Јербойында бойы башкарынары — албатыныҥ јаҥы

22.04.2021

Јылдыҥ ла кандык айдыҥ 21-чи кӱнинде Јербойында бойы башкарынарыныҥ кӱни темдектелет. 1785 јылдыҥ бу кӱнинде императрица Екатерина II калаларга Жалованный грамоталарга кол салган, онызы Россияда јербойында бойы башкарынары керегинде јасакберимниҥ тӧзӧлгӧзи болгон.

Россия Федерацияныҥ конституционный стройыныҥ тӧс тӧзӧлгӧлӧриниҥ бирӱзи јербойында бойы башкарынары (МСУ) болуп јат. «Россия Федерацияда јербойында бойы башкарынары иштейт ле оныҥ быжулаштары јӧптӧлгӧн. Јербойында бойы башкарынары бойыныҥ таҥынаҥ чыдуларыныҥ кеминде иштейт, оныҥ органдары государственный јаҥныҥ органдарыныҥ системазына кирбей јат» — деп, Тӧс јасакта темдектелген.

МСУ-ныҥ органдарыныҥ тӧс чыдулары «Россия Федерацияда јербойында бойы башкарынарын тӧзӧӧриниҥ текши ээжилери керегинде» 131-ФЗ таҥмалу федерал јасакла чокымдалган. Јербойында бойы башкарынарыныҥ органдары јасакла башкарынып, јербойында учурлу сурактарды таҥынаҥ бойы аайлаштырат. Албатыга эҥ јуук бу јаҥ бӱгӱн оныҥ тӧс болушчы-јӧмӧӧчизи, ижемјизи болуп турганын јӱрӱмдик ченемел керелейт. Јербойыныҥ албатылык бу јаҥы нацӱлекерлерди, госпрограммаларды, башка-башка ӱлекерлерди бӱдӱреринде база туружат. Муниципалитеттердеги кӧп тоолу јакшынак керек-јарактар шак ла јербойында бойы башкарынарыныҥ органдарыныҥ баштаҥкайы аайынча јӱрӱмде бӱткенин темдектеер керек.

2021 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-кы кӱнинде болгоныла, Алтай Республикада муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ тоозы 102, ол тоодо муниципал аймактар — 10, каланыҥ округы — 1, јурт јеезелер — 91. Тергеениҥ албаты-јоныныҥ тоозы 221 муҥ кижи, ол тоодо калада јаткан улустыҥ тоозы 64,5 муҥ кижи, јурт јерлерде — 156,5 муҥ.

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым