Алтайдын Чолмоны

Диспансеризация ла профилактикалу медшиҥжӱ неге керектӱ?

15.12.2021

Россияныҥ колында кыйалтазы јоктоҥ медицинский страхованиениҥ полизи бар 18-теҥ ала 39 јашка јетире кажы ла кижизи 2018 јылдаҥ ала диспансеризация (ӱч јылда бир катап) эмезе профилактикалу шиҥжӱ (кажы ла јыл) ӧдӧр аргалу, јажы 40-нӧҥ ашкан ла оноҥ јаан улуска диспансеризация јылдыҥ ла ӧткӱрилет. Шиҥжӱлердиҥ ле консультациялардыҥ кеми слердиҥ эр бе, ӱй бе кижи болгоноордоҥ, бар ооругардаҥ камаанду болуп јат.
2021 јылда бу керектердиҥ тооломына коронавирустыҥ југуш оорузыла (COVID-19) оорыган улустыҥ диспансеризациязын тереҥжиде ӧткӱрери аайынча иштер кийдирилген. Бу иштер эл-јонго бойыныҥ су-кадыгы керегинде јетирӱлер алар арга берер.
Диспансеризация ӧдӧрдӧ,эл-јонныҥ быжулаштары
Диспансеризация ӧдӧргӧ турган ишчилер ӱч јылда бир катап иштеҥ бир иштеер кӱнге јайымдалар тап-эриктӱ. Бу тушта оныҥ иштеер јери (јамызы) ле орто ишјалы корулалып јат.
40-нӧҥ ашкан ла оноҥ јаан улус јылына бир катап иштеер бир кӱннеҥ јайымдалат, иштеер јери (јамызы) ле орто ишјалы корулалат.
Диспансеризация ла профилактикалу медицинский шиҥжӱ качан ӧткӱрилет?
Профилактикалу медицинский шиҥжӱ јылдыҥ ла ӧткӱрилет:
— таҥынаҥ керек болуп;
— диспансеризация ӧйинде;
— диспансерный шиҥжӱ болуп (ӧдӱп јаткан јылда баштапкы ла диспансерный прием (шиҥжӱ, консультация) ӧткӱрилзе).
Диспансеризация ӧткӱрилет:
— ӱч јылда бир катап 18-теҥ 39 јашка јетире улуска, 39 јаштулар ол тоодо;
— јыл сайын 40-нӧҥ ашкан ла оноҥ јаан улуска, онойдо ок бир башка категориялу улуска.
Профилактикалу медицинский шиҥжӱ ле диспансеризация граждандарга тегинге медициналык болуш јетирериниҥ государственный быжулаштарыныҥ (гарантияларыныҥ) программазы ла граждандарга тегинге медициналык болуш јетирериниҥ государственный быжулаштарыныҥ тергеелик программазы аайынча ӧткӱрилет.
Диспансеризация
Диспансеризация эки бӧлӱктей ӧдӧт
Баштапкы бӧлӱк (скрининг) граждандардыҥ југуш эмес хронический ооруларын, олордыҥ јаандаар чочыдузын, врачтыҥ бичип бербеген наркотиктерди ле психотроп веществолорды тузаланып турганын илелеер, онойдо ок диспансеризацияныҥ экинчи бӧлӱгинде диагнозты чокымдаарга ӱзеери шиҥжӱлештер ле врач-специалисттердиҥ шиҥжӱзи керектӱзин јартаар амадула ӧткӱрилет.
Баштапкы бӧлӱкке кирет:
— сурактар берилет (анкетирование);
— антропометрия (сынын, бескезин, курлазыныҥ јоонын-чичкезин кемјийт), эди-каныныҥ бескезиниҥ индекси чоттолот;
— канныҥ тебӱзи кемјилет;
— канда текши холестеринниҥ кеми чокымдалат (экспресс эп-арганы тузаланары јарадылат);
— ач-ӧзӧккӧ канда глюкозаныҥ кеми чокымдалат (экспресс эп-арганы тузаланары јарадылат);
— јӱрек-тамырда относительный чочыду бары чокымдалат (18-теҥ ала 39 јашка јетире улуска јылда бир катап) ла 40-нӧҥ ала 64-кӧ (64 јаш јаба) јетире јаштуларга јӱрек-тамырда абсолютный чочыду бары јылда бир катап чокымдалат;
— 35 јашту ла оноҥ јаан улустыҥ токуналу айалгада электрокардиографиязы јылда бир катап;
— фельдшердиҥ (акушерканыҥ) эмезе врач акушер-гинекологтыҥ 18 јаштаҥ ала ӱй улуска јылда бир катап шиҥжӱзи; матказыныҥ башка-башка шиҥжӱлери 18 јаштаҥ ала 64 јашка јетире ӱй улуска ӱч јылда бир катап;
— 18 јаштаҥ ала оноҥ јаандарга ӧкпӧниҥ флюорографиязы эмезе рентгенографиязы (эки јылда бир катап);
— маммография (40-нӧҥ ала 75 јашка јетире ӱй улуска (2 јылда бир катап);
— бокто кӧрӱнбес кан бары иммунохимический эп-аргала шиҥжӱлелет (40-нӧҥ ала 64 јашка јетире улуска эки јылда бир катап), 65-теҥ ала 75 јашка јетире улуска јылына бир катап);
— канда простат-спецификалык антигенниҥ кеми чокымдалат (ПСА) (45, 50, 55, 60 ла 64 јашту эр улустыҥ);
— канныҥ текши анализи (гемоглобин, лейкоциттер, СОЭ) 40-нӧҥ ашкандарга јылда бир катап;
— кӧстиҥ ичинде тебӱ кемјилет (40-нӧҥ ашкан ла оноҥ јаан јаштуларга јылда бир катап);
— диспансеризацияныҥ баштапкы бӧлӱгиниҥ турулталарыла врач-терапевттиҥ таҥынаҥ кыска профилактикалу шиҥжӱзи ле консультациязы.
Баштапкы бӧлӱктиҥ турулталары аайынча ӱзеери шиҥжӱлер, таҥынаҥ тереҥжиде консультация эмезе группала профилак-тикалу консультация (пациенттердиҥ школы) керектӱ боло бергендерди врач-терапевт диспансеризацияныҥ экинчи бӧлӱгине аткарат.
Диспансеризацияныҥ экинчи бӧлӱги ӱзеери шиҥжӱлер ӧткӱрер ле диагнозты чокымдаар амадула ӧткӱрилет ле ого баштапкы бӧлӱкте керектӱзи јарталганыла неврологтыҥ, хирургтыҥ, урологтыҥ, колопроктологтыҥ, акушер-гинекологтыҥ, офтальмологтыҥ ла ӧскӧлӧриниҥ де шиҥжӱлери кирип јат.
Экинчи бӧлӱкте пациентке мындый шиҥжӱлер ӧдӧри керектӱ болордоҥ айабас:
— брахицефальный артериялардыҥ дуплекс сканированиези (45-теҥ 72 јашка јетире эр улуска ла 54-тӧҥ 72 јашка јетире ӱй улуска канныҥ тебӱзи, холестеринниҥ кеми бийик ле јаан беске болгондо, онойдо ок алдында ӧйдӧ мееде канныҥ айланары бузулган деген серемји бар болзо), колоноскопия (ичегеде онкология оорулар барына серемји болгондо);
— эзофагогастродуоденоскопия (карын-ныҥ оозында, карында ла чичке ичегеде онко-тижиктерге серемји болгондо);
— спирометрия (таҥкычылардыҥ анкетированиезиниҥ турулталарыла ӧкпӧдӧ хронический оорулар барына серемји);
— ӧкпӧниҥ рентгенографиязы эмезе ӧкпӧниҥ компьютерный томографиязы (ӧкпӧдӧ онкология ооруларга серемји болгондо) ло о. ӧ.
Диспансеризацияныҥ турулталарыла врач-терапевт диагнозты тургузар, су-кадыктыҥ группазын чокымдаар ла керектӱ болзо, оноҥ ары шиҥжӱлерге эмезе эмдешке аткарар.
Профилактикалу шиҥжӱ
Профилактикалу медицинский шиҥжӱге кирет:
— југуш эмес уур оорулар јаанаар шылтактар барын билер амадула граждандардыҥ анкетированиези ӧткӱрилет;
— антропометрияныҥ кӧргӱзӱлерине (сынын, бескезин, курлазыныҥ јоонын-чичкезин кемјийт) тайанып, эди-каныныҥ бескезиниҥ индексин чоттойт;
— периферический артерияларда канныҥ тебӱзи кемјилет;
— канда текши холестеринниҥ ле глюкозаныҥ кеми кемјилет;
— ӧкпӧниҥ флюорографиязы эмезе рентгенографиязы;
— токуналу айалгада электрокардио-графия (профилактикалу медшиҥжӱни баштапкы катап ӧдӧрдӧ, оноҥ ары 35 јаштуда ла оноҥ јаан јаштуда јылда бир катап);
— кӧстӧрдиҥ ичинде тебӱ-давление (профилактикалу медшиҥжӱни баштапкы катап ӧдӧрдӧ, оноҥ ары 40-нӧҥ лӧ оноҥ јаан јаштуларга јылда бир катап);
— фельдшердиҥ (акушерканыҥ) эмезе врач акушер-гинекологтыҥ 18-теҥ 39 јашка јетире ӱй улусты јылда бир катап шиҥжӱлегени;
— врачтыҥ эмезе фельдшердиҥ онко-тижиктер барын шиҥжӱлегени.
Тереҥжиде ӧткӱрилген диспансеризация
Коронавирустыҥ југуш оорузыла оорыган улуска 2021 јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ 1-кы кӱнинеҥ ала профилактикалу шиҥжӱниҥ ле диспансеризацияныҥ ӧйинде диспансеризацияны тереҥжиде ӧткӱрери јарадылган.
Тереҥ диспансеризацияныҥ амадулары:
— југуш эмес хронический оорулардыҥ (айалгалардыҥ) јаанаарын токтодор, олор Россияныҥ эл-јоныныҥ кенеериниҥ ле ӧйинеҥ озо божоорыныҥ тӧс шылтагы болуп јат.
Слер COVID-19 оорула оорыган болзогор, слерге ӱзеери шиҥжӱлер ӧдӧр керек, керектӱ болзо, су-кадыгарды тыҥыдарга ла корып аларга ӧйлӱ-ӧйинде эмдеш ӧдӧр керек.
Диспансеризацияны тереҥжиде ӧдӧр кӱн коронавирустыҥ југуш оорузыла оорыган кижи јазылганынаҥ ала календарный 60 кӱннеҥ эрте эмес пландалар учурлу.
Коронавирустыҥ југуш оорузыныҥ кийнинде су-кадыктыҥ айалгазын билерге шиҥжӱлердиҥ стандарт тооломы мындый шиҥжӱлерле толтырылат:
Баштапкы бӧлӱк:
— токуналу айалгада канныҥ кислородло јеткилделгенин (сатурация) кемјиири;
— алты минутка базытла тест;
— спирометрияны эмезе спирография ӧткӱрери;
— кӧгӱсте органдардыҥ рентгенография-зы (мынаҥ озо бир јылга ӧткӱрилбеген болзо);
— канныҥ текши анализи элбеде;
— канныҥ биохимический анализи;
— канда Д-димердиҥ концентрациязы (орто ло уур COVID-19 оорула оорыгандарга).
Баштапкы бӧлӱктиҥ турулталарыла пациент экинчи этапта ӱзеери мындый шиҥжӱлер ӧдӧр аргалу:
— ӧкпӧниҥ компьютерный томографиязы;
— буттыҥ тамырларыныҥ дуплекс сканированиези;
— эхокардиографиялык шиҥжӱ.
Диспансеризацияны, ол тоодо тереҥжиде, ӧдӧргӧ шиҥжӱледип турган медицинский организацияга баштанар керек. Бойоорло кожо РФ-тыҥ гражданининиҥ паспортын ла ОМС-тыҥ полизин алыгар. Шиҥжӱге государственный јеткилдештердиҥ Бирлик порталы ажыра бичидерге јараар.

***

Учурлу ајару!
Эл-јонныҥ су-кадыгын корулаарын јеткилдеер ле Алтай Республиканыҥ јеринде коронавирустыҥ југуш оорузын (COVID-19) таркатпас амадула профилактикалу керектер тургуза ӧйдӧги эпидемиологиялык айалгадаҥ камаанду ӧткӱрилет.
Эл-јонныҥ профилактикалу медицинский шиҥжӱлерин ле диспансеризациязын, ол тоодо тереҥжиде ӧткӱрилип турганын, удурумга токтодорго до келижер.
Ӱзеери јетирӱлер аларга слер поликлиникага эмезе бойоордыҥ страховой медицинский организациягардыҥ чыгартулу кижизине баштаныгар.
«Капитал МС» ООО-ныҥ Алтай Республикада филиалына контакт-тӧс јердиҥ телефоныла: 8 800 550-96-68.