Јаҥы чагылган јылдыстар

03.12.2021

Улаган аймакта балдардыҥ «албатылык» деген тоомјылу атла адаткан «Јаш канат» ӧмӧлиги 2005 јылда тӧзӧлгӧн. Эки јиит, Алан ла Айана Темеевтер, албатылык кӱӱлик ойноткыларга балдарды ӱредип, кожоҥдоорыныҥ телекейиле таныштырып иштейдилер. Бу ӧйдиҥ туркунына кӧп тоолу балдар кӱӱлик сургалды ӱренип божоткон. Јӱрӱмниҥ узун јолында кажызы ла бойыныҥ салымыла барган. Је кандый да болзо, кожоҥдоорын бир де ундыбай, экинчи тыныштый алып јӱргӱлейт.
Таныжыгар, бӱгӱнги бистиҥ айылчы — јабак сӧӧктӱ Роман САНДЯЕВ.

— Роман, кӱӱ сӱӱчилер ортодо сениҥ кожоҥдорыҥ јарлу болуп калды.
—Эйе, «Баштапкы кар», «Јас келгенниҥ темдеги». Бу кожоҥдордыҥ авторы бистиҥ јерлежис, кӱӱ чӱмдеечи, кожоҥчы Ирина Кензина. «Чыккан кӱниҥле», сӧстӧри ӱлгерчи Н.М. Унукованыҥ, кӱӱзин ӱредӱчилеримле кожо ӧмӧ-јӧмӧ чӱмдегенис. Тургуза ӧйдӧ ак-јарыкка јаҥы кожоҥ чыгарарга иштеп јадыбыс, эм тургуза адын айтпайын (каткырат).
— Сениҥ кожоҥдорыҥды јииттер де, јаан да јаштулар сонуркап угадылар. Бойыҥ керегинде куучындап берзеҥ?
— Мен Горно-Алтайсктагы медициналык колледжти ӱренип тӱгезеле, каладагы тӱрген болуш јетирер станцияда фельдшер болуп иштеп јадым. Чыккан-ӧскӧн јерим Улаган јурт. Энем Тана Игнатьевна јытас сӧӧктӱ, Саратан јурттаҥ. Адам Борис Петрович јабак сӧӧктӱ, Кара-Кујурдаҥ. Биледе бис беш бала, мен экинчизи.
— Кожоҥдоорыла јилбиркеп качан баштагаҥ, кайда ӱренгеҥ?
— Улаганныҥ орто ӱредӱлӱ школында ӱренип тура, мен кӱӱликтиҥ сургалында иштеп турган А.М. Темеевага туштагам. Онойып, кожоҥдоорыныҥ эзинине алдыртып, јайым јӱре бергем.
Баштапкы турушкан кӧрӱ-конкурс «XXI чактыҥ ӱндери» болгон. Јеҥӱлӱ баштапкы јер алып, ӧкпӧӧрип туратаныс. Кандый бийик једим, сӱӱнчи болгон (каткырат). Ол мениҥ кичинек бала туш ӧйлӧрим. Бежинчи класста мен каладагы республикан гимназияга ӱренерге киргем. Гимназияда балдардыҥ «Башпарак» деп ӧмӧлигине јӱрӱп таскадынгам. Кӱӱниҥ ӱредӱчизи, ӧмӧликтиҥ башкараачызы А.Б. Тюрункин биске кӧпти ӱреткен кижи. Анатолий Булдановичке јаантайын быйанду јӱредим.
Угы-тӧзимле алза, мениҥ адам чурана, баян, гитара ойноор кижи. Јаанам Анастасия Моисеевна Сандяева, 90 јашты ашкан кижи, сӱрекей јараш јаҥарлаар, кеп-куучындар айдар. Байла, мениҥ јайалтам бу улустаҥ келген.
— Ижиҥди кожоҥдоорыла канайып колбоп туруҥ?
— Фельдшер болорын мен бойым талдап алгам. Энем, энемниҥ эјелери ончозы медициналык ӱредӱлӱ улус. Је кожоҥдоорын мен качан да чачпазым, ол мениҥ экинчи тыныжым, кейим, кӱӱн-санаам. Бир учушта — айдылбаган сӧстӧрим, экинчи учушта – кӧрӱм-шӱӱлтем, сӱӱжим.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина