Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Тӱндӱк базыт элбек јол алынат

19.04.2021

Ӧткӧн амыраар кӱнде Горно-Алтайск калада чаначылардыҥ Јыландудагы базазында тӱндӱк базытчылардыҥ маргааны болды. Маргаанды Россияныҥ тӱндӱк базытла федерациязыныҥ республикан бӧлӱгиниҥ баштаҥкайы аайынча тӧзӧмӧл группа волонтерлорло кожо ӧткӱрди. Калада ӧткӧн баштапкы маргаанда Горно-Алтайсктыҥ, Майманыҥ ла Шабалинниҥ тӱндӱк базытчылары эрчимдӱ туруштылар. Кӱнниҥ айалгазы коомой до болгон болзо, спортчылар кӱӱн-санаазы омок-јардак туруштылар.

Маргаан туружаачылардыҥ јаштары аайынча ӱч категорияла ӧтти. Баштапкы категория: 35 јаштаҥ ала 54 јашка јетире базытчылар 5 километрге бастылар. Экинчи категория: 55 јаштаҥ ала 59 јашка јетире спортчылар база 5 километрге маргыштылар. Онойдо ок алтан јаштаҥ ӧрӧ јашту базытчылар  эки километрге баскан. Бастыра базытчылар регистрацияны ӧдӱп, адылу номерлерин алдылар.

Јаргычылардыҥ јартамалдарыныҥ кийнинде спортчылар маргаанга бир уунда чыктылар. Јол кезиктей балкашту да болзо, олор ичкери базыдын арайлатпай ла маргыштылар. Финишке келген кажы ла спортчыга финишер-туружаачыныҥ медали илилди. Онойып, калганчы туружаачыга кереес медаль тагылган кийнинде, ончозы јуулыжып, изӱ чай ичип, тыныш алындылар. Оныҥ кийнинде кайралдаш башталды.

Баштапкы категорияныҥ спортчылары ортодо баштапкы ӱч јер мынайда ӱлештирилди:

1-кы јер – Алена Шкакова

2-чи јер – Зульфия Шадеева

3-чи јер – Римма Аяшева

Экинчи категорияныҥ спортчылары ортодо:

1-кы јер – Раиса Язарова

2-чи јер – Светлана Бушанова

3-чи јер – Алина Ткачева (Майма)

Ӱчинчи категория ортодо:

1-кы јер – Лидия Чекурашева (Шабалин)

2-чи јер – Серафима Сыева (Майма)

3-чи јер – Нина Бельчекова

Эр улустаҥ маргаанга јӱк Радмир Давыдович Жуминов чыкты. Ол абсолютный јеҥӱчил болуп, јеҥӱчилдиҥ кереес сыйыла, дипломло, медальла кайралдатты.

Бастыра базытчылар финишердыҥ кереес медальдарыла кайралдатты. Јеҥӱчил ӱч јерге чыккандар дипломдорло, медальдарла кайралдаткан. Баштапкы јер алган спортчыларга медальдар, дипломдор берилгениле коштой, кереес сыйлар сыйлалды.

Кайралдар табыштырылар ӧйдӧ «Алтайдыҥ эпшилери» деп јондык организацияныҥ председатели Светлана Полетаева федерацияныҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ јаанына, спортчыларга су-кадыкка јаан јӧмӧлтӧ-болушту тӱндӱк базытты республикада јайып, јарлап, ого ӱредип тургандары учун быйан айдып, ӱч эпшиге (ол тоодо эҥ базыткыр Раиса Язаровага) «Россияныҥ ӱй улузыныҥ биригӱзи» деп бичиктӱ ап-ак курткалар сыйлады.

Онойдо ок Россияныҥ тӱндӱк базытла федерациязыныҥ тергеелик бӧлӱгиниҥ президенти Наталья Кушеровага,  Людмила Коргинага ла Чейнеш Саданчиковага спорттыҥ «Спорт туризм» бӱдӱминиҥ ӱчинчи категориялу јаргычыларыныҥ сертификады табыштырылды.  Олор Новосибирск калада ӱредӱ ӧдӱп, спорт јаргычылардыҥ ченелтезин ӧткӧндӧр. Кӧп тоолу тӱндӱк базытчыларга спорттыҥ волонтерлорыныҥ сертификаттары база берилди. Бу спорт јаргычылар ла волонтерлор быјыл куран айдыҥ 5-8 кӱндеринде Шабалин аймакта Кумжулуда ӧдӧтӧн «Kumzhulu Trail & running nordic walking» деп јаан ӱлекер-маргаанда иштеер.

Келер кӱӱк айдыҥ 15-16 кӱндеринде тӱндӱк базытчылардыҥ Камлакта база бир маргааны ӧдӧри темдектелет. Алтай Республиканыҥ Кубогы «Сема» деп адалып, маргыжулар 5 ле 10 километрге ӧдӧр. Онойдо ок экинчи кӱнде дезе Кумжулуда јайгыда ӧдӧтӧн јаан учурлу маргаандардыҥ јолыла (эҥ узуны – кырларла 35 км) таныштырулу  базыт болоры темдектелет.

2021 јыл тӱндӱк базытчыларга маргаандардаҥ башталганын ајаруга алза, «јылды канай уткуп баштаарыҥ…» дегени чилеп, бу јыл маргаандарга бай болоры сезилет. Бу јылдыҥ чаган айыныҥ каникулдарында «100 км от Рождества до Рождества» деген бастырароссиялык акцияда бистиҥ базытчылардыҥ командазы эрчимдӱ турушкан эди. Кӱндер соок то турган болзо, кезик спортчылар кӱннеҥ кӱнге јолго чыгып, текши тооло 100 километрдеҥ кӧп баскандар. 2021 де јылга кирер јаҥар айда тӱндӱк спортчылар алтамдарла чоттолып турган «Человек идущий» деп бастырароссиялык маргаанда база турушкан ла ас эмес алтамдар кӧргӱскен.

Бӱгӱнги кӱнде тӱндӱк базытчылардыҥ тоозы там ла кӧптӧп туру. Тӱндӱк базытчылар Горно-Алтайскта, Маймада, Шабалинде, Кан-Оозында, Экинурда ла Чаргыда ӱредӱ ӧдӱп, су-кадыгын тыҥыдып, ар-бӱткенди айланып базып турулар. Олор ончозы РФСХ-ныҥ тергеелик бӧлӱгине окылу киредилер. Спорттыҥ бу бӱдӱмиле јашӧскӱрим, балдар база јилбиркеер, гаджеттерин туура салып, ару кейге, ар-бӱткенге чыгар, кыймыгы кӧп јӱрӱмге кирер деп иженер керек.

Н. БЕЛЬЧЕКОВА

 

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина