Јуртты јӧмӧӧр баштаҥкайлар

15.03.2021

Тулаан айдыҥ 2-чи кӱнинде «Единая Россия» политический партияныҥ Алтай Республикада тергеелик бӧлӱгинде «Россияныҥ јурты» деп адалган федерал партийный ӱлекердиҥ тергеелик јондык совединиҥ јууны ӧткӧн.

Госдуманыҥ депутады Родион Букачаков бу ӱлекердиҥ кураторы болуп јат. Ол бу ӱлекерди јербойыныҥ фермерлериле јурт јерлердиҥ ӧзӱми керегинде ӧткӱрген эрмек-куучындарга ла тергеениҥ јурт ээлем аайынча министерствозыныҥ тӱп-шӱӱлтелерине тайанып белетеген. Јербойында эдилген бу баштаҥкайлар јаҥныҥ федерал органдарыныҥ чокым јӧптӧри ажыра јӱрӱмде бӱдер.

Баштапкы баштаҥкай-шӱӱлте Алтай Республика ошкош бийик дотациялу тергеелерге јонјӱрӱмдик ле культура бӧлӱктериниҥ объекттерин (школдор, балдардыҥ садтары, врачебный офистер, ФАП-тар, спортивный тудумдар ла площадкалар, культураныҥ учреждениелери), анайда ок инженерный инфраструктураныҥ объекттерин – газӧткӱштиҥ сетьтерин ле сууӧткӱштерди тударына керектӱ ӱлекер-сметалык документацияга бюджеттеҥ акча чыгарары.

Јурт јерде јаткан эл-јон јӧмӧгӧн база бир баштаҥкай јербойында учурлу јолдорло колбулу. Муниципал учурлу јолдордыҥ фондторыныҥ кеми ас бюджеттери бу јолдорды керектӱ айалгада тударына јетпейт. Эдилген баштаҥкай аайынча транспортный каландардаҥ келген кирелтелерди тергеелик бюджеттеҥ јербойыныҥ бюджеттерине аткарары темдектелет — јолдыҥ фондын тӧзӧӧргӧ. Муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јеринде ПДД-ны бусканы учун штрафтар аайынча тӧлӧмирлерди база јербойыныҥ бюджеттерине берери темдектелет.

Родион Букачаков анайда ок федерал јасакберимде улустыҥ таҥынаҥ ээлемдерине кирип турган јердиҥ участокторыныҥ текши кемин кӧптӧткӧдий тӱзедӱлер кийдирер керек болгонын темдектеген. Тургуза ӧйдӧ бир фермерге келижип турган јердиҥ участокторыныҥ текши кеми 0,5 гектардаҥ 2,5 гектарга јетире болор учурлу. Мынызы граждандарга бойыныҥ кӱчиле мал-ажына ӧлӧҥ белетеерге качалаҥын јетирет. Тӱзедӱлер кийдирилген соҥында, улус ондор тоолу гектар јерди арендага алар эмезе ээленерге јазадар аргалу болор эди. Канча кире гектар јерди алары тергеедеҥ камаанду.

Госдуманыҥ депутады айткан база бир баштаҥкай ол крестьян ээлемдерге керектӱ агашты алары аайынча иштеп турган ээжини кубултарына ууламјылалган. Агаш кодекс аайынча «деловой» дейтен агаш эмезе стройматериал аларга кӱӱнзеген фермер аукциондо туружар учурлу. Је оныҥ бу аукционды ойноп алар аргалары сӱреен ас. Ээлемдерге јуртээлемдик тудумдар тударына ла чыныктаарына керектӱ кеминде агаш алар аргалар берилер учурлу деп, Родион Борисович шӱӱйт.

«Россияныҥ јурты» деп адалган федерал партийный ӱлекердиҥ тергеелик јондык совединиҥ јууныныҥ туружаачылары Госдуманыҥ депутады айткан баштаҥкайларга ӱзеери бойлорыныҥ шӱӱлтелерин база айткан. Темдектезе, эм тургуза ишјалы јабыс ветеринарларды јӧмӧйтӧн эп-аргаларды јӱрӱмге кийдирер керек, анайда ок тергеелердиҥ јурт ээлем бӧлӱгинде иштеп турган билимчилердиҥ билим ижине чыгарылып турган акча-манаттыҥ кемин кӧптӧдӧри керегинде айдылган.

Јуун ӧдӧр тушта парламентарий советтиҥ турчыларын «Единая Россия» партияныҥ јурт јерлерде јаткан россияндардыҥ јадын-јӱрӱминиҥ кемин бийиктедерине ууламјылалган баштаҥкайларыла таныштырган. Куучын тергеелерге бу амадуларга берилип јаткан акча керегинде ӧдӧт. Алтай Республика бу ууламјы аайынча 37 миллион 890 муҥ салковой алатан эмтир. Бу акча школдор, балдардыҥ садтарын тударына ла чыныктаарына, амбулаторийлерге керектӱ транспорт садып аларына ла анайда ок јурт ипотеканы ӧскӱрерине чыгымдалар. Фермерлерге јеҥилтелӱ кредиттер берерине, иштеп алган продукциязын садар јерлер тӧзӧӧрине ле аграрный секторды ӧскӱрерине ууламјылалган ӧскӧ дӧ тӱп-шӱӱлтелер белетелет.

К. КУРТОВ

М. ГОВОРОВТЫҤ фотојуругы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина