Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Ӧрттӧр чыгар чочыдулу ӧйдӧ

15.04.2021

Тергееде јеткер-тӱбектӱ айалгаларды болдыртпазы ла олордыҥ салтарын јоголторы, ӧрттӧр чыгар чочыдулу ӧйдӧ республиканыҥ јеринде ар-бӱткендик ӧрттӧр чыкпазын јеткилдеери аайынча камыстыҥ јуунын кандык айдыҥ 13-чи кӱнинде Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин ӧткӱрген.

Јуунды ачып тура, Россияныҥ президенти Владимир Путинниҥ јакыганыла кӧпшиген јаскы сууларды јеткер јогынаҥ ӧткӱрери, анайда ок эл-јон јаткан јерлерди, экономикалык ла јонјӱрӱмдик учурлу тудумдарды  корыыры аайынча текшироссиялык командно-штабной ӱредӱлер бу кӱнде башталганын тергеениҥ башкараачызы јетирген. Ондо бӱдӱретен чокум иштер темдектелгенин ле олорды план аайынча ӧйлӱ-ӧйинде бӱдӱрери керектӱ болгонын ол айткан.

Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јӧбиле кандык айдыҥ 1-кы кӱнинеҥ ала тергееде ӧрттӧр чыгар чочыдулу ӧйлик башталганын ла јуук ӧйлӧрдӧ ӧрттӧрди болдыртпас аҥылу ээжилер тургузыларын Олег Хорохордин јетирген.

Бӱгӱн муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ башкараачыларыныҥ јӧптӧгӧниле Майма, Оҥдой, Чамал, Шабалин, Улаган ла Кош-Агаш аймактардыҥ јерлеринде ӧрттӧрди болдыртпас аҥылу ээжилер тургузылган.

Бу ӧйдӧ аҥылап белетелген ле јазалган јерлердеҥ башка ачык јерлерде от саларга, ондо курсак белетеерге, сӱрее-чӧпти, ӧлӧҥди ле ӧскӧ дӧ таштанчыларды ӧртӧӧргӧ јарабас.  Ӧрт чыгарын болдыртпас некелтелерди бускан улус администрациялык каруузына тургузылар.

«Алтай Республиканыҥ  улус јаткан јерлеринде эски ӧлӧҥ кӱйген учуралдар темдектелген, анайда ок Эликманардагы, Ийиндеги, Улагандагы ла Чамалдагы лесничестволордыҥ јерлеринде ар-бӱткендик беш ӧрт чыккан. Кандык ла кӱӱк айларда ай-кӱнниҥ айалгазы јылу болор, ӧрттӧр чыгар чочыду јаан, оныҥ учун јеткер-тӱбектӱ керектерди болдыртпаска ончо керектӱ иштерди бӱдӱрер, аҥылу ајаруны эл-јон ортодо јартамал ишти ӧткӱрерине эдер керек» – деп, республиканыҥ башкараачызы темдектеген.

Граждан коруланыш, јеткер-тӱбектӱ айалгаларды ла ӧрттиҥ јеткерин болдыртпазы аайынча комитеттиҥ јааны Юрий Леонтьевтиҥ айтканыла, республикада ар-бӱткендик ӧрттӧр чыгар чочыду јаан ӱч ӧй темдектелет, олордыҥ баштапкызы кандык айда башталып, кӱӱк айдыҥ ортозына јетире улалат. Бастыра муниципал тӧзӧлмӧлӧрдӧ патрульный, патрульно-маневренный,  маневренный ла патрульный-шиҥжӱ бӧлӱктерди тӧзӧӧри аайынча тап-эрик документтер белетелип, олорды бӱдӱрер иштер башталганын ол јетирген. Ар-бӱткендик ӧрттӧрди болдыртпазы ла олордыҥ тӱбектӱ салтарын јоголторы аайынча тергееде 2020 кижи ле 550 техника иштеери темдектелген. Бого коштой, ӱзеери шиҥжӱни эл-јон јаткан 143 јерлерде јурттардыҥ старосталары ӧткӱрет.

АР-дыҥ ар-бӱткендик байлыктар, экология ла туризм аайынча министри Екатерина Поварованыҥ јуунда айтканыла, республиканыҥ агаш кӧмзӧзин корыыр ишти 11 автоном учреждениелер бӱдӱрет. Ӧрттӧр ӧчӱрер тӧзӧлмӧлӧрдӧ 193 специалист, 208 техника белетелген. Анайда ок «Авиаагашкорулашта» Ми-8  таҥмалу ӱч вертолет, шиҥжӱ ӧткӱрер тӧрт летчик ле ӧрт ӧчӱрер десант службаныҥ 55 специализи белен.

Россияныҥ МЧС-ыныҥ Алтай Республика аайынча тӧс башкартузыныҥ јааныныҥ молјуларын удурумга бӱдӱрген Александр Романовтыҥ јетиргениле, ӧрт чыгар чочыдулу ӧй  башталганыла сӱрее-чӧпти, кургак ӧлӧҥди кӱйдӱргенинеҥ, отло чебер эмес болгонынаҥ улам ар-бӱткендик ӧрттӧр чыгар чочыду јаан.

Комиссияныҥ јӧбиле муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ башкараачыларына эл-јон јаткан ла оны эбире јерлерде сӱрее-чӧпти, кургак ӧлӧҥди, ӧлӧҥ чапкан јерлерди ӧйлӱ-ӧйинде јуунадарын шиҥжӱде тудары јакылган. Анайда ок јер ээленген улусла јартамалду иш ӧткӱрерин, сӱрее-чӧпти ле кургак ӧлӧҥди јаткан јеринде улайын јуунадары керектӱ болгонын эл-јонго јартаарын.

Јуунда ӧрт чыгарынаҥ коруланарында ла оны ӧчӱреринде бойыныҥ кӱӱниле турушкандардыҥ кыймыгузын ӧскӱрер сурактар база шӱӱжилген. Ӧрттӧрди болдыртпазында ла оны ӧчӱреринде бойыныҥ кӱӱниле турушкандардыҥ текшироссия-
лык биригӱзиниҥ Алтайдагы республикан бӧлӱгиниҥ јааны Евгений Придубковтыҥ јетиргениле,  адалган организацияныҥ 122 бӧлӱгинде 776 кижи туружат. Олор текши тоозы 28 муҥнаҥ ажыра  улусту  эл-јон  јуртаган 107 јерлерди  корузына алган.

Некелтелер аайынча, бойыныҥ кӱӱниле ӧрт ӧчӱреринде турушкандар ӱредӱлӱ тӧс јерлерде профессионал ӱредӱ ӧдӧр учурлу. Олег Хорохордин тергееде мындый ӱредӱни тӧзӧӧрине керектӱ акчаны чыгарарын јакыган. Бу ишти быјыл ла баштаар керек деп, ол айткан.

Анайда ок јуунда тергееде эл-јонго јонјӱрӱмдик јӧмӧлтӧ јетирериниҥ башкартуларыныҥ чодында турган билелерге ӧрттӧҥ јеткер болбозын јеткилдеер сурактар аайынча јартамалду иш ӧткӱрери шӱӱжилген. Муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ башкартуларыныҥ јаандарына ӧрт чыкканын јетирер автоном јазалдарды тургузар, эл-јонныҥ јонјӱрӱмдик јанынаҥ ас корулалган, јадын-јӱрӱмниҥ кӱч айалгаларына кирген улуска, кӧп балдарлу билелерге печкелерин јазадарга, ӱрелген электроэмиктерин солыдарга болуш јетирер шӱӱлтелер эдилген.

АР-дыҥ ӱредӱлик ле билим аайынча министри Ольга Саврасова «Јеткер болбозыныҥ школы» деген маргаандарды ӧткӱрери керегинде јетирӱ эткен. Оныҥ айтканыла, республикан мындый маргаандар кичӱ изӱ айдыҥ 22-чи кӱнинеҥ ала 26-чы кӱнине јетире ӱредӱ-таскадуныҥ «Азимут» деген јеринде ӧдӧр.

Јуунда анайда ок јайгыда балдарды амырадарыныҥ сурактары шӱӱжилген. Бодоштыра чоттомолдорло, быјыл балдардыҥ су-кадыгын орныктырар 147 лагерь иштеери, олордо 20 муҥнаҥ ажыра балдар амыраары темдектелет. Олег Хорохордин балдар амыраар тудумдарды ончо некелтелерге, ол тоодо эпидемиялык ла ӧрт чыгар јеткер болдыртпазына келиштире белетеерин кыракы шиҥжӱге аларын јакыган, ол анайда ок јараду јок јерлерде балдар амыраарын јартына чыгарары јаан учурлу болгонын темдектеген.

Комиссияныҥ јӧбиле балдар амырайтан јерлер јӱк ондо иштеер улус толо медициналык шиҥжӱ, иммунизация ла гигиеналык ӱредӱ ӧткӧн кийнинде ижин баштаар аргалу. Кажы ла смена иштеер алдында аш-курсак белетеер бӧлӱктиҥ ишчилери ишке чыгатан ӱч кӱннеҥ озо ич-карынныҥ југуш оорулары бар-јогын јартаар шиҥжӱ ӧдӧр учурлу.  Анайда ок коронавирусту југуш оору јайыларын болдыртпаска ишке вакциналаткан эмезе эди-канында оорудаҥ корулаар антитела бар улусты алар шӱӱлте айдылган.

 

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

 

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина