Јурттыҥ јӱрӱми уй саар фермала тудуш

15.03.2022

Чуйдыҥ јолыла барып јатсаар, кыйалтазы јоктоҥ Мыйту јурттыҥ ичиле ӧдӧргӧ келижет.

Шабалин аймакка кирип турган бу јуртта ижис аайынча кӧп катап болорго келишкен эди. Азыйда бу јурт «Семинский» совхозко киретен. Кийнинде јылдарда бу совхоз «Семинский» ПСК, «Семинский» ООО эттире солынган болгон. Мыйтуда эки јӱстеҥ кӧп кижи јуртап турган эмтир. 9-чы класска јетире ӱредӱлӱ школ, садик, магазин, саар уйлар тудар ээлем бар. Бу ээлем «Марал-Толусома» ООО-го кирет. Јурттыҥ одуска јуук улузы бу ээлемде иштейт. Соок тумчукту малдыҥ тоозы 500-теҥ кӧп. Уйларды кӱнинде эки катап саайдылар. Бир уйдаҥ саап алып турган сӱттиҥ орто кеми – тогус литр. Бир кӱнде бастыра кайда да 1200 литр сӱт саап аладылар ла оны Кызыл-Ӧзӧктӧӧн аткарадылар. Оноҥ ары ол сӱт Алтайский крайдыҥ Троицкое јуртындӧӧн аткарылат. Уй саачылардыҥ јааны Светлана Михайловна Казанцеваныҥ темдектегениле, уйларды саар, сӱтти соодор, уйлардыҥ турган јерин арчыыр, азырал берер иштер бастыра автоматизированный. Сӱт тартатан кӧлӱк, ӧскӧ дӧ техника бар. Байа дворлордыҥ ичиле маҥтадар аргалу болзын деп, бир трактордыҥ кабиназын заводто ло јабызаттырткандар. Ишјалдыҥ кеми јабыс, је ӧйинде берилет.
Јай ӧйинде уйларды ӧскӧ јерге кӧчӱредилер, анда саайтан јазалдар бастыра бар. Азырал јеткилинче, оны белетеер тушта «Марал-Толусома» ООО јӧмӧлтӧзин јетирет.
– 1990-чы јылдарда, азырал једишпей турганынаҥ улам, уйлар бу ла айландыра турган кайыҥдардыҥ јабыстай јалбырактарын ла бӱрлерин бастыра јип салатан. Бӱгӱнги айалга чек башка. Уйларды јакшы азырайдылар – деп, Светлана Михайловна айтты. Тургуза ӧйдӧ анда тӧрт уй саачы иштейт. Телятникте сегизен бозу турат. Трактористтер, уй кабыраачы, ӧскӧ дӧ бор-кар иштерди бӱдӱрип турган улус бар. Ӧмӧлик нак, бой-бойына болужып иштеп ле јат.
Кандый ла јуртта оныҥ тӧзӧлгӧзи, ӧзӧги болуп турган ээлем, предприятие эмезе кандый бир јонјӱрӱмдик организация бар. Анайып, јурттыҥ јӱрӱми оныла јуук колбуда ӧдӧт. Мыйту јурттыҥ андый ӧзӧги бу ээлем дезем, байла, јастыра болбос.
Санкцияларла колбой орооныста импорто-замещениеге јаан ајару эдилип турарда, бу да ээлемде сӱттеҥир укту уйлар ӧскӱрер, бойыныҥ производствозын ачар аргалар табылар болор бо? Андый кӱӱнземелдерлӱ јанып ийдис.

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина