Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Балдардыҥ амыражы ла јурт ээлемниҥ сурактары

31.05.2021

Кӱӱк айдыҥ 27-чи кӱнинде АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ председателиниҥ ордынчызы Герман Чепкинниҥ башкартузыла Башкаруныҥ чазы ӧтти. Бу јуунныҥ туружаачылары «Балдардыҥ 2021 јылдыҥ јайы туркунына амыраарын ла су-кадыгын орныктырарын тӧзӧӧри», «Јурт јерлердиҥ тергеелик ӧзӱми» деген государстволык программалар керегинде сурактарды шӱӱшкиледи.

Јуунда Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордын-
чызы, Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ ла башкарузыныҥ Аппарадыныҥ башкараачызы Михаил Маргачев, АР-дыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ ордынчызыныҥ ижин удурумга бӱдӱреечи Динара Култуева, иштиҥ, јонјӱрӱмдик ӧзӱмниҥ министриниҥ ижин бӱдӱреечи Алексей Санаров, ӱредӱликтиҥ ле билимниҥ министриниҥ ижин бӱдӱреечи Екатерина Чандыева, Роспотребшиҥжӱниҥ Алтай Республика аайынча башкартузыныҥ санитар шиҥжӱ аайынча бӧлӱгиниҥ јааны Людмила Борисова туруштылар.

Баштапкы сурак аайынча Алексей Санаров куучын айтты. Ол бӱгӱнги кӱнде балдар амырайтан ла су-кадыгын тыҥыдатан реестрге кирерге 143 бирлик угузу берилген деген. Олордыҥ ортозында су-кадыкты орныктыратан стационар бирликтер, тӱште амырайтан лагерьлер, иштиҥ ле амыраштыҥ лагерьлери, палаткада јадар бӱдӱмдӱ лагерьлер. 2021 јылдыҥ јайгы амыраар ӧйинде 21738 бала амыраары, су-кадыгын орныктырары, удурумга ишле јеткилделери темдектелген. 169 бала «Орленок», «Смена», «Океан»  лагерьлерге аткарылар. 1286 бала удурумга ишле јеткилделер. 14-17 јашту балдар удурумга ишле јеткилделерине тергеениҥ бюджединеҥ 4262 муҥ салковой акча чыгарылган, су-кадыкты орныктырар программаларга — 84830,3 муҥ салковой акча. Алексей Санаровтыҥ јетиргениле, ороонныҥ Президентиниҥ Федеральный Јуунга эткен Баштанузыла колбой, балдардыҥ амыраар путевкаларына чыгымдалган акчаныҥ 50 процентин кайра јандырар ишти Ростуризм бӱдӱрер.

Балдардыҥ јайгы амыралтазы керегинде суракты шӱӱжеринде республиканыҥ депутаттары Наталья Екеева, Алексей Груздев, Герман Чепкин, Алена Казанцева турушкан. Онойдо ок ӱредӱ ле билим аайынча министерствоныҥ баштаныжын Екатерина Чандыева, Роспотребшиҥжӱниҥ јартамалдарын Людмила Борисова эттилер.

Экинчи суракла Алтай Республиканыҥ јурт ээлем аайынча министриниҥ ордынчызы Эльвира Гуляева куучын айтты. Оныҥ куучындаганыла болзо, 2020 јылда тергееде јуртээлемдик ууламјыла государстволык тӧрт программа аайынча иш ӧткӧн. Ол тоодо јурт јерлерде кӧп улус јӱрер объекттерди чыныктап јазаары, суу ӧткӱрерин баштап койгон сууӧткӱш иштерди тӱгезери, эл-јонныҥ јадын-јӱрӱмин оҥдолтор ишти эрчимделтери, јурттарга једер јолдордыҥ айалгазын оҥдолторы јанынаҥ. Текши тооло бу ууламјыларга 208,6 миллион салковой акча чыгымдалган. Эльвира Гуляева кажы ла объектте ӧткӱрилген иш аайынча куучынында чокум јартамал берип јартады. Оныҥ айтканыла болзо, кажы ла ишти ӧткӱрерге угузулу документ-чаазындар јазаарыныҥ некелтелери там ла тыҥып барып јат. Мында кажы ла объектти бӱдӱрер программага кирер тужында керектӱ баллдарга једерге там ла кӱч болуп баратканын темдектеер керек. Мындый сурактарла керектӱ баллдар јууп алар керек: ӱлекерде айдылган ишти бӱдӱрерге бюджетте эмес акча-манатты јеткилдеери, улуска иштеер јерлер тӧзӧӧри, бу јурт јерде јадып турган улустыҥ тоозы, бу јурт јерде јадып турган улустыҥ ортозында иштеп турган ла граждан кӱӱн-табы бийик улустыҥ тоозы.  Бу критерий-талдаш аайынча программаларга кирерге там ла кӱч болуп баратканы кӧрӱнип јат.

Алтай Республиканыҥ депутады Рустам Байдалаков Алтай Республиканыҥ башкарузы «Јурт јерлердиҥ тергеелик ӧзӱми» деген программаныҥ некелтелерин эмеш јеҥилтсин деген суракты јурт ээлем аайынча федерал министерствого јаҥыс эмес катап тургускан болгон. Россияныҥ јурт ээлем аайынча министриниҥ ордынчызы
Д. Хаутов Алтай Республикага келип турарда, тергеениҥ јурт ээлемде иштеп турган аргачылары бу јамылула туштап, бу суракты кӧдӱрген болгон. Онойдо ок баштанулар Федерация Совединиҥ турчылары кӱӱк айдыҥ 20-чи кӱнинде бистиҥ тергееде јуун ӧткӱргилеерде база эдилген болгон.

Јурт јерлердеги јадын-јӱрӱмди оҥдолторына ууландырылган государ-
стволык программаларга кирери — каруулу иш. Депутаттыҥ айтканыла, бу сурактарды ӧмӧ-јӧмӧ шӱӱзе, кожо бӱдӱрзе, олорды бӱдӱрерге бир јол табылар. Јурт ээлем аайынча суракты шӱӱжеринде Александр Груздев,  Динара Култуева турушкан.

АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ  пресс-службазы

 

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина