Балдардыҥ јайгы амыралтазы јеткер јок болор учурлу

24.05.2021

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин Алтай Республиканыҥ чочыдулу айалгаларды болдыртпазы, олордыҥ салтарларын јоголторы ла ӧрт чыгарын болдыртпазын јеткилдеери аайынча камызыныҥ јуунын ӧткӱрди.

Бу сурак аайынча иштеп турган министерстволордыҥ башкараачылары јайгыда суулу объекттерде улуска јеткер болбозын јеткилдеер иш-керектер тӧзӧӧри керегинде јетирдилер. Онойдо ок олор јайгыда балдар амыраар ла су-кадыгын орныктырар јерлерде санитар-эпидемиологиялык тыш-амыры ла ӧрт чыгар јеткерди болдыртпазы керегинде јетирген.

«Суу объекттерде улусла јеткер болбозына јаан ајару керек. Јылдыҥ ла јайгыда профилактикалык иштер ӧткӱрилип турган да болзо, тергеебисте ондор тоолу улус сууда коройт. Ол тоодо јербойыныҥ улузы ла туристтер, олор ортодо балдар да бар» — деп, тергеениҥ башчызы айтты.

Олег Хорохордин андый учуралдар барын темдектеди. Улус кӧп лӧ сабада керексинбези, балдарын јазап кӧрбӧй турганы учун тӱбекке кирет, коройт. Оныҥ айтканыла, јеткер болдыртпазына бӱгӱн эдилип турганын шиҥдеп кӧрӱп, оны тыҥыдары аайынча ӱзеери баштанулар кийдирер керек.

«Эҥ учурлу сурактардыҥ база бирӱзи — ол балдардыҥ су-кадыгын орныктырар учреждениелерде балдарла јеткер болбозын јеткилдеери. Јайгы амыралта ӧй удабас ла башталар, учреждениелерди балдар уткуурына толо кеминде белетеер керек, ол тоодо эпидемиялык айалгага, коронавирус југуш оору таркабазына келиштире» — деп, тергеениҥ башчызы айтты.

Текшилей алза, айалга, былтыргызына кӧрӧ, кирезинде, је андый да болзо, чочыдулар артып јат. Оныҥ учун балдардыҥ амыражы јакшы ла јеткер јок ӧтсин деп, керектӱ иштерди ӧйинде бӱдӱрер керек деп, ол чокумдады.

Башчы муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ башчыларына балдардыҥ лагерьлерде јайгы амыралтазыныҥ сурактарына ајаруны тыҥытсын деп айтты.

2021 јылда Алтай Республикада суу объекттерде улус јеткерге кирбезин јеткилдеери аайынча иштер керегинде Россияныҥ МЧС-ыныҥ Алтай Республика аайынча баш башкартузыныҥ јааны Андрей Бурлаков куучындады. Оныҥ айтканыла, 2021 јылдыҥ ӧткӧн ӧйиниҥ туркунына сууда ӱч јеткер болгон — эки кижи короп калган, бирӱзи сурузы јок јылыйган деп чотолот. 2020 јылда јеткерлӱ 31 учурал болгон, олордо 34 кижи божогон, ол тоодо беш бала.

Ӧдӱп јаткан јылда Горно-Алтайскта, Майма ла Чамал аймактарда ӱч пляж ачары темдектелет. Онойдо ок Кош-Агаш јурттыҥ Каменистое кӧлинде пляж ачарга белетеништӱ иштер ӧдӧт.

Тергееде јаткандар ортодо профилактикалык иштер ӧдӱп турганын А. Бурлаков чокумдады. Аҥылу белетелбеген, је улус амырап турган суулу јерлерде чочыдулар керегинде темдектер тургузылат.

АР-дыҥ ӱредӱлик ле билим аайынча министри Ольга Саврасова лагерьлердиҥ башкараачыларына балдардыҥ јайгы амыралтазыныҥ программаларына сууда јеткер болдыртпазы ла ӧрт чыгарбазы јанынаҥ уроктор, мастер-класстар кийдирзин деп јакылта эдилгенин айтты.

Камыстыҥ туружаачылары јеткер болдыртазын јеткилдеп турган иштерди тыҥыдар, Алтай Республиканыҥ сууларында јеткерлер болдыртпазы аайынча темдектерди ӧйинде тургузар, суу объекттерде бойын канайда тудунары керегинде јартамал куучындар ӧткӱрер, рейдтер тӧзӧӧр деп јӧптӧдилер.

Балдар јайгыда амыраар ла су-кадыгын орныктырар учреждениелерде санитар-эпидемиологиялык тыш-амырды јеткилдеер иш-керектер керегинде Роспотребшиҥжӱниҥ Алтай Республика аайынча башкартузыныҥ санитар шиҥжӱ бӧлӱгиниҥ јааны Елена Кичинекова куучындады. Ол тергееде су-кадыкты орныктырар јайгы 150 учреждение, ол тоодо тӱште јӱрер 136, кала тыштында стационар он учреждение, палаткаларлу ӱч лагерь, иштиҥ ле амыралтаныҥ ӱч лагерин ачары темдектелип турганы керегинде јетирди. Лагерьлерде текши тооло 21 муҥ бала амыраар. Оныҥ айтканыла, 2021 јылда балдардыҥ амыражын тӧзӧӧр јерлерде иш COVID-19 инфекция таркап турган чочыдулу айалгада аҥылу аайыла ӧткӱрилер.

Јаҥы санитар ээжилер аайынча болзо, отрядта балдар толо кеминеҥ 75 процентке ле јетире алылар, лагерьлерде иштеер улус коронавирус југуш ооруга кыйалтазы јогынаҥ шиҥжӱ ӧдӧр. Онойдо ок норо-,
рота- ла ӧскӧ дӧ вирустарга шиҥдеер ишчилердиҥ тооломы тургузылган.

Су-кадыкты орныктырар јайгы учреждениелерди ачарга олордыҥ јерлеринде каршулу курт-коҥысты јоголтор иштерди кыйалтазы јогынаҥ эдер керек.

Ольга Саврасова АР-дыҥ ӱредӱлик ле билим аайынча министерствозына башкарткан балдар амырап ла су-кадыгын орныктырып турган јерлерде 2021 јылда 737 бала амыраар деп јетирди. Онойып, 540 бала «Манжерок» лагерьде амыраар, ӧскӱс ле ада-энезиниҥ кичеемели јок артып калган балдардыҥ Г. К. Жуковтыҥ адыла адалган школ-интернадыныҥ 85 ӱренчиги — «Черемушки» лагерьде, В. К. Плакастыҥ адыла адалган республикан гимназияныҥ 112 ӱренчиги — балдардыҥ су-кадык орныктырар-ӱредӱлик «Чедирген» деген тӧс јеринде.

Ол онойдо ок бӱгӱнги кӱнде дератизацияга ла акарицид иштерге јӧптӧжӱлер тургузылган, лагерьде иштеер улусты гигиеналык ууламјы јанынаҥ ӱредериниҥ ӧйи јӧптӧлгӧн, балдардыҥ медициналык јеткилдежи аайынча су-кадыкты корыыр учреждениелерле јӧптӧжӱлер тургузылган, балдардыҥ лагерьлеринде террористический јанынаҥ корыыры аайынча комплексный иштер ӧдӱп турганын айтты.

Алтай Республикада јайгыда балдар амыраар ла су-кадыгын орныктырар јерлерде ӧрт болдыртпазын јеткилдеери аайынча иш-керектер керегинде Андрей Бурлаков јетирди. Ол ӧрт болдыртпазын јеткилдеер ээжи-некелтелерди бӱдӱрери аайынча ширтӱлер, профилактикалык иш-керектер темдектелгенин чокумдады.

А. Бурлаков онойдо ок граждан корулаш, эл-јонды ла јерлерди чочыдулу айалгалардаҥ корыыры ла ӧрт болдыртпазын јеткилдеери аайынча Алтай Республиканыҥ ла муниципал нормативно-тап-эриктик тӧзӧлгӧзин јарандырар ишти тӧзӧӧри керегинде јетирди.

Јуун ӧйинде АР-дыҥ башкарузыныҥ чочыдулу айалгаларды, ар-бӱткендик косколоҥдордыҥ салтарларын јоголторы ла болдыртпазы аайынча резервный кӧмзӧзинеҥ акча чыгарар сурак шӱӱжилди.

Горно-Алтайск каланыҥ администрациязыныҥ јааны Ольга Сафронова быјыл кандык айдыҥ 30-чы кӱнинде Майма ла Улалу сууларда суу кӧпчигенинеҥ улам калада чочыдулу айалганыҥ режими кийдирилгенин эзетти. Ол ар-бӱткенге каршу јетпезин, ар-јӧӧжӧдӧҥ чыгымдар болбозын деп, аварийно-аргадаачы иштер ӧткӱрилгенин чокумдады. Оныҥ айтканыла, чочыду ӧйинде улус ортодо сынык-бычык алган, корогон учуралдар болбогон, 500 кире кижи јадып турган 142 айылга каршу јеткен.

Чой аймактыҥ јааны Игорь Русскихтиҥ јетиргениле, кӱӱк айдыҥ 1-кы кӱнинде Чой, Гусевка, Советское јурттарда суу кӧпшигенинеҥ 174 кижи јаткан 59 тура сууга алдырткан. Он кӱр, федерал ла тергеелик јолдор ӱрелген.

Камыс Алтай Республиканыҥ резервный кӧмзӧзинеҥ муниципалитеттерге керектӱ акча-манат чыгарарын јӧптӧгӧн.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина