Настройки отображения

Размер шрифта:
Цвета сайта:
Ностройка изображения
Ностройка изображения

Настройки

Алтайдын Чолмоны

Политехнический колледжте – јаҥы мастерской-кыптар

07.09.2021

2021 јылдыҥ куран айыныҥ 31-чи кӱнинде Горно-Алтайскта М. З. Гнездиловтыҥ адыла адалган государстволык политехнический колледжте ӱренетен јаҥы мастерской-кыптардыҥ кӧдӱриҥилӱ ачылтазы ӧткӧн. «Јиит профессионал-устар» деп адалган мастерскойлор Россияныҥ ВОРЛДСКИЛЛС деп стандарт-некелтелерине келижип, ороонныҥ «Ӱредӱлик» деп адалган национальный ӱлекери аайынча иштеп баштаган. Эмди колледжтиҥ студенттери «Электромонтаж», «Электроника», «Обследование и ремонт оборудования линейной защиты и автоматики», «Сварочные технологии», «ИТ-решения для бизнеса на платформе «1С: предприятие 8», «Разработка компьютерных игр и мультимедийных технологий», «Сетевое системное администрирование», «Разработка виртуальной дополненной реальности» деп адалган јаҥы оборудованиеле јеткилделген кыптарда ӱренер аргалу болор.

Кӧдӱриҥилӱ ачылтага јуулган улусты Алтай Республика-ныҥ башчызы Олег Хорохордин уткуган. Ол политехнический колледжтиҥ ижинде јаҥы алтамдар болуп турганын ла калганчы јылдарда бу ӱредӱлӱ заведение јаан једимдерге једип турганын темдектеп, јаҥы ачылып јаткан мастерскойлор бӱгӱнги кӱнниҥ калганчы стандарт-некелтелерине келижип, бийик усту специалисттер белетеерине јарамыкту айалга тӧзӧйт деп айткан. Онойдо ок ол колледжте мынаҥ озо јаҥы ууламјыларла текши тооло 15 мастерской-кып ачылган болгон ло 2022 јылда бу иш улалар деп чокумдаган. «Колледжтиҥ ӱредӱчи-преподавательдериниҥ једимдӱ ижинеҥ улам 2020 јылда бу ӱредӱлӱ заведение ороонныҥ эҥ ле артык иштӱ, једимдӱ профессионал ӱредӱ берип турган орто ӱредӱлӱ 100 заведениезиниҥ тоозына кирген. Оныҥ студент-ӱренеечилери јаан једимдерге јеткилейт. Бу ла јуукта колледжтиҥ ӱренеечизи Полина Тритейкина Уфа калада ӧткӧн «Јиит профессионалдар» деп адалган IX Национальный чемпионаттыҥ финалында туружып, «Моданыҥ технологиялары» деген ууламјы-компетенцияда кӱлер медаль ойноп алган. 2018 јылда бу ок колледжтиҥ база бир ӱренеечизи Анжела Каланова мындый кӧрӱде туружып, мӧҥӱн медаль алган эди. Бу – јаан једим» – деп, тергеениҥ башчызы темдектеген. Кӧдӱриҥиниҥ туружаачыларын Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ председателиниҥ ижин бӱдӱреечи Герман Чепкин база уткуды. Ол ӱредӱчи-преподавательдерди ле ӱренеечи-студенттерди јаҥы ӱредӱлӱ јылла, јылдаҥ јылга колледжте ӱренетен айалгалар элбеп барып турганыла уткуган. «Политехнический колледж, чындап та, узы бийик специалист-ишчилер ӱредип турганыла јарлу боло бергени текши турумкай иштеҥ ле амадудаҥ камаанду» – деп, ол аҥылаган. Јуулган улусты уткуулду сӧзиле колледжтиҥ директоры Елена Басаргина база уткуды.
Бу учурлу кӱнде уткуулдар угулып, Кӱндӱлӱ кайралдар база табыштырылды. Једимдӱ ле ак-чек профессионал ижи учун, Россия Федерацияныҥ ӱредӱлик аайынча министерствозыныҥ кӱндӱлӱ грамотазыла М. З. Гнездиловтыҥ адыла адалган политехнический колледжтиҥ тискинчизи Александр Евдокимов, Россия Федерацияныҥ ӱредӱлик аайынча министерствозыныҥ Быйанду самаразыла колледжтиҥ заочный бӧлӱгиниҥ башкараачызы Ирина Руднева, Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла ӱредӱчи-преподаватель Надежда Казанцева, Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ Быйанду самаразыла ӱредӱчи-преподаватель Татьяна Косова кайралдаткандар. Уткуулдардыҥ кийнинде кӧдӱриҥилӱ ачылтаныҥ туружаачылары јаҥы мастерской-кыптарды кӧрӱп, јууктада таныштылар.

Једимдӱ ӱредӱ аларга – јаан аргалар

«Јетирӱлик ле коммуникациялык технологиялар» ла «Промышленный ле инженерный технологиялар» деп ууламјыларла ӱренип турган студенттер эмди јаҥы ӧйгӧ келижип турган мастерскойлордо ӱренгилеер ле чыҥдыйы бийик ӱредӱ алгылаар.
«Промышленные и инженерные технологии» деген ууламјыла иштеп турган мастерской-кыптар ӱлекер аайынча бӱгӱнги кӱнниҥ некелтелерине келиштире јеткилделген. Бу кыптар керектӱ спецмебельле, сверхточный приборлорло, электроустройстволор јуур ла проекттер тургузар инструменттерле, иштейтен кабинкаларла, 3D принтерлерле, тӧрт каналду паяльный станцияларла, цифровой осциллографтарла ажындыра јеткилделип калган. Ӱренеечи-студенттердиҥ ӱредӱ алатан 465,5 кв. једер кыптарында јазалду ремонт иштер ӧткӱрилген ле иштенетен 69 јер белетелген.
«Информационные и коммуникационные технологии» деген мастерскойлор интерактивный комплекстерле, цифровой лабораторияларла, эҥ калганчы бӱдӱм компьютерлерле јеткилделип, бӱгӱнги кӱнде јетирӱлик система-бӧлӱктерде бийик усту профессионал-ишчилер белетеер аргалар берер. Бу ууламјыла ӱренип келген ӱренеечилерге 285 кв. метрге једер кып-јерлер чыныкталып-јазалып, ӱренетен ле иштейтен 49 јер белетелген.
Колледжте јаҥы мастерской-кыптарды белетеп ачарга ӱредӱлӱ заведение федерал кеминде кӧрӱде турушканынаҥ ла бастыра ороонныҥ 897 туружаачызы ортодо ӧткӧн тартыжуда јеҥӱчилдердиҥ тоозына киргенинеҥ улам аргалу болды. Бу јаан талдашта М. З. Гнездиловтыҥ адыла адалган колледж јеҥӱчил болуп чыккан 160 ӱредӱлик заведениениҥ тоозында болгоны – јаан јеҥӱ. Бу јеҥӱ «Јиит профессионалдар» деген федерал ӱлекердиҥ «Профессионал ӱредӱлӱ заведениелердиҥ материально-техникалык базазыныҥ кемин бийиктедери, бӱгӱнги кӱнниҥ некелтелерине келиштире јаҥыртары» деген программазында туружып, федерал бюджеттеҥ гранттар, субсидия-акча аларга арга берген. Ӧрӧ адалган бастыра иш Россия Федерацияныҥ, Алтай Республиканыҥ, Алтай Республиканыҥ билим ле ӱредӱлик аайынча министерствозыныҥ «Развитие образования» деген государстволык программазы, «Ӱредӱлик» деген национальный ӱлекери аайынча ӧткӱрилген.

Амаду – јаҥыс ла чыҥдыйлу билгирлер

Ӱредӱлӱ заведениелер чыҥдыйлу ӱредӱлӱ специалист-ишчилер белетеер амаду тургузып, јылдаҥ јылга ӱредериниҥ кемин бийиктедип, тыҥыдып јат. Бу иште теориялык ӱредӱле кожо мастерской-кыптарда ӧдӱп турган практикалык иштиҥ учуры сӱреен јаан. Мастерскойлорды текшиӱредӱлик структура-иштиҥ бир јаан бӧлӱги деп айдарга јараар.
Бӱгӱнги кӱнде орто специальностьторго ӱредип турган колледжтер телекейлик стандарт-некелтелерге келиштире иштеерге амадагылайт. Бу некелтелерге «Ворлдскиллс Россия» деген ууламјыныҥ стандарттары база кирет.
Ӱренеечилер, студенттер ӱредӱзин божоткон кийнинде бӱгӱнги кӱнниҥ бийик усту профессионалдары, бойыныҥ ижин јаҥы технологиялар аайынча чокум билер специалисттер болуп калар учурлу. Оныҥ да учун политехничекий колледж федерал кеминде ӱлекерлерде туружып, ижиниҥ кемин бийиктедерге амадайт.
Текши алар болзо, бастыра некелтелерге келижип турган мастерской-кыптар тӧзӧлгӧни ӱренип турган улуска нени берер аргалу? Озо ло баштап – ороонго, тергееге керектӱ бийик усту специалист-ишчилерди белетеерге јарамыкту айалгалар болор. Колледжте иштеп турган преподаватель-ӱредӱчилердиҥ профессионал кеми база бийиктеер. Ворлдскиллстиҥ система-ууламјыларын ӱредӱлик ишке кийдирип, ӱредӱге бӱгӱнги кӱнниҥ технологияларын чике тузаланар. Мастерской-кыптарда школдо ӱренип турган ӱренчиктерле туштажулар ӧткӱрип, олорго келер ӧйдӧ талдап алатан јолындагы сурактарга болужын јетирер.
Политехничекий колледж бӱгӱн Алтай Республикага керектӱ специальностьту бийик усту ӱйе специалисттерди ӧскӱрип-чыдадарга амадайт. Преподаватель-ӱредӱчилер ӱредӱзиниҥ кемин бийиктедерге бойлоры Казань, Челябинск, Москва, Красноярск калалардагы узын бийиктедер программалар аайынча јаантайын ӱренгилейт.
Быјылгы ӱредӱлӱ јыл керегинде колледжтиҥ директоры Елена Владимировна Басаргина мынайда куучындаган: «Профтехӱредӱлик ӧдӱп келген 80 јыл тӱӱкилик јолы туркунына ус колду, бийик билгирлерлӱ канча-канча ӱйе профессионал-ишчилер таскаткан. Олор керегинде албаты ортодо «алтын колду улус» деп айдыжадылар. Бистиҥ студент-ӱренеечилер кийнинде бийик усту ишчилер болуп, тӧрӧл јеринде тоомјыда болуп, керектӱ специалисттер болуп калза – амадубыс бӱдер. «Ӱредӱлик» деген ӱлекер аайынча бистиҥ колледжте мынаҥ озо 15 мастерской-кып ачылган болгон. Эмди сегис мастерскойды белетеп јазап, ижин баштап јадыбыс. 2021-2022 ӱредӱлӱ јылда ӱредӱге кирген јаҥы студенттер-ӱренеечилерге јакшы ӱренерге, талдап алган специальностьторы аайынча эҥ ле артык билгир аларга бастыра айалгалар тӧзӧлгӧн».

А. Майманова

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина