Телеут-байаттардыҥ бӱгӱнги айалгазы

29.06.2021

Алтай Республиканыҥ депутады, партияныҥ «Тӱӱкилик эзем» деп ӱлекериниҥ башкараачызы Пётр Попошев Белово аймактыҥ 90 јылдыгына, Кузбасстыҥ 300 јылдыгына учурлай «Телеуттардыҥ бӱгӱнги айалгазы: тӱӱки, тил, кӧгӱс культура» деп тергеелер ортодогы билим-практикалык конференцияда турушкан.

Јуун телеут калыктыҥ «Эне Байат» деп Ассоциациязыныҥ баштаҥкайыла Белово аймактагы телеуттардыҥ чук јуртаган Беково јуртында ӧтти. Алтай Республикадаҥ бу јол-јорыкта анайда ок филология блиимдердиҥ докторы, ЮНЕСКО-ныҥ керектери аайынча Алтай Республикадагы эл комитединиҥ каруулу качызы Тамара Садалова, А. В. Анохинниҥ адыла адалган эл музейдиҥ директоры, искусствоведениениҥ кандидады Римма Еркинова, П. В. Кучияктыҥ адыла адалган эл театрдыҥ режиссёры Николай Паштаков, филология билимдердиҥ кандидады, чӱм-јаҥдар аайынча специалист Алевтина Наева туруштылар.

Конференцияда Пётр Попошев Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ председатели А.П. Кохоевтиҥ адынаҥ уткуул айдып тура, узак ӧйлӧрдиҥ туркунына алтайлар ла телеут-байаттар ортодо јуук колбуларды аҥылап темдектеди. Ол тоодо телеуттардыҥ јаркынду улузыныҥ алтай калыктыҥ культуразыныҥ, литературазыныҥ, јуранар кеендигиниҥ ӧзӱмине јаан камаанын јетиргени керегинде айткан. Телеут калыктыҥ јондыгы ла тергеебистиҥ парламенти ортодо колбуларды тыҥыдары керегинде суракка Петр Борисович ајару эдип, мындый најылык колбулар јаҥыс ла парламент ортодо эмес, ӧскӧ дӧ ууламјылар аайынча улалар учурлузына ижемјизин угусты.

Алтай Республиканыҥ кеендигиниҥ нерелӱ ишчизи Николай Паштаков телеуттар ла алтайлар ортодогы тӱӱкилик колбулары, телеуттардыҥ кӧгӱс культуразын орныктырарыла колбулу јондык кыймыгу керегинде куучындаган. Тамара Садалова телеут тилдиҥ бӱгӱнги айалгазына ла тӧрӧл тилди ӱредериниҥ эп-аргаларына ајару эткен. Алевтина Наева алтайлардыҥ ла телеуттардыҥ чӱм-јаҥдарыныҥ тӧзӧлгӧзине ајару эдип, орныктыру иш ӧткӱрери керегинде куучындады. Римма Еркинова јурукчы Г. И. Чорос-Гуркинниҥ ук-тукумы, јурукчы бойы телеут болгонын темдектеди. «Эне Байат» Ассоциацияныҥ турчызы Василий Тодышев ас тоолу тургун калыктардыҥ тап-эриктерин корыырында јаан јӧмӧлтӧ-болужын јетирген деп, АР-дыҥ экинчи созывыныҥ Эл Курултайыныҥ председатели болгон Д. И. Табаевти ле АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ јасакберим, тап-эрик ле јербойында башкарынары аайынча комитединиҥ председатели В.В. Ромашкинди јаан болуш јетирген деп темдектеп айтты.

Конференцияда анайда ок Хакасия, Тува республикалардаҥ, Новосибирскте Кыргыз республиканыҥ генеральный Консульствозыныҥ делегациялары ла Томсктыҥ билим ишчилери туруштылар.

АР-дыҥ Эл Курултайыныҥ пресс-службазыныҥ белетегениле

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина