Хирургияныҥ энези

22.06.2021

Доктор Люминаны оныҥ ӱренчиктери, кийнинде бойлоры јарлу врачтар болуп калган эмчилер, «бистиҥ хирургияныҥ энези» деп айдар болгон.

Ол туку 1946 јылда Новосибирскте эмчилер белетеер институтты божодып, Ойрот-Турага хирург болуп иштеп келгенинеҥ ле бери јӱрӱминиҥ эҥ јакшы јылдарын бистиҥ областька учурлаган. Анна Дмитриевна 1955 јылдаҥ ала 60-чы јылдардыҥ ортозына јетире Горно-Алтайсктагы областной эмчилигиниҥ хирургия аайынча бӧлӱгин башкарып, автоном областьтыҥ баш хирургы болуп иштеген. Бу эмчини Туулу Алтайдыҥ эл-јоны кудайга бодолду тоогон. Ол анайда ок иште кӧп јарлу хирургтарды таскадып ӱреткен.

Оныҥ ӱренчиктериниҥ тоозында Петр Фадеевич Зиновьев (60-чы јылдарда областной эмчиликтиҥ хирургия аайынча бӧлӱгин башкарган, Барнаул каланыҥ 1-кы таҥмалу эмчилигиниҥ хирургия аайынча бӧлӱгиниҥ јааны болуп иштеген, Барнаулдыҥ баш хирургы болгон), Анатолий Михайлович Гоман (областьтыҥ баш хирургы, СССР-дыҥ албаты врачы, узак јылдарга чыгара автоном областьтыҥ ла республикан эмчиликтиҥ хирургия аайынча бӧлӱктерин башкарган), Иштиҥ Кызыл Маанызыныҥ ордениле кайралдаткан Иван Васильевич Першин ле ӧскӧ дӧ јарлу хирургтар болгон.

Јӱрӱмниҥ јолы јӱс башка дегениле, Анна Дмитриевна 60-чы јылдардыҥ ортозында Барнаул јаар кӧчӱп, Алтайский крайдыҥ клинический эмчилигиниҥ хирургия аайынча бӧлӱгин башкарып јат. Је ол Туулу Алтайдыҥ эмчи-хирургтарыла колбуны ӱспеген. Јайалталу врач бойыныҥ кӱӱниле хирург-консультант болуп иштеген. Бу бӧлӱктиҥ тӱӱкизинде дезе Туулу Алтайдыҥ хирургтары јаан учур ла ис артыргандар. Анна Дмитриевнадаҥ озо бу бӧлӱктиҥ ижин Горно-Алтайсктагы эмчиликтиҥ хирургия аайынча бӧлӱгиниҥ јааны болуп иштеген Ленинниҥ орденин тагынган РСФСР-дыҥ нерелӱ врачы Зайдулла Зинятулович Зинятуллов (Александр Иванович) башкарган. Бӱгӱн дезе бӧлӱктиҥ ижин Туулу Алтайдыҥ хирургиязында таскаду ла јаан ченемел алынган Игорь Владимирович Аргучинский башкарат.

Балдары энезинеҥ тем алып, оныҥ јолын база једимдӱ улалтып јадылар. Анна Дмитриевнаныҥ јаан уулы Владимир Григорьевич Лубянский медицинский билимдердиҥ докторы, профессор. Ол тургуза ӧйдӧ Алтайдагы медицинский университеттиҥ госпитальный хирургия-зыныҥ кафедразыныҥ јааны болуп иштейт. Ол анайда ок АККБ-ныҥ госпитальный хирургиязыныҥ клиниказыныҥ ижин башкарып јат. Кызы Татьяна Григорьевна Лубянская — Алтайский крайдыҥ баш гастроэнтерологы, Алтайдагы мединцинский университетте врачтардыҥ билгирлерин бийиктедер факультединиҥ терапия аайынча кафедразыныҥ ассистенти.

Башкару Анна Дмитриевнаныҥ ижин бийик баалап, оны Иштиҥ Кызыл Маанызыныҥ ордениле (1961), Ленинниҥ ордениле (1976) кайралдаган. Ого РСФСР-дыҥ нерелӱ врачы деп ат адалган. Јайалталу бу эмчи ак-чек ле узак јӱрӱм јӱрген. Ол ак-јарыктаҥ 2012 јылда јӱре берген. Оныҥ јӱрӱми јаркынду јылдыс чылап кӱйӱп, республиканыҥ су-кадыкты корыыр бӧлӱгиниҥ тӱӱкизинде танылу ис артырган. Бӱгӱн оныҥ тӧзӧп салган керегин оныҥ ӱренчиктери, ӱренчиктериниҥ ӱренчиктери једимдӱ улалтып јат. Бис, Туулу Алтайдыҥ врачтары, Анна Дмитриевна Люминаны јаантайын эске алынып јадырыс. Бу эмчиде эмденип, су-кадыгын орныктырган улустыҥ бала-барказы оны база ундыбай јӱрет.

Алтай Республиканыҥ врачтарыныҥ Ассоциациязы 2017 јылда областной эмчиликтиҥ «эски» туразыныҥ стенезине Анна Дмитриевна Люминаныҥ эземине учурлай мемориал доско кондыргандар.

Алтай Республиканыҥ врачтарыныҥ Ассоциациязы

Фотојурукта: солдоҥ оҥ јаны јаар И. К. Гвоздева, А. Д. Люмина, Н. П. Титанаков, П. Ф. Зиновьев, А. М. Гоман. 50-чи јылдар

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина