Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Тергеениҥ ӱредӱлик системазыныҥ сурактары

18.03.2021

Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ молјуларын бӱдӱреечи Динара Култуева аймактардыҥ башкартуларыныҥ јаандарыла ӱредӱликтиҥ тергеелик системазыныҥ курч сурактарына учурлалган јуун ӧткӱрди.

Ол кӧрӱлип јаткан сурактардыҥ учурлузын темдектеп, эл ӱлекерлерди ле АР-дыҥ «Ӱредӱликтиҥ ӧзӱми» деген госпрограммазын бӱдӱреринде муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јаандары таҥынаҥ каруулу болгонын эзетти. «Бир канча ууламјылар јаҥыс ла иш-керектерге акча-манат чыгарарынаҥ эмес, је онойдо ок ӧйлӱ-ӧйинде тӧзӧмӧл иштеҥ ле башкарганынаҥ камаанду. Бу сурактар јаантайынгы ајаруда болор керек» — деп,  Динара Култуева айтты.

2021 јылда «Кажы ла баланыҥ једими» деген тергеелик ӱлекердиҥ темдектелген кӧргӱзӱлери керегинде ле муниципал кеминде ӱзеери ӱредӱ тӧзӧӧри керегинде АР-дыҥ ӱредӱ ле билим аайынча  министри Ольга Саврасова јетирди.

Ӱлекердиҥ тӧс кӧргӱзӱлериниҥ бирӱзи — ӱзеери ӱредӱде ӱренип турган 5-теҥ ала 18 јашка јетире балдардыҥ ӱлӱзи деп, ол јетирди. 2021 јылда тергееде ӱзеери ӱредӱниҥ 40 тӧзӧлмӧзи иштейт, ол тоодо балдардыҥ санаттыҥ 12 школы, спорттыҥ 11 школы, балдардыҥ јайаандыгыныҥ тогус тӧс јери, ӱч кӱӱлик школ, балдардыҥ јайаандыгыныҥ  эки туразы, јиит туристтердиҥ эки станциязы, кееркедим школ.

Бӱгӱнги кӱнде тергееде алты ууламјы аайынча ӱзеери ӱредӱниҥ 2,5 муҥ программазы иштейт: техникалык, туристско-краеведческий, физкультурно-спортивный, кееркедим, естественнонаучный, јонјӱрӱмдик-гуманитарный. 2020 јылдыҥ турулталарыла ӱзеери ӱредӱге јӱрӱп турган балдардыҥ тоозыла бийик кӧргӱзӱлер Чой (82%), Шабалин (82%), Кан-Оозы(81%), Турачак (80%) аймактарда ла Горно-Алтайскта (80%) темдектелген.

Кванториумныҥ кыймыгузына 9,3 муҥ бала кирет. Бийик кӧргӱзӱлер — Горно-Алтайскта ла Майма аймакта. 6-11 класстардыҥ ӱренчиктериниҥ эрте профориентациязыныҥ «Келер ӧйгӧ билет» деген ӱлекериниҥ кӧргӱзӱзи ончо аймактарда толо кемине јеткен.

Министр 2021 јылда ӱзеери ӱредӱге балдардыҥ 76 процентин кийдирери темдектелип турганын айтты.

АР-дыҥ ӱредӱ ле билим аайынча министриниҥ ордынчызы Татьяна Бочкарева тергееде ӱредӱлик тӧзӧлмӧлӧрдиҥ инфраструктуразын АР-дыҥ «Ӱредӱликтиҥ ӧзӱми» деген государстволык  программазы кеминде јаҥыртар иштердиҥ бӱдӱп јатканы керегинде јетирди. Чокумдаза, јурт јерлерде јазашту јаан иштер, эптӱ эдип јеткилдеери, физический культурала, спортло тазыктырынарыныҥ айалгаларын јарандырары керегинде айдылды.

Ол 2021 јылда Кош-Агаштагы В. И. Чаптыновтыҥ адыла адалган школдо, Маймадагы Н. А. Заборскийдиҥ адыла адалган 1-кы таҥмалу школдо, Тӱҥӱрдиҥ, Чойдыҥ школдорында ла Саратанда балдардыҥ «Солоҥы» школында јаан јазашту иштер темдектелгенин айтты.

Онойдо ок текшиӱредӱлик тӧзӧлмӧлӧрдӧ физический культурала, спортло тазыктырынарына јарамыкту айалгалар тӧзӧӧри јанынаҥ јаан иштер ӧткӱрилет.

Быјыл тогус спортзалда јаан јазашту иштер ӧткӱрери, школдогы 5 спортклуб тӧзӧӧри, спорттыҥ  ачык 13 площадказын спорт јазалдарла јепсеери темдектелет. Тургуза ӧйдӧ ӱредӱ ле билим аайынча республикан министерство спорттыҥ јазалдарыныҥ ла јепселдериниҥ тооломын белетейт ле јӧптӧйт. Спортзалдарда јазашту иштерди ле площадкаларды јеткилдеерин быјыл куран айдыҥ 10-чы кӱнине јетпей тӱгезип салары темдектелет.

Ольга Саврасова Кӧксуу-Оозында 275 јерлӱ ле Горно-Алтайскта Заимка микрорайондо 750 јерлӱ школдорды тудары керегинде јетирди.

Министрдиҥ айтканыла, Заимкада школдыҥ техникалык белен болгоны 97%, оны тузаланарына келер ӱредӱлик јылдыҥ бажында кийдирери пландалат. Кӧксуу-Оозында школдыҥ тудум иштерин божодорго ӱзеери иштер ӧткӱрер керек, оноҥ улам ӱлекер-чоттомол документацияга кубулта-тӱзедӱлер  јӧптӧлгӧн.

Динара Култуева муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ чыгартулу улузын јолдыҥ картазыныҥ некелтелерин бӱдӱрип, иштерди ӧйлӱ-ӧйинде тӱгезерге чырмайзын деп кычырды.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

 

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина