Кӧп jакшы керектер эдерге амадаган...

Кӧп jакшы керектер эдерге амадаган…

05.04.2021

Кандык айдыҥ 5-чи кӱнинде Аржан Валерьевич Иташевтиҥ божогонынаҥ бери 2 jыл болды.

Ӧй коркышту тӱрген ӧдӱп jат, санаамда бу ла jууктарда jееним «јакшылар, таай» деп эзендешкен, каткырган, кӱлӱмзиренген келип туратан ошкош эди. Эки jылдаҥ кӧп ӧй ӧдӱп калтыр… Алтайым, албатым деп сананып, санааркап, кӧп jакшы керектер эдерге амадап jӱрген jееним ак-jарыктаҥ коркышту эрте jӱре берди. Улус алтайга, телеҥитке, тубага, чалкандуга бӧлӱнбей, бирлик бир албаты болзын деген амадулу болгон.

Бир катап Аржан айлымга келерде: «Jееним, сен бажыҥды политикага араайынаҥ сугуп ла брааткан эмтириҥ. Политика – ол кирлӱ керек болор» деп айткам. «Канайдар оны, эдип турган ижимле, керектерле ол ӱзе колбулу, тудуш» дегени санаамга кирет. Алтай jерис артап, сӱрее-чӧпкӧ бӱркелип jат, мыныҥ аайына тӱрген чыкпаза, оноҥ орой болор деп айдып туратан. Кӧлӱктӱ маҥтадып браатса, jолды кечире ӧркӧ маҥтаза, токтой тӱжеле сакып,
ӧткӱрип ийер.

Г. И. Чорос-Гуркинниҥ музей-туразы, анда эдетен иштер керегинде куучындап туратан. Нениҥ учун Г. И. Чорос-Гуркиндий,
Л. В. Кокышевтий, А. В. Иташевтий ле оноҥ до ӧскӧ, албатызы учун туружатан, айдынатан алтай эрлер jӱрӱминеҥ андый эрте jӱре бергилейт?! Кезик улустыҥ айдыжыла, «јакшы кижиниҥ jӱрӱми кыска». Та, билбей турум, бу сӧстӧр чын болзо – коркышту ачымчылу. Эрӱ чырайлу, тӧп куучынду jееним улуска кыйгырганын, jамыркаганын бир де кӧрбӧгӧм, укпагам. Ижи аайынча јӱрӱп, бистиҥ айылга келзе, бойыныҥ тискинчизин кожо кийдирип, чайладар. Онызы болбой, мойножып турза, «Василий, это неуважение к моему дяде» деп кокырлап туратан.

Оогош, кичинек балдарга кару болгон. Кандый ла уйалчак, ӧскӧлӧҥкӧй балдарла тилди таап, куучындажып отурар. Айылдап келзе, мениҥ кичинек кызымды «Слер, кичинек таай» деп айдар. Аржанныҥ адазы Валерий Кимович менеҥ алты jашка jаан да болзо, мени «Слер» дейтен. Ол jееним база jиит тужында божоп калды. Эмди керде-марда Аржан керегинде куучын болзо, Алина балам качан да болзо «Аржан jееним» деп айдып jат. Аржан божоп каларда, jаан удабай, маказырап, jамандаган да кӱлӱктер болгон деп уккам. Андый улусты Кудай, Салым бойы кӧргӧй. Jеенимниҥ чыккан-ӧскӧн jеринде, Моты-Оозы jурттыҥ школыныҥ эжигиниҥ jанында оныҥ сӱр-кебери туруп jат. Бу jердиҥ кандый бир оромын jерлежистиҥ адыла адап салза, чын болор эди.

Григорий СОРОШЕВ

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина