Чактар ӧткӧн энчибис

30.09.2022

Кайчылардыҥ Курултайыныҥ кӱндӱлӱ туружаачылары!
Арчын jыды јытанган, аржан-тоҥмогы шоркыраган, мӧҥкӱ-тайгазы мызылдаган айлу-кÿндÿ Алтайыста Кайчылардыҥ Курултайы бÿгÿн ачылды. Оныҥ öдÿп jаткан jери – калыҥ jуртту Кан-Оозы аймагында.
Јаҥдаган јаҥдарыс, энчиленген энчибис, кайлаган кай чӧрчӧгис, јаҥарлаган ойойым кожоҥыс бар учун ак-jарыктыҥ алдында бис алтай калык-јон болуп јадыс.
Алтай кайдыҥ öчÿп jаткан оды айланып ойто камылып чыкты. 2004 jылда улуркаган тайгалу Улаган jеринде Кайчылардыҥ Курултайы орныгып баштаган. Jылдар сайын öдÿп келген бу байрам бистиҥ культурага ла ичкери öзÿмге сÿрекей керектÿ болуп калды. Jаҥы öйдиҥ кайчыларыныҥ кыймыгузы тöзöлди. Алтай Курултай телекейлик учур алынды. Эмдиги катуланган öйдö кай чöрчöгис улуска сÿÿнчизин экелет.
Кайчылардыҥ Курултайыныҥ учурын тӱжӱрбей, оны анаҥ ары кӧндӱктиреринде кажыбыс ла база каруулу. Маадай-Кара ла Кöгÿтей-Мерген Кучияктыҥ адыла адалган театрдыҥ сценазы ажыра öзÿп jаткан jаш ÿйеге бÿгÿн jаан таскадузын jетирет. Телекей ÿстинде атту-чуулу Николай Улагашев ле Алексей Калкин, Алтайыста jарлу öскö дö кайчылар бистиҥ jÿрÿмде алтын-мöҥÿн кайалардый jаркындалат.
Бистиҥ тергееде эмди jылдыҥ сайын алтай кай чöрчöктиҥ декада-кÿндерин öткÿрери керегинде jаан баштаҥкай эдилди. Оны Алтай Республиканыҥ башчызы О. Л. Хорохордин jöптöп салды. Ол тÿÿкилик учурлу болгонын оҥдоор керек.
Алтай тилибис, кай чöрчöгис ле jаҥар кожоҥыс бисти бирлик калык-jон деп кöдÿрип jат. Ажуларыс јабыс, кечӱлерис тайыс, ӧзӱмис буудак јок болзын. Эбирелтелӱ элбек jолду болугар, элкем-телкем санаалу jÿрÿгер. Эл деген адыбысты ычкынбай, jон деп jозокту бололы, калык деп калыҥ ӧзöли!

Jыман Белеков,
Алтай Республиканыҥ эл бичиичизи

ТОП

«Гуркин» деген телекей: ачылталар ла јажыттар

Г.И. Гуркин ӱйи Мария Агафоновнала Оносто садында Атту-чуулу алтай јурукчы, политикалык ла јондык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыккан ӧйин ле јерин чокумдаган јаҥы документтер табылган. «ХХ чактыҥ башталарында Туулу Алтайда эҥ јарлу јон-политикалык ишчилердиҥ бирӱзи, јурукчы Григорий Иванович Чорос-Гуркин 1870 јылдыҥ чаган айыныҥ 12-чи кӱнинде Улалуда чыккан деп чотолот. Је Алтай Республиканыҥ Государстволык архивинде Улалудагы

«Јурукчыныҥ јуртын орныктырары – тӧс иш»

Јурукчыныҥ Оностогы јуртында Атту-чуулу алтай јурукчы, ады јарлу јондык ла политикалык ишчи Григорий Иванович Чорос-Гуркинниҥ чыкканынаҥ ала 155 јылдыгыла колбой тергеебисте кандый иштер темдектелгени керегинде Алтай Республиканыҥ А. В. Анохинниҥ адыла адалган Эл музейиниҥ директоры Римма ЕРКИНОВА куучындайт. – Г. И. Чорос-Гуркинниҥ юбилейине белетенери ле оныла колбой быјыл ӧткӱретен иштер керегинде Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ јакааны

«Баатырларыс ойгонып калды…»

(Башталганы 1-кы номерде) «Алтын-Эргек» кай чӧрчӧкти сценада «Ээлӱ кайдыҥ» турчыларыла кайлап отурыс. Ол тушта мениле саҥ башка учурал болгон. Кандый да ӧйдӧ сӱнем чыга бергендий, бойымды ӱстинеҥ тӧмӧн ајыктап турум. Топшуур согуп турганымды кӧрӧдим. Ол ло ок ӧйдӧ коштойындагы, алдыгы, ӱстиги телекейлерге јӱрӱп, олордо не болуп турганын, ондогы јӱрӱмди база кӧрӱп турум. Ончо ло бойым