База бир јеҥӱ

03.12.2021

Јиит артист Байнур ХАБАРОВТЫҤ јайаандык иштери бистиҥ эл-јон ортодо танылу да, аҥылу да. Јайалталу јиит јаантайын «учушта», јайаандык јолдыҥ телкем телекейинде. Таҥынаҥ кожоҥдоорыныҥ кӱчӱрген айдыҥ 25-чи кӱнинде Москва калада ӧткӧн «Россияныҥ алтын ӱни» деген телекейлик кӧрӱ-фестивальда Байнур туружып, 137 кожоҥчыныҥ ортозынаҥ јеҥӱлӱ 2-чи јер алды. Ол «Чӧрчӧк» деп кожоҥды кайла јарандырып, кӧрӧӧчилерге сыйлаган. Јайаандыктыҥ ла кеендиктиҥ јаан јолына кӧп тоолу јылдыстар чыгарган кӧрӱ-фестиваль керегинде кӱӱн-санаазыла јерлежис бистиҥ кычыраачыларысла ӱлежет.

— Кӧрӱ-фестивальдыҥ профессионал жюризиниҥ турчыларыныҥ тоозында театрдыҥ ла киноныҥ актеры, телеберилтелер ӧткӱреечи, «Несчастный случай» деп группаныҥ кожоҥчызы Алексей Кортнев; Россияныҥ нерелӱ артисти, Москвадагы областной јиит кӧрӧӧчиниҥ театрыныҥ художественный башкараачызы, театрдыҥ, киноныҥ, телекӧрӱлтениҥ артисти, кожоҥчы, пародист ла телеберилтелер ӧткӱреечи Нонна Гришаева; телекӧрӱлтениҥ 1-кы каналында ӧткӱрилип турган «Ӱн», «Јылдыстардыҥ фабриказы» деп ӱлекерлердиҥ туружаачызы, кожоҥчы, пианистка Екатерина Готлиб ле оноҥ до ӧскӧ јарлу улус болгон. Эҥ ле тыҥ ӧкпӧӧришти мен бу фестивальда сестим. Ӧткӱрилип турган кеми сӱрекей бийик. Туружаачылардыҥ белетенгенин ајарып кӧрӧр болзо, профессионал чыҥдыйлу. Ончо туружаачылар бойлорыныҥ ӱредӱчилериле кожо болгондор.

— Слерди јӧмӧп, кожо кемдер јӱрген?

— Мениҥ кожоҥдогон кожоҥымда Владимир Пимоков бијелеп јӧмӧшкӧн. Ол Оҥдойдогы культураныҥ тӧс јеринде ады јарлу «Урсул» ӧмӧликтиҥ бијечизи болуп иштеп јат. Бијени тургускан кижи балдардыҥ кеендигиниҥ сургалында балдарды бијеге ӱредип турган А.К. Малчинов. Мен олорго јаан быйанымды айдадым. Кожоҥды јарандырып, кӧрӧӧчиниҥ, жюриниҥ алдына кееркедери база учурлу. Кожоҥ куру болбозын деп, сӱрлӱ ле јараш кӧргӱзери хореографтаҥ камаанду.

— «Чӧрчӧк» деп кожоҥды кем чӱмдеген?

— Бу кожоҥныҥ сӧстӧрин ле кӱӱзин мениҥ адам Андрей Валерьевич чӱмдеген. Адамныҥ кӧп тоолу кожоҥдорын јиит кожоҥчылар кожоҥдогылайт.

— Слер бойыгар аҥылу ӱредӱ божоткон болбойыгар?

—Эйе, мен культураныҥ Горно-Алтайсктагы Г.И. Чорос-Гуркинниҥ адыла адалган колледжин ӱренип тӱгезеле, культураныҥ Барнаулдагы институдында албатылык кожоҥдордыҥ кеендиги деп бӧлӱкти ӱренип тӱгескем. Тургуза ӧйдӧ Оҥдойдо культураныҥ тӧс јеринде иштейдим. Эш-барааным Анастасия кеендиктиҥ сургалында балдарды домрала ойноорына ӱредет. Бу јуукта кӱӱлик ойноткыларла ойноорыныҥ «Кӱӱлик таҥдак» деп адалган телекейлик кӧрӱ-конкурсында Гран-при алган.

— Чыккан-ӧскӧн јеригер кайдаҥ?

— Оҥдой аймакта Шашыкман јуртта чыккам ла ӧскӧм. Энем культурада хореограф болуп иштеген, эмди амыралтада. Адам кӱӱле јилбиркеп, јайаандыктыҥ телекейинде чӱмдеп, кожоҥдоп јӱрет.

— Јеҥӱлӱ экинчи јер алганыгарла акту кӱӱнимнеҥ уткуп турум! Јеҥӱчилдерди келер ӧйдӧ кандый солун иш сакып јат?

— Кӧрӱ-фестивальдыҥ ээжилери аайынча оныҥ јеҥӱ-чилдерине Останкинодогы эстраданыҥ ла телекӧрӱлтениҥ Академиязында ӱренер арга берилет. Анда ӱренип, ченемел аларга, кӧп јиит артисттер амадагылайт. Је ӱренеечилердиҥ тоозына кирерге, јаан иштер бӱдӱрип, јеҥӱчил болуп чыгар керек.

Учурал келижерде, јол-јорыкка акча-манатла болушкан таадам Валерий Егорович Хабаровко сӱрекей јаан алкыш-быйанымды тӧрӧл газедис ажыра айдып јадым. Меге бӱдӱп, јӧмӧшкӧнин мен качан да ундыбазым. Анайда ок культураныҥ Горно-Алтайсктагы Г.И. Чорос-Гуркинниҥ адыла адалган колледжиниҥ таҥынаҥ кожоҥдоорыныҥ ӱредӱчизи С.А. Туголуковага, кожоҥчы Алексей Баграчинге, билеме, ада-энеме, кӧрӱш-таныштарыма база алкыш-быйаным јетиредим. Мен кӧрӱ-фестивальда туружып турган ӧйдӧ санаамда јаантайын Алтай јерим болгон. «Мен јаҥыскан эмес, Алтайым мениле кожо» — деп сурангам. Ак сӱмерлерлӱ тууларым, байлу-чуулу сууларым јеҥӱчил болуп чыгарыма болушканын мен сезип ле билип јӱредим. Келер јылда оноҥ кӧп јайаандык иштер сакып јат. Ол мениҥ бир кичинек јажыдым болуп артып калзын.

— Јилбилӱ куучыныгар учун алкыжым айдып турум. Келер ӧйдӧ јаҥы кожоҥдор, јеҥӱлер сакыйдыс.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина