Диспансеризация ойто орныктырылган

02.07.2021

Россия Федерацияныҥ су-кадыкты корыыр бӧлӱгиниҥ баш терапевти Оксана Драпкина COVID-19 ооруны тыҥ элбетпеске поликлиникада акча тӧлӧбӧзинеҥ кандый шиҥжӱлер ӧдӧргӧ јараары керегинде јартамал берет.

Коронавирусла ооруган россияндар оны оноҥ ары јаанатпаска ла эт-канда кандый кубулталар болуп турганын билерге јаан изӱ айдыҥ 1-кы кӱнинеҥ ала јербойындагы поликлиникаларга барып, анда акча тӧлӧбӧзинеҥ јӱректиҥ эхографический кемјӱзин, ӧкпӧниҥ томографиязын, спирометрияны ла алты минутка баскан тестти ӧдӧр аргалу. Шак ла јаан изӱ айдыҥ 1-кы кӱнинеҥ ала ороондо диспансеризацияныҥ ла профилактикалык шиҥжӱ ӧткӱрериниҥ элбек кемдӱ программазы бойыныҥ ижин баштап јат. Мындый јаҥыртулар коронавирусла колбулу ооруларды ајаруда тудар јаан аргалар ачат. Бу керегинде Россияныҥ су-кадыкты корыыр министерствозыныҥ терапия ла профилактикалык медицина аайынча шиҥжӱ ӧткӱрер национальный тӧс јериниҥ директоры, ороонныҥ штатта эмес баш специалист-терапевти Оксана Драпкина куучындайт.

Россияныҥ президенти Владимир Путин кандык айдыҥ 21-чи кӱнинде Федерал јуунга эткен Баштанузында Россия Федерацияныҥ башкарузына, Россия Федерацияныҥ су-кадыкты корыыр министерствозына ла тергеелерге диспансеризацияны ла профилактикалык шиҥжӱни јаан изӱ айдыҥ 1-кы кӱнинеҥ ала толо кеминде ӧткӱрзин деген јакылта берген. Государствоныҥ башкараачызы коронавирустыҥ јаҥы инфекциязыла југушталган улус ортодо диспансеризацияныҥ программазын тыҥытсын деп угускан. COVID-19 оорула ооруган улустыҥ чине-чагы чыгат, чачы тӱжет, јыткарар ла угар органдары уйадайт, уур иш бӱдӱрзе, тыныжы јабызайт, уйкузы јылыйат ла ачынчак болот. Мынаҥ ӧскӧ коронавирусла ооруган улустыҥ одус процент кирезиниҥ каны койылып (тромб) тестелет. Медишчилер улустыҥ кенейте божоп турганын шак ла бу јеткерлӱ тромбозло колбоп јадылар.

НМИЦ ПМ-ныҥ директоры бистиҥ ороондо диспансеризация коомой эпидемиологиялык айалгалардаҥ улам 2020 јылда токтодылганын эзедет. 2020 јылда пандемияныҥ ӧйинде врачтарга баштанган улустыҥ тоозы 17,8 % астаган. Профилактика ӧдӧргӧ кӱӱнзегендердиҥ тоозы 2020 јылда дезе 22,5% јабызаган.

Оксана Драпкинаныҥ айтканыла, бӱгӱнги кӱнде диспансеризация ороонныҥ 90 процент тергеелеринде ойто орныктырылган. Бистиҥ тӧс јер профилактикалык программаларды ла диспансеризацияны методикалык эп-аргаларла јӧмӧп јат. Диспансеризацияны тереҥжиде ӧткӱрерге бир канча методикалык јӧп-сӱмелер белетелген. Врачтар ла диспансеризацияны ӧдӧргӧ кӱӱнзеген улус диспансеризацияда башкарынатан бичик-брошюраларла јеткилделген.

Россияныҥ су-кадыкты корыыр министер-ствозыныҥ терапиялык ла профилактикалык медицина аайынча шиҥжӱ ӧткӱрер национальный тӧс јериниҥ белетеген методикалык јӧп-сӱмелеринде диспансеризацияны элдеҥ озо кемдер ӧдӧри, ого канайда бичидери, тереҥжиде ӧткӱрип турган диспансеризацияда ајару неге эдилип турганы, оору улустыҥ маршрутизациязы јанынаҥ чокым јартамалдар берилген. Диспансеризация эки бӧлӱктеҥ туруп јат. Баштапкы бӧлӱкте некелте-нормалардаҥ кыйган учуралдар туштаза, кижи диспансеризацияныҥ экинчи бӧлӱгине аткарылат. Эки бӧлӱкте ӧткӱрген шиҥжӱ тӱгензе, су-кадык улустыҥ группазы тӧзӧлӧт лӧ олор диспансеризацияныҥ учедына алылат.

Оксана Драпкина диспансеризацияныҥ программазы јаан изӱ айдыҥ баштапкы кӱнинеҥ ала чик јок элбедилер деп айдат. Јаҥы коронавирусла ооруган россияндарга тереҥжидилген диспансеризацияны толо ӧдӧр аргалар болор. Бу шиҥжӱлерге јӱрек-тамырдыҥ, тынар органдардыҥ, койылган канныҥ (тромбоз) оорулары кирип јат. Врачтар ӧкпӧниҥ айалгазын кӧрӧргӧ канныҥ сатурациязын, ӧкпӧниҥ томографиязын ла спирометрия ӧткӱредилер. Диспансеризацияны Россия Федерацияныҥ кажы ла кижизи ӧдӧр аргалу. Профкӧрӱге Госјеткилдештиҥ порталы ол эмезе јербойындагы покликлиниканыҥ сайты ажыра бичидип алар арга бар. Страховой компаниялар диспансеризация јанынаҥ јартамалдарды эрчимделтип, ого ајаруны тыҥыдар.

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым