Алтайдын Чолмоны

Печатьтыҥ байрамы: уткуулдар ла кайралдар

18.01.2022

Россияныҥ Печадиниҥ кӱнине учурлалган кӧдӱриҥи чаган айдыҥ 14-чи кӱнинде АР-дыҥ башкарузында ӧткӧн.

Текши јетирӱлер эдер эп-аргалардыҥ ишчилерин, бичикти кепке базып чыгараачыларды ла полиграфисттерди профессионал байрамыла АР-дыҥ башчызы, башкарузыныҥ председатели Олег Хорохордин уткуган.
«1703 јылдыҥ чаган айыныҥ 13-чи кӱнинде Петр I императордыҥ јарлыгыла Россияда «Ведомости» деген баштапкы газет кепке базылып чыккан ла ол ӧйлӧрдӧҥ бери 300 јылдаҥ ажырага пресса бистиҥ јондык јӱрӱмистиҥ айрылбас бӧлӱги болуп јат. 1991 јылдаҥ бери Россияныҥ Печадиниҥ кӱни темдектелет» – деп, тергеениҥ башкараачызы айткан.
Алтай Республикага быјыл бу эки катап байрам болгонын Олег Хорохордин темдектеген. 100 јыл мынаҥ кайра, 1922 јылда, Туулу Алтайда баштапкы типография тӧзӧлгӧн. 1922 јылдыҥ кӱчӱрген айыныҥ 7-чи кӱнинде шак ондо «Ойротский край» газеттиҥ (эмдиги ады «Звезда Алтая») баштапкы номери, кӱчӱрген айдыҥ 15-чи кӱнинде дезе алтай тилле чыккан јер-телекейде баштапкы газеттиҥ, «Кызыл Солын табыштыҥ», баштапкы номери кепке базылган, эмди бу газет «Алтайдыҥ Чолмоны» деп адалат.
«Јажыла эҥ јаан республикан газеттер 100 јылга чыгара бойыныҥ бӱктеринде тӱӱкилик тӧс керектер керегинде јетирӱлерди, јаркынду јерлештеристиҥ јадын-јӱрӱми ле једимдери керегинде бичимелдерди јарлап, Туулу Алтайдыҥ кӱнӱҥ сайынгы тӱӱкизин бичийт. Ӧйлӧ кожо јетирӱлик аргалар элбеп, олорго радио, аймактардыҥ газеттери, телекӧрӱлте, интернет-СМИ-лер кожулган» – деп, тергеениҥ башкараачызы айткан.
Алтай Республиканыҥ текши јетирӱлер эдер эп-аргаларында бастыра ӧйлӧрдӧ јайаан кӱӱндӱ ле јайалталу, јуртаган јерин сӱӱген ле профессиязыныҥ эҥ бийик кемјӱлерине турган – ак-чек, чындык, билгир, јонныҥ суруларына ајарыҥкай болгон, сӧстиҥ учурын баалап билген улус иштеген.
Јуулгандарды Олег Хорохордин профессионал байрамыла уткуп, јайаан једимдер, бийик рейтингтер, чындык кычыраачылар ла кирген јаҥы јылда канча ла кире кӧп јакшы солундар кӱӱнзеген.

Алтай Республиканыҥ Эл Курултайыныҥ председатели Артур Кохоев уткуулду сӧзинде Россияда Печатьтыҥ кӱни – ол јаҥыс та газеттердиҥ ле журналдардыҥ, бичик басмалардыҥ, типографияныҥ, текши јетирӱлер эдер электрон эп-аргалардыҥ эмес, је анайда ок газеттерди кычырган, телепрограммаларды кӧргӧн, калганчы јылдарда дезе Интернеттиҥ аргаларын тузаланып турган ончо улустыҥ байрамы болгонын темдектеген.
«Је бӱгӱн бис профессионал журналисттер, сӧстиҥ устары, чындыкка ӧзӧги анчада ла ӧҥзӱре болгон улус керегинде айдадыс. Олор јӱрӱмде јаҥыны ла солунды јаантайын бедиреген ле ајарган улус. Журналисттиҥ профессиязы эҥ уур-кӱч профессиялардыҥ бирӱзи деп тегиндӱ эмес чотолот» – деп, спикер айткан.
Кычыраачылар ады-јолы јарлу авторлордыҥ – Чамал аймактыҥ Онос јуртында јаткан Михаил Акользинниҥ, Шабалин аймактыҥ Беш-Ӧзӧк јуртында јаткан Николай Тыдыковтыҥ ла кӧп ӧскӧлӧриниҥ де ады-јолын ундыбаганын, Борис Козловскийдиҥ, Василий Тоеновтыҥ, Владимир Кыдыевтиҥ, Николай Витовцевтиҥ очерктери ле статьялары журналисттерге кӧп јылдарга јозок болгонын Артур Кохоев айткан.
Јуулган улуска уткуулду сӧзин анайда ок сенатор Татьяна Гигель, Алтай Республиканыҥ ветерандарыныҥ совединиҥ председатели, Журналисттер биригӱзиниҥ башкараачызы Борис Алушкин айткандар.
Кӧдӱриҥиде журналистиканыҥ ӧзӱмине јетирген јаан јӧмӧлтӧзи, узы ла ак-чек ижи учун «Алтай Республиканыҥ нерелӱ журнализи» деген кӱндӱлӱ ат «Эл Алтай» ГТРК-ныҥ телекӧрӱлтениҥ программаларын белетеер ле чыгарар бӧлӱгиниҥ башкараачызы Аяна Ойлошевага адалган.
Профессионал ижинде једимдери ле текши јетирӱлер эдер эп-аргаларда ак-чек ижи учун Алтай Республиканыҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла чӱмдӱ бичик кепке базып чыгарар «Алтын-Туу» байзыҥ-јурттыҥ программизи Эмиль Белеков, «Горно-Алтайсктагы типография» ООО-ныҥ операторы Ирина Деева-Музалевская, «Вестник Горно-Алтайска» газеттиҥ редакциязыныҥ каруулу качызы Ольга Денчик, «Алтайдыҥ Чолмоны» газеттиҥ корреспонденти Эмина Кудачина, «Эл Алтай» ГТРК-ныҥ јетирӱлик программаларыныҥ ведущийи Кристина Кудрявцева, «Чойские вести» газеттиҥ баш редакторы Светлана Майер, «Звезда Алтая» газеттиҥ реклама аайынча менеджери Светлана Русских кайралдаткан.
Профессионал байрамыла колбой бийик узы ла ак-чек ижи учун Алтай Республиканыҥ башчызыныҥ Быйанду самаралары Улаган аймактыҥ «Улаганныҥ солундары» газединиҥ корреспонденти Лидия Адыкаевага, Кош-Агаш аймактыҥ «Чуйские зори» газединиҥ корреспонденти Лиана Кумашовага, Турачак аймактыҥ «Истоки плюс» газединиҥ чыгараачы редакторы Владимир Лифуншанга, Кӧксуу-Оозы аймактыҥ «Уймонские вести» газединиҥ дизайнери Дмитрий Степановко табыштырылган.
Профессионал ижинде једимдери ле Алтай Республиканыҥ телекӧрӱлте ижинде кӧп јылдарга ак-чек ижи учун Алтай Республиканыҥ парламентиниҥ Кӱндӱлӱ грамотазын Артур Кохоев «Эл Алтай» ГТРК-ныҥ директорыныҥ ордынчызы Эркемей Бештиновко табыштырган.
Алтай Республикада парламентаризмниҥ ӧзӱмине јетирген јаан јӧмӧлтӧзи ле кӧп јылдарга ак-чек ижи учун «Алтай Республиканыҥ парламенти» деген кереес медальла Эл Курултайдыҥ ижин јеткилдеер башкартуныҥ баш эксперти Александр Абышкин кайралдаткан.
Эл Курултайдыҥ јасакчы ижин эл-јонго бастырајандай ла чындык кӧргӱзеринде республикан, каланыҥ ла аймактардыҥ газеттериниҥ ле телекомпаниялардыҥ журналисттери ортодо јылдыҥ сайын ӧткӱрген конкурстыҥ турулталарыла АР-дыҥ парламентиниҥ председателиниҥ «Таҥынаҥ сыйы» «Звезда Алтая» республикан газеттиҥ операторы Юлия Баландинага, «Алтайдыҥ Чолмоны» республикан газеттиҥ фотокорреспонденти Евгений Бутушевке, «Эл Алтай» ГТРК-ныҥ корреспонденти Нина Колондинага, Кӧксуу-Оозы аймактыҥ «Уймонские вести» газединиҥ баш редакторыныҥ ордынчызы Айна Танашевага табыштырылган.
Профессионал байрамыла колбой текши јетирӱлер эдер эп-аргаларда кӧп јылдарга ак-чек ижи учун Эл Курултайдыҥ Быйанду самараларыла Горно-Алтайсктагы типографияныҥ печатниги Галина Уткина ла водители Александр Алексеев, Майма аймактыҥ «Сельчанка» газединиҥ корреспонденти Александра Калачикова, «Эл Алтай» ГТРК-ныҥ режиссеры Михаил Кулунаков, Кош-Агаш аймактыҥ «Чуйские зори» газединиҥ корреспонденти Елена Тадинова кайралдаткан.
Кӧп јылдарга бӱдӱрген ак-чек ижи ле орооныстыҥ журналистиказыныҥ ӧзӱмине јетирген јаан јӧмӧлтӧзи учун РФ-тыҥ Федерал Јууныныҥ Федерация Совединиҥ Кӱндӱлӱ грамотазыла «Вестник Горно-Алтайска» газеттиҥ корреспонденти Алексей Герасимов кайралдаткан.
Кӧп јылдарга ак-чек ижи ле Алтай Республиканыҥ јеринде телеберилтениҥ ӧзӱмине јетирген јаан јӧмӧлтӧзи учун РФ-тыҥ Федерал Јууныныҥ Федерация Совединиҥ Быйанду самаразы «Эл Алтай» ГТРК-ныҥ продюсери Иван Яськовко табыштырылган.
Алтай Республикада текши јетирӱлер эдер эп-аргалардыҥ ӧзӱмине јетирген јаан јӧмӧлтӧзи учун РФ-тыҥ Федерал Јууныныҥ Федерация Совединиҥ председателиниҥ Быйанду самаразыла Шабалин аймактыҥ «Сельская новь» газединиҥ баш редакторы Руслана Таханова кайралдаткан.

Светлана Кыдыева белетеген
Евгений Бутушевтиҥ фотојуругы