Балдар ла амыр јӱрзин…

17.05.2022

Тоҥжаан сӧӧктӱ Мария Ярдашевна Сеулекова Майма аймакта Урлу-Аспак јурттыҥ албаты-јоны ортодо јаан тоомјыда карганак. Ол тӧрӧл «Алтайдыҥ Чолмоны» газетти туку 60-чы јылдардыҥ бажында бичидип баштаган. Оноҥ бери газетти бичитпеген, кычырбаган ӧй болбогон. Је тургуза ӧйдӧ јербойындагы почта ижин кӧндӱктирип болбой, иштебей туруп каларда, карганакка «чак јеткен». «Газет јокко энем тен ыйлаар болды, нени-нени эдишсеер» – деп, кызы Анжела Борисовна бир кӱн редакцияга телефондогон, андый ла ок телефон бир канча ӧйдӧҥ такып ла келген.

Почтаныҥ јурттар сайын бӧлӱктери бӧктӧлип турганы – ол текши ороонныҥ ичинде курч сурак. Је мындый чындык кычыраачыларысты бис канай таштаарыс? Аайына чыгар керек, кандый бир арга табылар учурлу деп, бис, редакцияныҥ бир канча ишчилери, Урлу-Аспак барып јӱрдис. Школдыҥ директоры, Майма аймактыҥ депутаттарыныҥ Совединиҥ депутады Александр Альдашевич Мамашевле газеттерди каладаҥ Урлу-Аспакка јетирери јанынаҥ куучын турулталу ӧткӧн. Бир келгенде, газедистиҥ чындык кычыраачызына, тоомјылу карганакка айылдап бардыс.
Мария Ярдашевна бу ла јуртта чыккан, ӱренген, иштеп јӱрген, беш бала азыраган. Бӱгӱн ого 81 јаш. Москваныҥ улузы туткан «Алтай Резорт» турган јер алдында ӧйдӧ Мария Ярдашевнаныҥ ада-энези јаткан, кичинек Машаныҥ ӧскӧн тӧрӧл јери. Адазы Мекишкин Ярдаш (алтай ады Тӧстӧк) деп кижи болгон. Энези мундус сӧӧктӱ Кымыс Сапроковна Тадыкина пчеловод болуп иштеген болтыр. Ада-энезинде 14 бала болгон. Је ол ӧйдӧ медпункт деп неме јок, ак-јарыкка эмчиниҥ болужы јоктоҥ чыккан јаш эт балдар божоп калатан. Оныҥ учун эзен-амыр ӱч ле сыйын арткан. Анна Ярдашевна ла Юлия Ярдашевна база јажы јаанап, бирӱзи ӱредӱчи, экинчизи ветеринар болуп, албаты ортодо тоомјыда јӱрген, балдар чыдадып азыраган. Бӱгӱн олор ак-јарыкта јок.
Мария Ярдашевна јӱрегиниҥ бастыра сӱӱжин тогус барказына, баркаларыныҥ сегис балазына сыйлайт. Эптӱ колдорыла эмдиге јетире кӧктӧнип, тӱӱнип, газет келзе, оны лаптап кычырып, кызыла шахмат ойноп јат. Јӱрӱминде кӱчке келишкен де болзо, ачык-јарык кӱӱндӱ, јалакай ла куучынчы кижи. Јӱрӱминде кӱчке келишкен дегежин, ол 31 ле јаштуда колында беш балалу тул келин болуп арткан. Эш-нӧкӧри Борис Малаевич сӱрекей иштеҥкей, бир јерде отурбас кижи болгон, је јеткер јеҥ алдында… Канчын јиит ле тужында эрке јараш эжин, кару кичинек балдарын артыргызып, тус бедиреп атана берген. Беш балазын сок јаҥыскан чыдаткан карганактыҥ бӱгӱн јаҥыс ла оморкогоны – олор, балдары. Эҥ јаан кызы Елизавета черӱде турган, радист болгон, эмди ол јуучыл-талай флотто иштиҥ ветераны, Журналисттер биригӱзиниҥ турчызы. Оноҥ ары Эдуард, Сергей, Анжела, Владимир – кажызы ла таҥынаҥ иштӱ-тошту, билелӱ, бойлоры баркаларлу болуп калган, база да тоомјыда јӱрген улус.
«Тогус баркамнаҥ тӧртӱзи бийик ӱредӱлӱ, ӱчӱзи орто профессионал ӱредӱлӱ, экӱзи школдо ӱренет. Балдарым Кижи болуп јӱрзин ле деп сананадым, айдадым. Оноҥ ӧскӧ меге не керек?» – деп, Мария Ярдашевна айдат.
Оморкодугар болгон бала-баркагар Слерди сӱӱндирип ле јӱрзин, баштарыныҥ ӱстинде јажына амырды керелеген кӧк теҥери ле турзын, Мария Ярдашевна. Оноҥ ӧскӧ биске не керек?

Светлана ТРИЯНОВА
Евгений БУТУШЕВТИҤ фотојуругы

ТОП

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым

Малдыҥ сӧӧк-тайагыла тудуш јаҥдар

Кыптунак Малды сойгон кийнинде эҥ ле озо этле кожо кыптунакты кайнадар учурлу. Јаак Эки јаакты айрыйла, бирӱзин тургуза ла кайнадар. Оноҥ башка эки јаак јадала, «арткан этти јип салар». Ол тушта этти јизе, курсакка бодолбос. (К. И. Санин) Кары Карыны энедеҥ јаҥыс бӱткен кижи јарбас керегинде албатыда чӱм-јаҥ бар. Оныла колбулу мындый кеп-куучын арткан: «Бир

Јаҥарыс бистиҥ Алтайга јаҥыланзын

Јаҥы Койон јылдыҥ бажында телеҥит јаҥарыс коштойындагы Алтай крайда профессионал студияда јыҥыраганын интернетле «нӧкӧрлӧжип» турган улус уккан-кӧргӧн лӧ болбой. Оны кӧргӧн кижиниҥ база ла катап «Улаган тыҥ!» деп, кӧксине чабынар кӱӱни келер. Бу узак јолды кӱчсинбей, Улаган аймактыҥ кеендикти, узанышты ла спорттыҥ албаты бӱдӱмдерин элбедер тӧс јериндиҥ башкараачызы Мерген Тельденовко, Алтай Республиканыҥ ат-нерелӱ артисттери Марина