Балдардыҥ кӱлӱмјизи – једимниҥ белеги…

15.10.2021

Горно-Алтайскта Килемјиниҥ «Система» фонды «Культурный выходной» деген кӧдӱриҥини ле Регбиниҥ кӱнин ӧткӱрдилер.

Тергеениҥ тӧс калазында ӱлӱрген айдыҥ 9-чы кӱнинде килемјиниҥ «Система Fest» деген социокультуралык фестивали тӱгенди. «Система» АФК-ныҥ јонјӱрӱмдик баштаҥкайларыныҥ операторы – Килемјиниҥ «Система» фонды каланыҥ эл-јонына ла айылчыларына культуралык-јартамал ууламјылу сӱрекей байлык программаны белетеп ӧткӱрген: эл кинодоҥ ала јайаандык мастер-класстарга јетире, онойдо ок сандружиннике алатан чӱм-јаҥ, тэг-регбиле турнир.
«Улустыҥ кӧп јаны бойыныҥ тергеезинеҥ болгой, тӧрӧл калазыныҥ да музейине јӱрбей јат. Айдарда, бистиҥ амадубыс – санатты албатыга јууктадары, элдиҥ байлыгын јартаары, кӧргӱзери. Бис А. В. Анохинниҥ адыла адалган эл музейле ӧмӧ-јӧмӧ ончо эпидемиологиялык тудуларды ајаруга алып, бир ле уунда кӧдӱриҥини белетеерге ле ӧткӱрерге чырмайдыс. База эл-јонды тӧрӧл јериниҥ культуразыла, тӱӱкизиле танышсын деген санаа болды. Кӱӱнзеген, јилбиркеген улустыҥ тоозы канча ла кире кӧп болзын» – деп, «Система» БФ-ныҥ культуралык-јартамал ууламјылу баштаҥкайларыныҥ башкараачызы Сергей Александров куучындады.
Акция ӧткӧн кӱнде кӱӱнзеген ончо улуста аҥылу экскурсиялар ӧйинде тӱӱкилик ле чӱмдемел экспозицияларды кӧрӧр арга болгон. Тергеениҥ албатызы керегинде кинолор кӧрӧр, «Посвящение в сандружинники» деген квестте, «Я б в пожарные пошел – пусть меня научат» деген тематикалык фотосессияда туружар эптӱ учурал келишти. Балдар ла јаан улус јайаандык мастер-класстарда бойлорын анималистикалык санатта, квиллингте, мозаиканы јуурында, будуктарла јураарында ченедилер. Керек дезе, јебрен тӱрктердиҥ руникалык бичимелдерин шиҥдеп-шиҥжӱледилер. Онойып, «Культурный выходной» деген кӧдӱриҥиде 1700-теҥ ажыра улус эрчимдӱ туруштылар.
«Система» БФ бу ла кӧдӱриҥиле коштой Горно-Алтайсктыҥ педколледжинде Россияныҥ регби федерациязыла ӧмӧ-јӧмӧ Регбиниҥ кӱнин ӧткӱрген: регбийный каалга јаар кийдире таштаары аайынча ачык мастер-класстар ла тэг-регбиле оогош ло орто класстардыҥ ӱренчиктери ортодо турнирди ӧткӱрген. Ачык тепсеҥдеги регбиниҥ јери јаар кӧп улус келген. Олордо мында мечикти чын чачып ӱренерге, бойыныҥ чеченин кӧрӧргӧ, белетеп ӧткӱрип јаткандардыҥ сыйын аларга јарамыкту айалга болды. Мында 400-теҥ ажыра улус јилбиркеп туруштылар.
Кӧдӱриҥини ӧткӱрердеҥ озо ФРР-дыҥ чыгартулу улузы педколледжтиҥ 4-чи курсыныҥ он ӱренеечизиле тереҥ ӱредӱ ӧткӱрген. Олор Регбиниҥ кӱнинде ӧткӱреечилердиҥ болушчылары, волонтерлор ло јаргычылар болуп, алган ӱредӱзин билгир тузаландылар. Регбиниҥ федерациязы келер ӧйдиҥ ӱредӱчилери мындый кӧдӱриҥилерди бойлоры ӧткӱрип турзын деп педколледжке методматериалдарды ла јепселди артыргысты.
Турнирде сегизен ӱренчик турушкан: Горно-Алтайсктыҥ тӧрт школы он јиит спортчылардаҥ эки командадаҥ јууган. Туружаачылар регби деген ойынныҥ тӧс ээжилериле танышкан кийнинеҥ бойлоры ортодо јайым ойной бердилер: јаргычылар ээжилерди бӱдӱрерин ле ајарузында туткан, је очколорды чоттобогон.
«Бисте ончозы јеҥӱчилдер болуп чыккан ла ончозы сыйлар алды. Бис маргаанды белетеп ӧткӱрер деген амадуны тургуспадыс, је балдарга спорттыҥ јаҥы бӱдӱмиле таныжар јарамыкту арга бердис. Бис методматериалды ла јепселди педколледжке артыргыстыс – олордо эмди мындый кӧдӱриҥилерди бойлоры ӧткӱрер арга бар. Алтай Республикада регби оноҥ јарлу ла танылу ойын болорына иженедис» – деп, Россияда регби федерацияныҥ ишчизи, калыктар ортодогы Cet into rugbу деген программаныҥ менеджери Александр Тупицын чокумдады.
«Килемјиниҥ «Система» фонды кӧп тоолу јонјӱрӱмдик баштаҥкайларды јӧмӧп лӧ профессионал спорттыҥ организацияларыла, ол тоодо регбиниҥ федерациязыла иштеп јат. Шак оныҥ учун «Система Fest» фестиваль ӧйинде бис Горно-Алтайсктыҥ эл-јонын Россияда тыҥ јарлу эмес, је аргалары сӱрекей јаан ойынла таныштырар деген шӱӱлтеге келгенис. Мен сананзам, амадубыс бӱткен: балдарга јараган, кӧстӧри кӱйет, јилбӱ бар, нениҥ учун дезе тергееге спорттыҥ јаҥы бӱдӱми келген. Биске база јарады, балдардыҥ кӱлӱмјизи – једимниҥ белеги, бистиҥ байлыгыс шак ондый» – деп, «Система» БФ-ныҥ спортивный маргаандарыныҥ ӱлекериниҥ менеджери чокумдап айтты.
Алтай Республикага «Система Fest – Алтай» фестиваль ӧйинде болуш эдип, 1,5 миллион салковой чыгарылган. Ол акча-манат тергеениҥ јонјӱрӱмдик учреждениелерине болуш эдип аткарылар.
Килемјиниҥ «Система» фонды Россияныҥ килемјиниҥ эҥ јаан фондторыныҥ бирӱзи. Ол 2004 јылда «Система» АФК группаныҥ компанияларына јонјӱрӱмдик иш аайынча операторы болуп тӧзӧлгӧн. Килемјиниҥ «Культурный выходной» деген јаҥжыккан акциязы 2017 јылдаҥ ала ӧткӱрилет. Ол бу ӧйдиҥ туркунына Россия кеминде јирмедеҥ ажыра музей иштеген. Тергеениҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган эл музейи бу акцияда экинчи катап турушты.

«Система» БФ-ныҥ пресс-службазы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина