Алтайдын Чолмоны

Координационный јуунныҥ турчыларыныҥ јууны

31.05.2021

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин јаантайын иштеер координационный јуунныҥ туружаачыларыныҥ јуунын ӧткӱрген.

Јуунныҥ туружаачылары каршулу керектерди болдыртпазына учурлалган сурактарды, ол тоодо национальный ӱлекерлерди бӱдӱрер ӧйдӧ болуп турган бузуштарла, тергееде иштеп турган административный комиссиялардыҥ ижиле, агаш ээлемле, коронавирустыҥ инфекциязыныҥ ӧйинде миграционный службаныҥ бӧлӱгиниҥ бӱдӱрип турган ижиле колбулу сурактарды шӱӱшкен.

Олег Хорохордин Алтай Республикада национальный ӱлекерлердиҥ федерал программаларын бӱдӱрер ӧйдӧ коррупцияла колбулу јаҥбузуштарды болдыртпазын јеткилдеери тӧс сурактардыҥ бирӱзи болуп јат деп темдектеген.  Тергеениҥ башчызы  Россияныҥ президенти Владимир Владимирович Путин национальный ӧзӱмди јеткилдеерине чыгарып турган акча-манатты тузаланарын аайлу-башту ӧткӱрерин јаантайын туура салбас шиҥжӱде тударын бӱдӱрер керек деп некеп турганын эзеткен.

Алтай Республиканыҥ ичбойындагы керектер аайынча министри Александр Соловьев эзирик улустыҥ, алдында катуныҥ јеринде отургандардыҥ каршулу керектери, коронавирустыҥ инфекциязыныҥ таркап турган ӧйинде миграционный бӧлӱкте Россия Федерацияныҥ национальный јилбӱлерин корулап алары аайынча ӧткӱрип турган иштери керегинде јетирӱ эткен. Ол бойыныҥ докладында полицияныҥ ишчилери  јаан ајаруны  алкогольный ла спиртле кошмоктолгон продукцияларла колбулу ууламјы-бӧлӱктерде јаҥбузуштарды болдыртпазына эдип јадылар деп темдектеген.

Бу ууламјыда  садуныҥ 134 объеги ле таҥынаҥ јаткан улустыҥ 27 туразы шиҥделген.  Ӧткӱрген иштиҥ шылтузында криминальный айалгалар чик јок јымжадылган. Алтай Республиканыҥ МВД-зыныҥ јетиргениле, бистиҥ тергееде миграционный ишле колбулу бӧлӱкте айалгалар јакшы кеминде артканча. Республиканыҥ јерине эмди улус ӧскӧ ороондордоҥ, алдындагы јылдарга кӧрӧ, ас келип јат. Россия Федерацияда гражданство јок улустыҥ тоозы база астаган.

Алтай Республиканыҥ национальный политика ла эл-јонло колбу тудары аайынча комитединиҥ председатели Людмила Варванец јуунда 2020 јылда бистиҥ тергееде коммерциялык эмес организациялардыҥ албатылар ортодо најылыкты тыҥыдары ла кудай јаҥында оҥдошпосторды јабызадары јанынаҥ ӧткӱрип турган ӱлекер-кыймыгуларында эки јаан семинар ӧткӱрилген деп темдектеген.  Бу семинарларда коммерциялык эмес организациялардаҥ јирме алты чыгартулу кижи турушкан.

Ӧткӱрилген семинарларда ӧскӧ ороондордыҥ граждандарына олор Россия Федерацияныҥ јасактары аайынча кандый государственный јеткилдештер алар аргазы бары јанынаҥ јартамалду иштер ӧткӱрилген. Бу иште јондык организациялардыҥ башкараачылары, башка-башка укту калыктардыҥ јерлежӱлериниҥ ле диаспораларыныҥ чыгартулу улузы сӱрекей эрчимдӱ турушкандар.

Административный комиссиялардыҥ ижиниҥ турулталары керегинде јаантайын иштеер координационный јуунныҥ качызы Александр Пронин куучындаган. Ол республиканыҥ муниципал тӧзӧлмӧлӧриниҥ административный комиссиялары 2020 јылда бойыныҥ јуундарында административный бузуштарла колбулу 4055 керек кӧргӧн деген. Быјылгы јылдыҥ баштапкы кварталында дезе андый 1317 керек кӧрӱлген деп айткан. Александр Пронин административный комиссиялар Чой, Улаган ла Кан-Оозы аймактарда јакшы иштеген деп темдектеген. Майма, Чамал аймактардыҥ ла Горно-Алтайск каланыҥ административный комиссияларына иштиҥ тебӱзи ле чыҥдыйы јанынаҥ ајарулар эдилген.

Јуунда республиканыҥ агаш ээлеминде болуп турган бузуштар јанынаҥ јетирӱ база угулган. Бу јанынаҥ докладты Алтай Республиканыҥ ар-бӱткенниҥ байлыктары, экология ла туризм аайынча министри Екатерина Поварова эткен. Оныҥ айтканыла, 2021 јылда  агаш ээлемниҥ государственный инспекторлоры 625 рейд ӧткӱргендер. 32 рейд јаҥ корулаар органдардыҥ ишчилериле кожо ӧткӧн. Рейдтиҥ турулталарыла агаш ээлемниҥ јасактарын бусканы учун  административный 148 керек ачылган. Агаш аразында ӧрт болдыртпазыныҥ ээжилерин бусканы учун 111 протокол табыштырылган, 63 административный керек аайынча административный штрафтар салынган.

***

Олег Хорохордин анайда ок терроризмге удура  тартыжарыныҥ комиссиязыныҥ ла оперативный штабтыҥ јуунын ӧткӱрген.

Бу јуун кӱӱк айдыҥ 26-чы кӱнинде ӧткӧн. Тергеениҥ башчызы јуунга  республикада терроризмди болдыртпазын јеткилдеерине, ӱредӱниҥ учреждениелеринде дезе амыр-энчӱ айалгалар болорын туура салбас ајаруда тударына учурлалган сурактар тегиндӱ эмес чыгарылып јатканын темдектеген. «Бисте тургуза ӧйдӧ ӱредӱлӱ учреждениелерде ле заведениелерде государственный аттестациялар ӧдӱп јат. Олор  кандый да бузуштар јогынаҥ тӧзӧмӧлдӱ ӧдӧр учурлу — деп, ол айткан. —Мынаҥ ӧскӧ сыгын айдыҥ 19-чы кӱнинде Государственный Думага депутаттар тудар каруулу талдаштар ӧдӧр. Ӱнбереечилер бу кампанияда токуналу ла амыр-энчӱ айалгаларда туружар учурлу».

Республиканыҥ башчызы бу јуукта Казаньныҥ школдорыныҥ бирӱзинде болгон јеткерлӱ учуралдыҥ кийнинде бис бу сурактарга јаан ајару эдер учурлу деп айткан. Ӱредӱниҥ учреждениелеринде терроризмге удурлажар кандый иштер ӧдӱп турганы, бу каруулу иштерде јербойыныҥ бӱдӱреечи ле јасакчы јаҥдарыныҥ органдары канайда туружып турганы, ӱнбереечилердиҥ участокторын корулаары јанынаҥ кандый иштер темдектелгени керегинде јуунда јетирӱни ӱредӱниҥ ле билимниҥ министри Ольга Саврасова эткен.

Ол ӱредӱлӱ учреждениелерди ле организацияларды корулаары јанынаҥ иштерде јаҥыдаҥ јӧптӧлгӧн ээжилер керегинде куучындаган. Бу некелте-ээжилерге физический корулашты тӧзӧп ӧткӱрери, школдорды инженер-технический эдимдерле —  видеокамераларла, чочыдуныҥ кнопкаларыла јеткилдеери кирип јат. Министрдиҥ айтканыла, удабас ӱредӱниҥ учреждениелеринде балдарды корулаары јанынаҥ бирлик ээжилер јӧптӧлӧр.

Олег Хорохордин муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ јаандарына олор ӱредӱниҥ учреждениелерин коруланарыныҥ эдим-јазалдарыла сыгын айдыҥ баштапкы кӱнине јетире толо јеткилдеп салар учурлу деген. Ольга Саврасова јуунда анайда ок Алтай Республиканыҥ јеринде терроризмниҥ идеологиязыла, национальный экстремизмле тартыжар комплексный план јанынаҥ кандый иштер ӧдӱп турганы керегинде куучындаган. Ол бу јанынаҥ иш јаҥыс та ӱренчиктер ортодо эмес, је анайда ок јашӧскӱрим ортодо база ӧткӱрилип јат деп темдектеген.

Культураныҥ ла спорттыҥ учреждениелерин ле организацияларын корулаары јанынаҥ ӧткӱрилип турган иштер керегинде јуунда јетирӱлерди  культураныҥ министриниҥ ордынчызы Лариса Стрельникова,  физический культураныҥ ла спорттыҥ республикан комитединиҥ председатели Олег Гурин эткендер.

Олег Хорохордин јуунныҥ турулталарын јарлап, Алтай Республикада јашӧскӱримди јетирӱлик јанынаҥ корулаар ла олорго психологический болуш јетирер тӧс јер тӧзӧӧри јанынаҥ бойыныҥ шӱӱлтезин айткан. Оныҥ темдектегениле, мындый тӧс јерлер ороонныҥ кӧп саба тергеелеринде тӧзӧлип калган ла олор бӱгӱнги кӱнде једимдӱ иштеп јадылар.

Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы