Тӧрӧл тилис ӱни ундылбазын качан да

09.11.2021

Бу ла јуукта Горно-Алтайсктыҥ орто оромдорыныҥ бирӱзинде кӧп квартираларлу тураныҥ бир стенезинде јарлу бичиичибис Лазарь Васильевич Кокышевтиҥ сӱр-кебери јуралып баштаганын кӧп улус кӧргӧн, јондык сетьтерде ол керегинде кычырган болбой. Оны јайалталу јурукчыбыс Аржан Ютеев јурап турганында алаҥзу да јок. Је мындый јакшынак иш-керек эдер санаа кемге келген, оны кем баштаган, јартап ийектер.

Бу стрит-арт (оромдордыҥ кеендиги) јурук солун ӱлекердиҥ бӧлӱги болот. Јаан ӱлекердиҥ ады «Алтай литература цифралык бӱдӱмде». Оны М. В. Чевалковтыҥ адыла адалган эл библиотеканыҥ ишчилери баштап, президенттиҥ грантыныҥ болужыла апарып јат.
Ӱлекер кеминде Горно-Алтайск каланыҥ 7-чи таҥмалу школыныҥ ла республикан гимназияныҥ 5-11-чи класстарыныҥ балдарына ла олордыҥ ада-энелерине эмдиги ӧйдиҥ технологияларыныҥ болужыла классикалык алтай литератураны кычырар эптӱ аргалар эдилер. Онойып, Ютуб-канал ачылар ла ондо алтай литература аайынча солун ла јилбилӱ роликтер салылар. Кажы ла ролик — ол алтай литератураныҥ кандый бир чӱмдемелиниҥ кыскачак ӱзӱги. Балдар сонуркай берзин деп, ол текши чӱмдемелдиҥ эҥ јилбилӱ јерине токтоп турар.
Онойдо ок ӱлекер ичинде јондык сетьтердиҥ јарлу ла бескелӱ турчыларыла «Алтайлап кычыралы» деп Интернет-эстафетазы ӧткӱрилер.
Алтай классиктер М. Чевалковтыҥ, Н. Улагашевтиҥ, Б. Суркашевтиҥ, И. Шодоевтиҥ, П. Чагат-Строевтиҥ ле оноҥ до ӧскӧлӧриниҥ бичимелдери цифрага салылары темдектелет. Ончо чӱмдемелдер эл библиотеканыҥ «Электрон библиотека» деген бӧлӱгинде ачык тузаланышка салылар.
Калала јӱрӱп турган он автобуста бичиичилердиҥ чӱмдемелдериниҥ кыскачак ӱзӱктери тагылар. Ондо аҥылу QR-код ажыра кажы ла кӱӱнзеген кижи толо чӱмдемелле таныжар аргалу болор.
Ӱлекер кеминде онойдо ок солун туштажулар, кӱрее-куучындар ӧдӧри темдектелет. Ол тоодо «11-18 јашту балдар алтай бичиичилерди билер бе?» деп сурак аайынча тегерик стол ӧдӧр.
Учы-учында ӱлекердиҥ туружаачылары ортодо «Алтай литератураны билериҥ бе?» деген викторина-ойын ӧткӱрилер.
Эм тургуза дезе бу ӱлекер аайынча калабыска јакшынак сый эдилип калды — Коммунистический проспектте 47-чи таҥмалу тураныҥ тышты јаранды.
Алтай тилистиҥ ӧзӱмине иштеп турган бу ӱлекерди башкарып турган М. В. Чевалковтыҥ адыла адалган эл библиотеканыҥ ишчилерине, «Алтай Республиканыҥ библиотекалык биригӱзи» тергеелик јондык биригӱге ле олордыҥ јӧмӧӧчилерине ачык јолдор кӱӱнзеп, быйаныс айдалы.

Э. КУРГАРИНОВА
Е. БУТУШЕВТИҤ фотојуругы

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым