Алтайдын Чолмоны

Национальный ӱлекерге тайанып…

29.03.2021

«Спорт — јӱрӱмниҥ некелтези» деген национальный ӱлекер аайынча Шабалин аймакка «Ишке ле коруланарына белен» (ГТО) деп комплекстиҥ площадкаларын јепсеп јазаарына, бу комплекстиҥ нормативтерин табыштырарына керектӱ эдим-јазалдар јеткилинче келген деп айдар керек. Ол керегинде аймактыҥ спортшколыныҥ директоры Айдар МАЛЧИНОВ куучындайт:

—Биске национальный ӱлекер аайынча ГТО-ныҥ комплексиниҥ эдим-јазалдары 2020 јылда келген. Олордыҥ бир кезеги Шабалинде «Юность» стадиондо тургузылган. Ӱлекер аайынча Чаргы јуртта дезе тогус, Улус-Чаргыда ӱч тренажер кондырылып јазалган.

Аймактыҥ тӧс јуртында Советский оромдо анайда ок хоккейдиҥ коробказы тудулган. Национальный ӱлекер аайынча келген хоккейдиҥ бу коробказы аймакта хоккейле спорттыҥ бӱдӱмин оноҥ ары ӧскӱрер јаан аргалар ачып, ичкери тебӱ берер деп сананып турум. Шабалинде балдарды хоккейге Сергей  Иванович Афанасьев тазыктырып јат. Бисте Чаргы јуртта хоккейдиҥ секциязы база бар. Мында балдарды Александр Петрович Попов таскадат.

ГТО-ныҥ комплекстерин тургузар ӧйдӧ биске јаан болушты «Тепловодсервис» ООО-ныҥ ишчизи Андрей Карасев ло таҥынаҥ аргачы Владислав Матыев јетиргендер. Арга келижип турарда, олорго јаан быйан айдып турум. Национальный ӱлекер улустыҥ су-кадыгын тыҥыдарына јаан јӧмӧлтӧзин јетирип јат деп темдектеер керек. Эмди тегин улус, анчада ла јашӧскӱрим, чӧлӧӧ ӧйдӧ стадионго, алдындагызына кӧрӧ, чик јок кӧп келип,  спортко ло физкультурага таскадынып, бу тренажерлорды элбеде тузаланып турулар.

Улустыҥ су-кадыгыла колбулу сурактарды, спортло, физкультурала тудуш керек-јарактарды аймактыҥ администрациязыныҥ јааны Эрчим Борисович Сарбашев јаантайын бойыныҥ ајарузында тудат. Аймактыҥ тӧс јуртыныҥ јурт јеезезиниҥ јааны Мерген Николаевич Чичканов биске база јаан болужын јетирет. 2021 јылдыҥ башталганында ДЮСШ-та «Ишке ле коруланарына белениниҥ» (ГТО) комплексиниҥ нормативтерин тестировать эдетен тӧс јер тӧзӧлгӧн. Оныҥ јаанына Артем Мищириков тудулган.

Эмди бисте бойыста ГТО-ныҥ нормативтерин тестировать эдетен тӧс јер бар. Ол јок болордо, улай ла Горно-Алтайск јаар јӱретен болгоныс. Ого кӧп ӧй баратан. Бу јуукта бойыста ГТО-ныҥ нормативтерин табыштырары  аайынча фестиваль да ӧткӱрдибис. Бис оны «Ишке ле коруланарына белен» деп комплексти СССР-да тӧзӧгӧнинеҥ ала 90 јылдыгына ла президент Владимир Путинниҥ Россияда ГТО-ныҥ јаҥы комплексин тӧзӧӧри керегинде Јарлыкка кол салганынаҥ ала јетинчи јылдыгына учурлай ӧткӱргенис.

Комплексти тестировать эдетен маргаандар аймактыҥ спортшколыныҥ залында ӧткӧн. Бу фестивальда јурт јеезелердиҥ физкультура сӱӱчилери сӱрекей эрчимдӱ турушкан. Балдар, эр ле ӱй улус ортодо болгон маргаандарда бастыра тӧртӧн јети кижи турушкан. Олор комплекстиҥ тӧрт башка бӱдӱминде тартышкандар. ГТО-ныҥ кӱнинде Шабалин аймактыҥ администрациязыныҥ јааныныҥ баштапкы ордынчызы Татьяна Золотухина, физкультураныҥ ла спорттыҥ республикан комитединиҥ председателиниҥ ордынчызы Евгений        Сюремеев, ГТО-ныҥ бастырароссиялык кыймыгузыныҥ Алтай Республикадагы элчизи, самбо кӱрешле телекейдиҥ чемпионы Виталий Уин спорт сӱӱчилерге баштанып, бойлорыныҥ уткуулду сӧстӧрин айткандар.

Тӧрт бӱдӱм аайынча ӧткӧн маргаандардыҥ јаргычыларыныҥ ижин дезе аймакта ГТО-ныҥ нормативтерин тестировать эдетен тӧс јердиҥ јааны  Артем Мищириков башкарган. Комплекстиҥ нормативтерин табыштыратан маргаандардыҥ экинчи бӧлӱги кар кайылып, јер кургаза, Шабалинде «Юность» стадиондо ӧдӧр. ГТО-ныҥ кӱниниҥ текши турулталарын шак ол тушта кӧрӧрис.

«Спорт — јӱрӱмниҥ некелтези» деген программа «Демография» деген национальный ӱлекерге кирип јат. Аймактыҥ тӧс јуртында ла јурт јеезелерде бу программа аайынча ГТО-ныҥ комплекстери тудулып ла иштеп баштаганыла колбой, эрӱӱл јӱрӱм јӱрӱп, су-кадыгын тыҥыдар кыймыгуда туружып турган улустыҥ тоозы бистиҥ аймакта оноҥ ары  кӧптӧӧр  деп бодоп турум. Аймакта ГТО-ныҥ комплекстери бӱгӱнги кӱнде 350 квадрат метр јерде тудулган. Јада тура оныҥ турган јери там элбеер деген ижемјилер база бар.

П. КАБАР

Е. БУТУШЕВТИҤ фотојуруктары