«Алтай тилим – эне тилим»

19.10.2021

Ӱлӱрген айдыҥ 20-чи кӱнин алтай албатыга эҥ учурлу кӱн деп айдарга јараар. Тӧрӧл алтай тилистиҥ байрамдык кӱнин темдектеери быјыл јаҥжыкканы аайынча улалып, бу кӱнде тергеениҥ эл-јонына сӱӱнчилӱ ле укаалу кӧп тоолу керектер сыйлалар. Учурлу керектер јӱк Горно-Алтайскта болор эмес, онойдо ок бастыра аймактарда, јурттарда ӧткӱрилер.

Байрамдык туштажуларды, куучын-эрмектерди, ойын-соотты культураныҥ, ӱредӱликтиҥ, билимниҥ ишчилери башкарар. Болотон керектердиҥ тоозына «Алтай сӱрлӱ Алтайым» деп фестивальды, «Биле бирлигиле бек» деп кӧрӱни, бичиичи, кайчы Т. Б. Шинжинге учурлалган «тегерик столды», «Алтай кеп сӧстӧр лӧ табышкактар» деп кычырыштарды, алтай тилле кычырылган ӱлгерлердиҥ ле алтай бичиктердиҥ кӧрӱлерин адаарга јараар. Бичиичилер, кайчылар, артисттер, журналисттер, ӱредӱчилер, ӱренчиктер, студенттер бу кӱн јаан учурлу туштажуларда туружып, тӧрӧл тилистиҥ курч сурактары јанынаҥ шӱӱлтелерин айдар аргалу болор. Алтай тилге учурлалган керектер ӱлӱрген айдыҥ баштапкы кӱнинеҥ ала башталганын ла кӱчӱрген айга чыгара улаларын темдектеер керек. Кӧп туштажулар онлайн эп-аргала ӧдӧри тергееде эпидемиялык айалгала колбулу.
Тӧрӧл тилистиҥ салымы ла ӧзӱми керегинде чике сананатан бу кӱнде эл-јон ӧткӱрилип јаткан керектерде эрчимдӱ туружар деп иженедис. «Алтай тилим – эне тилим» деп, сӱӱген ӱлгерчибис Лазарь Кокышев айткан эди. Алтай албатыбыстыҥ салымы ла ӧзӱми тӧрӧл тилистиҥ салымыла чике тудуш болордо, кажы ла алтай кижи бу јаан учурлу суракты шӱӱп, тӱп-шӱӱлте эдер ӧй келген. Алтай Республиканыҥ 30 јажы, алтай албатыныҥ Арасейге кожулганыныҥ 265 јылдыктары темдектелген бу јылда тӧрӧл тилистиҥ кӱнине учурлалган кӧп тоолу керектер тӱӱкилик учурлу болгонын ундыбас керек.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина