Алтайдын Чолмоны

Кичӱ ле орто бизнесте кӧргӱзӱлерис јарамыкту

18.02.2022

Алтай Республиканыҥ башчызы Олег Хорохордин РФ-тыҥ субъекттериниҥ кичӱ ле орто аргачылыкты (МСП) јӧмӧӧри аайынча ишти јарандырарыныҥ сурагына учурлалган јуунда турушкан. Видеоконференция аайлу ӧткӧн јуунды РФ-тыҥ башкарузыныҥ председателиниҥ баштапкы ордынчызы Андрей Белоусов башкарып ӧткӱрген.

Јуун ӧдӧр тушта РФ-тыҥ экономиканыҥ ӧзӱми аайынча министриниҥ ордынчызы Татьяна Илюшникова «Кичӱ ле орто аргачылык ла аргачылардыҥ таҥынаҥ баштаҥкайларын јӧмӧӧри» деп нацӱлекерди бӱдӱрери јанынаҥ 2021 јылдыҥ тогус айыныҥ уч-турулталары керегинде куучындаган.
Андрей Белоусовтыҥ темдектегениле, Россияныҥ Президенти Владимир Путин 2020 јыл кирезине јетире ӧйдиҥ туркунына 25 миллион кижини аргачылыктыҥ бӧлӱгинде иштеерине тартып алары јанынаҥ амаду тургускан болгон. Ороонныҥ тергеелериниҥ кӧбизи тургуза ӧйдӧ бу ууламјы аайынча эрчимдӱ иштейт, ижиниҥ бӱгӱнги кеми-аайыла ӧзӱмниҥ планда темдектелген тебӱзин озолойт. Ӧткӧн јылдыҥ уч-турулталарыла болзо, Россияда ишле бойын јеткилдеп турган улустыҥ тоозы билдирлӱ кӧптӧйт. Алтай Республикада бу ууламјы аайынча јарамыкту кӧргӱзӱлерди ол аҥылап темдектеген.
«Алтай Республика јакшынак кӧргӱзӱлерге јеткен. Јартап айтса, 2021 јылдыҥ ӱч кварталыныҥ плановый кӧргӱзӱлери 12 процентке кӧп болгон. Ишле бойын јеткилдегендерди ајаруга албаза, ишле јеткилделгендердиҥ тоозы беш процентке шыдар, ишле бойын јеткилдегендердиҥ тоозы дезе ӱч катап кире кӧптӧгӧн. Россия Федерация кеминде алза, бу эҥ ле бийик кӧргӱзӱлердиҥ бирӱзи» — деп, баштапкы вице-премьер айткан.
Олег Хорохординниҥ јетиргениле, 2021 јылдыҥ уч-турулталарыла болзо, тергее МСП аайынча бастыра тергеелик ӱлекерлердиҥ кӧргӱзӱлерин ажыра бӱдӱрген.
«Јылдыҥ уч-турулталарыла болзо, бойын ишле јеткилдегендердиҥ тоозы 3,6 муҥ кижи, план ӱч катапка ажыра бӱткен. Тургуза ӧйдӧ ишле бойын јеткилдеген улустыҥ текши тоозы 4,5 муҥ кижи. 2020 јылга кӧрӧ, кичӱ ле орто аргачылыкта иштеп турган улустыҥ тоозы 13 процентке кӧптӧгӧн» — деп, тергеениҥ башчызы айткан.
Оныҥ темдектегениле, МСП бӧлӱкте иштеп тургандардыҥ тоозы, ол тоодо таҥынаҥ аргачылар, јылдыҥ уч-турулталары аайынча 31 муҥ 818 кижи болгон. 2021 јылда нацӱлекер кеминде госјӧмӧлтӧни кичӱ ле орто аргачылыктыҥ субъекттериниҥ он проценти кирези тузаланган.
Јуун ӧйинде аргачылык бӧлӱкти јӧмӧӧри јанынаҥ ӱзеери аргалар шӱӱжилип кӧрӱлген.
Олег Хорохордин Россияныҥ башкарузына бистиҥ ороондо баштапкы болуп турган «Амза» агропромышленный парктыҥ экинчи бӧлӱгин јетире тударына јӧмӧлтӧ этсин деп суракла баштанган. Оныҥ айтканыла, агропаркта производствоныҥ бир канча бӧлӱктерин бириктирип турган туйук инфраструктура тӧзӧлӧр.
«Ӱлекерди бӱдӱрери тӧрт бӧлӱктей ӧдӧр. Баштапкы ӱч бӧлӱк ӧйинде јеткилдеечи инфраструктура тӧзӧлгӧн — јол, электројеткилдеш, суујеткилдеш, газјеткилдеш, производственный ла административно-производственный тура тудулган. Тургуза ӧйдӧ «Тоҥырарыныҥ производственный блогын тудары» деп тӧртинчи бӧлӱгин бӱдӱрери ӧдӧт» — деп, тергеениҥ башкараачызы јетирген.
«Амза» агропарк эттиҥ, агросырьеныҥ, јерлик ӧзӱмдердиҥ, мӧттиҥ переработ-казыныҥ, анайда ок суузындар белетеп чыгарарыныҥ бирлик площадказында тӧзӧлӧт деп, тергеениҥ башкараачызы јартаган. Тургуза ӧйдӧ паркта тӧрт резидент иштейт, производстенный јерлерле, инфраструктурала онноҥ ас эмес резиденттер јеткилделер. Паркта иштеер 37 јер тӧзӧлгӧн, таҥынаҥ инвестициялардыҥ кеми 393 миллион салковой.
«2024 јылга јетире ӧйдиҥ туркунына јылдык ӧдӱштирӱзиниҥ кеми 260 миллион салковойдоҥ ас эмес улус иштеер јаҥы 166 јер тӧзӧлӧр. Је бис бу јакылтаны ӧйинеҥ чик јок озо бӱдӱрип саларыс» — деп, Олег Хорохордин темдектеген. Анайда ок ол нацӱлекерлер кеминде экспортный јӧмӧлтӧниҥ ууламјызы аайынча субсидированиени орныктырары керегинде айткан.
«Бу јылда бисте «Акселерация» деп ӱлекер кеминде экспортный јӧмӧлтӧниҥ ууламјызы аайынча субсидиялардыҥ кеми беш катапка астадылган — 2021 јылда 20 миллион салковой болгон, эмди дезе 3,5 миллион салковой. Экспорттыҥ тӧс јериниҥ јӧмӧлтӧзиле кичӱ ле орто аргачылыктыҥ 16 субъекти былтыр 6,5 млн долларга јӧптӧжӱлер тургускан, бу биске кеми јаан акча. Бис аҥныҥ мӱӱзинеҥ белетеген продукцияны Корея, Китай јаар, мӧтти ле БАД-тарды Китай ла Монголия јаар садып јадыс. Экспортты јӧмӧӧриниҥ тӧс јериниҥ керек-јарактарын акча-манатла јеткилдеер субсидиялардыҥ кемин былтыргы кемине јетире кӧптӧткӧдий арганы кӧрзин деп сурайдыс.
РФ-тыҥ башкарузына ла экономиканыҥ ӧзӱми аайынча министерствозына јӧмӧлтӧ эдип турганы учун быйан. Мынаҥ да ары ӧмӧ-јӧмӧ иштеериске, кичӱ ле орто аргачылыктыҥ чыгартулу улузыныҥ јилбӱлерине келиштире јарамыкту јӧптӧр јарадыларына иженедим» — деп, тергеениҥ башчызы айткан.
Андрей Белоусовтыҥ темдектегениле, Россияныҥ башкарузы субъектке јӧмӧлтӧ эдерин элбедер аргаларды кӧрӧр.

АР-дыҥ башкарузыныҥ пресс-службазы