский областьтаҥ 2005-2014 јылдарда чыккан јӱс беженнеҥ ажыра јиит спортчы турушкан. Олор эки кӱнниҥ туркунына аҥылу слалом ло слалом-гигант деген бӱдӱмдерде маргышкандар. Јеҥӱ алган спортчылар грамоталарла, медальдарла, кубокторло кайралдаткандар.

 

Иштеги ӧмӧликтердиҥ спартакиадазы

Чаган айдыҥ 30-чы кӱнинде Горно-Алтайсктыҥ иштеги ӧмӧликтери ортодо ӧдӱп турган спартакиаданыҥ экинчи маргаандары ӧтти. Бу учуралда чаначылар маргышкандар. Јыландуда ӧткӧн маргаандарда бастыра он беш команда турушкан.

Кажы ла команда учун ӱч эр, ӱч ӱй кижи турушкан. Командалар ортодо јеҥӱни «Сууканал» АО-ныҥ, Россияныҥ МЧС-ыныҥ Алтай Республикадагы башкартузыныҥ, ич-бойындагы керектердиҥ Горно-Алтайсктагы бӧлӱгиниҥ чаначылары алган. М. З. Гнездиловтыҥ адыла адалган политехнический колледжтиҥ ле ОМВД-ныҥ командалары теҥ-тай очколор јууп алгандар. Је колледжтиҥ спортчыларында таҥынаҥ туружаачылар ортодо баштапкы јерлер ас болгоны учун олор тӧртинчи јерде арткандар.

Таҥынаҥ туружаачылар ортодо 27, 28-34, 35-39, 40-44, 45-49, 50-54, 55-59, 60 ла оноҥ ӧрӧ јашту ӱй улус ортодо јеҥӱчилдер болуп Алиса Суртаева (ОМВД), Мария Ковя-зина, Вера Водолеева (ГАГУ), Татьяна Манеева («Сууканал»), Елена Пивоварова («РЦО-КО» БУ),Татьяна Загребова (МЧС),  Александра Кошкина («Сууканал») ла Светлана Кичинекова чыккандар. Эр улус ортодо финишке эҥ озо Кирилл Коновец (ОМВД), Сергей Жданкин (МЧС), Дмитрий Акчин (ГАГПК), Нуркен Нурсалканов («Сууканал»), Андрей Лыков (ЗВС-тыҥ школы), Юрий Ляпунов («Сууканал»), Сергей Волков (Нацбанк) ло Александр Увачев (ОМВД-ныҥ ветераны) келгендер.

Чанала ӧткӧн маргаандардыҥ протоколдоры ла турулталары каланыҥ администрациязыныҥ сайтында «Спорт» деген бӧлӱкте бар. Јилбиркеген улус оны ачып, толо турулталарла таныжар аргалу.

Горно-Алтайсктыҥ  иштеги ӧмӧликтериниҥ спортчылары ортодо ӧдӱп турган спартакиадада каланыҥ иштеги ӧмӧликтериниҥ командалары, Алтай Республиканыҥ тер-геелик ле федерал структураларыныҥ спорт сӱӱчилери туружат. Маргаандардыҥ туружаачылары кыйалтазы јогынаҥ бойлорыныҥ предприятиелеринде иштеер учурлу. Ӧмӧликте одустаҥ ас улус иштеп турган болзо, ӧскӧ ӧмӧликтерле биригип, јуунты команда тӧзӧӧргӧ јараар.

Ӧткӧн амыраар кӱндерде кышкы полиатлонло маргаандар ӧткӧн. Оныҥ туружаачылары чанала јарышкандар, пневматический мылтыктаҥ таҥма аткандар, эр улус гимнастикада маргышкандар, ӱй улус пресс аайынча упражнениелер бӱдӱргендер.

 

Туу-чананыҥ фестивали

Манјӱректе туу-чананыҥ комплексинде Алтай Республиканыҥ «Јиит гвардиязыныҥ» тергеелик башкартузыныҥ баштаҥкайыла студенттер ортодо кышкы соот ойындардыҥ «SNOWFEST» деп адалган фестивали ӧткӧн.

Фестивальдыҥ ӧйинде башка-башка соот ойындар ла маргаандар ӧткӱрилген. Студенттер канатла кырга чыгып, анаҥ чанала јыҥылап тӱшкендер. Чанага качан да турбаган јииттерге туу-чана ла сноуборд аайынча мастер-класстар берилген. Фестивальдыҥ туружаачылары ла айылчылары ол кӱн чаналарды ла сноубордты прокаттаҥ акча тӧлӧбӧзинеҥ алгандар.

Туружаачыларды, волонтерлорды ла тимлидерлерди кӧдӱриҥилӱ ачылтада фестивальдыҥ кӱндӱлӱ айылчылары — «Единая Россияныҥ» «Јиит Гвардиязыныҥ» коорди-национный совединиҥ председатели Денис Давыдов, МГЕР-диҥ тергеелик технический бӧлӱгиниҥ јааны Артем Петров, МГЕР-диҥ Сибирь федерал округтагы кураторы Роман Гордеев, «Единая Россия» партияныҥ Алтай Республикадагы тергеелик бӧлӱгиниҥ качызы, Россия Федерацияныҥ сенаторы Татьяна Гигель уткыгандар.

Студенттердиҥ фестивали текши зарядкадаҥ башталган. Ол бастыра туружаачыларга омок кӱӱн-санаа сыйлаган. Спорттыҥ маргаандарыныҥ бӱдӱмдериниҥ ортозында «Армакчы тартыш», «Змейка» ла «Ончолорыныҥ ортозынаҥ — баштапкы!» деген соот тартыжулар база болгон. Фестивальдыҥ текши турулталарыла јеҥӱни аграрный колледжтиҥ командазы алган. Экинчи ле ӱчинчи јерлерге эмчилер белетеер колледжтиҥ ле госуниверситеттиҥ студенттери чыккандар.

МГЕР-диҥ Алтай Республикадагы тергеелик бӧлӱгиниҥ јааны Александр Крючкин  бастыра туружаачыларга фестивальдыҥ таҥмазы јуралган кереес сыйлар ла сертификаттар табыштырган. Соот ойындарлу јилбилӱ фестивальды ӧткӱрерине «Единая Россия» партияныҥ тергеелик бӧлӱги, Горно-Алтайсктагы госуниверситеттиҥ студенттериниҥ ле аспиранттарыныҥ профсоюзтарыныҥ баштамы организациязы, Манјӱректеги ГЛК ла кофениҥ «Омок кӱн» деген сетьтери јӧмӧшкӧн. Алтай Республиканыҥ «Јиит Гвардиязы» олорго ло фестивальдыҥ бастыра туружаачыларына алкыш-быйан айдат.

 

Кӱлер медаль ойноп алган

Бу јуукта Хакасияда чанала јӱгӱрери аайынча Сибирьдиҥ ле Ыраак Кӱнчыгыштыҥ чемпионады ла первенствозы ӧткӧн. Бу маргаандарда Алтай Республиканыҥ 18 јашту спортчызы Арина Кусургашева кӱлер медаль ойноп алган.

Ӱй улус ортодо он километр јарышта Арина ӱчинчи јерге чыккан. Мынаҥ озо болгон маргаандарда бу спортчы кыс база једимдерге јеткен. Ол 2020 јылда Сибирьдиҥ ку-богында беш километр јарышта база ӱчинчи јерге чыккан. 2019 јылда дезе Белокурихада кыстар ортодо роллерлерле ӧткӧн тергеелик маргандарда баштапкы јер алган. Алтайский крайдыҥ јайгы чемпионадында ла первенствозында дезе алты километрге јарышта финишке экинчи келип, мӧҥӱн медальла кайралдаткан.

П. КАБАР белетеген

 

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина