Уй јылдыҥ, Ак сӱттиҥ байрамы

Уй јылдыҥ, Ак сӱттиҥ байрамы — калада

01.03.2021

Горно-Алтайск калада алтай јылтоолошло кирген јаҥы Мӧҥӱн Уй јылды уткыган Чага-Байрам ӧйинде сӱрекей солун, јакшынак ойын-кӧргӱзӱ Туу-Кайаныҥ эдегинде айылда онлайн бӱдӱмле баштапкы катап ӧтти.

Чага-Байрамга учурлалган ойын-кӧргӱзӱ алтай айылда ӧткӱрилгенинде аҥылу учур бар. Мында албатыныҥ кумран-јебрен ӧйлӧрдӧҥ ала ада-ӧбӧкӧлӧриниҥ јаҥдаган чӱм-јаҥы, јаҥжыгулары бажынаҥ ала учына јетире тӧзӧмӧлдӱ кӧргӱзилди. Мында режиссердыҥ, сценаристтиҥ ле туружаачылардыҥ амадузы бирлик болуп, бир ле ууламјыла, коолло кӧнӱ ӧткӧн. Каладагы байрамныҥ аҥылузы — кирген јыл Уй јыл болордо, текши байрамныҥ башка-башка ууламјылары ак сӱттеҥ белетеген аш-курсакка учурлалганы деп айдарга јараар. Туу-Кайаныҥ эдегинде ӧткӧн ойын-кӧргӱзӱни «Эл Алтай» ВГТРК кӧргӱскен болзо, сӱрекей јакшы болор эди деп айдыжат. Чындап та, айылда от-энени ак сӱттеҥ белетеген аш-курсакла кӧдӱрип, от-очокты эбире отурып, кайчыныҥ кайлаганын, от-энени, Алтай-Кудайын, албатызын алкаганын кӧрӧргӧ дӧ, угарга да солун болорында алаҥзу јок. Нениҥ учун дезе быјылгы Чага-Байрам Алтай Республиканыҥ тӧзӧлгӧнинеҥ ала 30 јылдыгына, алтай калыктыҥ Россияга киргениниҥ 265 јылдыгына ла кайчы Н. У. Улагашевтиҥ чыкканынаҥ ала 165 јылдыгына учурлалганында база јаан учур бар.

Агаш айылда Чага-Байрамга, Чычкан јылга учурлалган јаҥарын «Ай јаркын», «Ойойым», «Кӱн Керел», «Байлык» ла ӧскӧ дӧ јайаан ӧмӧликтер коолодо чӧйип јаҥарладылар.

Байрамныҥ учкары кӧбӧҥдий карын јабынган ак јалаҥда ончо туружаачылар, айылчылар кирген Уй јылга баштадып, кӱн аайынча јайканып, јаҥар кожоҥын баштады.

Горно-Алтайскта Чага-Байрам јылдаҥ јылга јолын алынып, кӱреези, туружаачылары элбеп јатканы оморкодулу. Јакшынак јаҥжыгузын буспай, јылдыҥ ла улалтылып јаткан Чага-Байрам керегинде тизӱ телеберилтелер эмезе документ кептӱ кино соксо, айылчыларга, туристтерге база солун болор ине. Быјылгы ойын-кӧргӱзӱниҥ сценарийи сӱреен јарамыкту, су-алтай ӧзӧктӱ болды. Мында режиссер Сергей Мундусовтыҥ ла сценарист Тожыла Енчиновтыҥ ӧмӧ-јӧмӧ јайаандык ижи тыҥытту. Ченемелдӱ, бойыныҥ ижиниҥ устары албатызыныҥ чӱм-јаҥын, јаҥжыгуларын алаканга јайа салып, албатызына кӧргӱсти. Байрамдык ойын-кӧргӱзӱде Айдар Чурупов Чага Каанды, Чычканды Роксана Саргатытова, Уйды Торкош Бошкунова, Атты Айдар Унатов, Баштапкы Јарчыны А. Мендешева, Экинчи Јарчыны Александр Майманов ойнодылар.

К. ТӦЛӦСОВА

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина